O'qitish metodlari interfaol metodlar. Matematika darsida nazorat turlari
![Mav zu: O'qit ish met odlari
int erfaol met odlar. Mat emat ik a
darsida nazorat t urlari](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_1.png)
![
O’qitish metodi tushunchasi va uning turlicha
talqin etilishi.
O’qitish metodi – metodik sistemaning bir
komponenti sifatida.
Noan’anav iy (i nt er faol) dars mashg’ulot lari;
Rolli, ishbilarmonlik v a didak t ik o` y in-
darslar;
Noan’anav iy dars bosqichlari v a t amoy illari;Reja:](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_2.png)
![3Met od (grekcha “ metodos ” so’zidan
olingan bo’lib, aynan, u yoki bu narsaga,
haqiqatga yo’l demakdir) maqsadga erishish
usuli, tartibga solingan faoliyat ma’nolarini
anglatadi.
Met od tushunchasi pedagogika,
psixologiya va xususiy metodikalarning asosiy
tushunchalaridan biri bo’lib, turli pedagog va
metodist olimlar tomonidan turlicha talqin
etib kelinmoqda.](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_3.png)
![4Pedagogik ensiklopediyada
izohlanishicha, t a’lim met odi –
o’qituvchi va o’quvchining ta’lim
mazmunini o’zlashtirishga
qaratilgan o’zaro aloqador, ma’lum
ketma-ketlikdagi faoliyat tizimidir.](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_4.png)
![5O’qitish
maqsadi
O’qitishni
tashkil
etish
shakllariO’qitish
mazmun
i
O’qitish
metodla
ri O’qitish
vositalari](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_5.png)
![
Pedagogik jarayonni tashkil etishda xar bir talabaning
shaxsiy xususiyatlarini xisobga olish zarur. Pedagogik
muloqot o’rnatish uchun zamonaviy, innovatsion
texnologiyalardan foydalanish ehtiyoji tug’ildi. Bu
texnologiyalardan biri interaktiv dars usullaridir. Lotinchadan
“inter”- o’zaro, “akt”- muloqot, yaqinlikdir. Interaktiv
usullardan foydalanishdan maqsad shuki, darslarni qiziqarli,
sermazmun, eng muhimi samarali qilib o’tkazishdir. Bunda
talabaning bilimi ortadi, shaxsiyati rivojlanadi va o’quv
jarayonining maxsuldorligi ko’payadi. Ma’lumki yaxshi
o’zlashtirish uchun shunchaki tinglab, yozib o’tirish yetarli
emas, balki shu material ustida faol ishlash, o’ylab ko’rish,
muhokama qilib chiqish, yordamchi vazifalar bajarishi kerak. Int erfaol t ushunchasi](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_6.png)
![
Hozirgi paytda biz
pedagoglarning asosiy
vazifamizdan biri talabada
mustaqil shug’ullanish
malakasini hosil qilishidir.
Interaktiv usullardan
foydalanilganda, talabaning
barcha psixik jarayonlari
idrok ong, diqqat, xotira,
sezgi, aql, tasavvur, tafakkuri
ishga tushib, muammoni
yechish uchun izlashga,
qidirishga, fikrini
rivojlantirishga yo’naltiriladi.](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_7.png)
![
Interaktiv usullarga: “miya h ujumi”, mojaro
metodi, “dumalo q stol”, “uch bos q ichli intervyu”,
“muammolarni h al q ilish metodi”, “stol urtasidagi
ruchka”, “galereyani aylanish”, “akademik
munozara”, “kor buron” metodi, “asalari galasi”
“kritik vaziyatni ta h lil q ilish” va b oshqalar kiradi. Mashg’ulot larni t ashk il q ilish
usullari](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_8.png)
![
Qatnashchilarga o’z g’oyalari va fikrlari bilan
qo’proq o’rtoqlashishi, ularning bir-biridan
o’rganishi uchun imkon beradi.
Kichik guruhlarda qatnashchilar katta
guruhda aytishlari mumkin bo’lgan fikrlardan
boshqacha fikrlarni aytishlari mumkin .
Diqqat markazini pedagogdan
qatnashchilarga kuchiradi.
Qatnashchilarni uz ustlariga ko’proq
mas’uliyat olishga majbur qiladi. AFZALLIKLARI:](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_9.png)
![
Masalan: Talabalarga pedagogika tarmoqlarini sanab
berish topshiriladi. Javob berilayotganda – javoblar
izohlanmaydi yoki o’rinsiz deb rad etilmaydi. Javoblar
tugagach talabalar o’qituvchi bilan birgalikda
javoblarni muhokama qilishadi. Yoki psixologiyadan
tafakkur operastiyalarini sanab berish topshiriladi.
Gurux a’zolari shu mavzu yuzasidan gaplashib,
miyaga nima kelsa, shularning hammasini daftarga
yozib olishadi. Keyin hamma o’z fikrini bayon etadi.
G’oyalarni yozish uchun bir kishini ajratish kifoya
qiladi. Bu metod guruhni birlashtirib, yakdil qiladi. Int er faol mashg’ulot t urlari:
Miy a hujumi](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_10.png)
![
Topshiriq yozib qo’yilgan qog’oz
varag’i davra bo’ylab o’tkaziladi. Har
bir talaba o’zining javob variantini
yozib qo’yadi va varaqni boshqa
talabaga uzatadi. Javoblar tugagach,
muhokama bo’ladi. Noto’g’ri javoblar
o’chiriladi, to’g’ri javoblar soniga qarab
talabalar baholanadi.
Masalan: 1 Pedagogikaning asosiy
kategoriyalarini ko’rsating. 2 Pedagog
mahoratlarini aytib bering. Yoki 1
Shaxs komponentlarini belgilab
bering. 2 Leongard bo’yicha xarakter
xususiyatlarini sanab bering va h. k. Dumaloq st ol met odi:](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_11.png)
![
Guruh 3 ga bo’linadi pedagog – talaba - ekspert. Har bir guruh
shu rollarni egallaydi. “Pedagog” guruhi mavzu bo’yicha savol va
topshiriqlar berishi, “talaba” guruhi javob berishi, “Ekspert” guruhi
ularni baholashi zarur. Ekspert 3 bo’limga bo’lib baholaydi:
Nimalar to’g’ri qilindi.
Nimalar noto’g’ri qilindi.
Qanday qilish kerak edi.
Bu metod talabalarga
so’rab-surishtirish,
pedagogik muloqot
olib borish, bilim va
malakalarni tekshirish va
baholashni o’rgatadi. Uch bosqichli int erv y u:](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_12.png)
![
Guruhga topshiriq beriladi. Har bir talaba o’z javob
variantini varaq qog’ozga yozib, uni qo’shnisiga o’zatadi, o’z
ruchkasini stolning o’rtasiga surib qo’yadi. Javobni
bilmaydigan talaba qog’ozni keyingisiga uzatib ruchkani o’zida
olib qoladi. Javob variantlari yozilgan qog’oz o’qituvchiga
beriladi va birgalikda muhokama qilinadi. Bu metodda
o’qituvchi mashg’ulotga kim tayyor, kim tayyor emasligini
ko’rib turadi.
Masalan: Tarbiya usullarini belgilab bering. Yoki temperament
turlari va ularning asosiy xususiyatlarini ko’rsating. “ Ruchk a st ol o’rt asida” met odi.](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_13.png)
![
Kichik guruhlarga 1 t a muammo
t ak lif et iladi. Har 1 guruh 10 min
dav omida o’z fi k rlarini y ozadida,
jav ob y ozilgan v araqlarni 2 chi
guruh bilan almasht iradi. Key ingi
guruh oldingi guruhning
jav oblarini baholashi v a jav ob
t o’liq bo’lmasa, o’z jav obi bilan
t uldirishi k erak .
Masalan: Kadrlar t ay y orlash milliy
dast uri v a uning bosqichlari.
J av oblar y ozib bo’lingach, v araqlar
dosk aga osib qo’y iladi v a
birgalik da muhok ama qilinadi. “ Galerey ani ay lanish” met odi.](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_14.png)
![
Guruh 2 komandaga bo’linadi,
har biriga vaziyatga oid topshiriq
beriladi, masalan: “pedagog -
talaba muloqoti”. Bunda 1chi
guruh muloqotning salbiy
tomonlarini tahlil qiladi - ya’ni
“prokurorlar”. 2 chi gurux
vaziyatning ijobiy tomonlarini
izohlab beradi. Vaziyatga oid
topshiriq yoki rolli o’yinni
muhokama qilish uchun
talabalar shu mavzu yuzasidan
chuqur bilimga ega bo’lishi
kerak. AKA DEMIK MUN OZARA.](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_15.png)
![
Ikki guruh talabalari bir muammo yoki vaziyatni
muhokama qilib eng ko’p miqdorda to’g’ri
javoblar olish ko’zda tutiladi. Xar bir to’g’ri
javob yumaloqlangan qor ko’rinishida o’sha
guruhga ball tariqasida yozib qo’yiladi. Eng ko’p
ball olgan guruh a’lo baholanadi. “ Qor bo’ron” met odi.](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_16.png)
![
Biror bir tashvishli muammoli vaziyat
muhokama qilinishi ko’zda tutiladi. Bunda
nimani boshqacha qilish kerak edi, nima uchun
bu xatoga yo’l qo’yildi, xatoni takrorlamaslik
yoki tuzatish uchun nimalar qilish lozim, degan
masalalar ko’rib chiqiladi. Javob variantlari iloji
boricha ko’p bo’lishi kerak. Krit ik v aziy at ni t ahlil qilish.](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_17.png)
![
Matematika darsiga qo‘yiladigan birinchi talab bu uning
maqsadga tomon yo‘naltirilganligidir. Maqsadga tomon
yo‘naltirilganlik deganda darsning maqsadida qo‘yilgan
mavzu mazmunini tushuntirish orqali o‘quvchilaming
mantiqiy fikrlash qobiliyatlarini shakllantirish hamda
ularni aqliy va ma’naviy tarbiyalashni tushunamiz.
. Matematika darsiga qo‘yilgan ikkinchi talab bu dars va
uning mazmunini ratsional taqsimlashdir. Dars va uning
turlarini to‘qri taqsimlash hamda matematika darsida
о’ quvchi laming mavzu mazmunini yaxshi o‘zlashtirishlari
orqali matematik, umumintellektual va o‘quv faoliyatiga
nisbatan bilim, ko‘nikma hamda tafakkur qilish faoliyatlari
shakllanadi. Mat emat ik a darsiga qo‘y iladigan
birinchi v a ik k inchi t alablar](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_18.png)
![
Matematika darsiga qo‘yilgan uchinchi talab bu darsni o‘tkazishdagi o‘quv,
tarbiya metodi va vositalarini tanlashdan iboratdir. Matematika darslarida o‘quv,
tarbiya usullarini tanlash katta ahamiyatga egadir. Matematika o‘qituvchisi
mavzu mazmuniga qarab tushuntirish, ilmiy izlanish va xulosa chiqarish
metodlaridan qaysilarini qo‘llansa o‘quvchilar mavzu mazmunini yaxshiroq
o‘zlashtirishlarini aniqlab olishi lozim, shundagina dars samarali bo‘ladi.
Matematika darsiga qo‘yilgan to‘rtinchi talab bu darsni o‘tkazishda
o‘quvchilarning bilishga doir bo‘lgan faoliyatlarini shakllantirish uchun o‘quv
jarayonini har xil usullarda tashkil qilishdir. o‘qituvchi darsda o‘tiladigan mavzu
mazmuniga qarab o‘quvchilar faoliyatlarini oldindan belgilashi kerak bo‘ladi.
Agar darsda yangi mavzu o‘tiladigan bo‘lsa, unda o‘qituvchining o‘zi mavzu
mazmunini ma’raza yoki suhbt usullari orqali o‘quvchilarga tushuntiradi. Agar
darsdagi mavzu avvalgi o‘tilgan mavzuga doir misol yoki masala yechish bo‘Isa,
unda mustaqil ishlash yoki yakka tartibda topshiriqlar berish usullaridan
foydalanish mumkin. Buning natijasida sinfdagi o‘quvchilar o‘zlarining
intellektual qobiliyatlari orqali mavzu mazmunini u nazariy yoki amaliy
xarakterda bo‘lishini yaxshi o‘zlashtiradilar.Mat emat ik a darsiga qo‘y iladigan
uchunchi v a t urt inchi t alablar](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_19.png)
![E’ TIBORIN GIZ UCHUN RAHMAT](/data/documents/974ff45b-f9c8-44c1-a493-1e9bec861d18/page_20.png)
Mav zu: O'qit ish met odlari int erfaol met odlar. Mat emat ik a darsida nazorat t urlari
O’qitish metodi tushunchasi va uning turlicha talqin etilishi. O’qitish metodi – metodik sistemaning bir komponenti sifatida. Noan’anav iy (i nt er faol) dars mashg’ulot lari; Rolli, ishbilarmonlik v a didak t ik o` y in- darslar; Noan’anav iy dars bosqichlari v a t amoy illari;Reja:
3Met od (grekcha “ metodos ” so’zidan olingan bo’lib, aynan, u yoki bu narsaga, haqiqatga yo’l demakdir) maqsadga erishish usuli, tartibga solingan faoliyat ma’nolarini anglatadi. Met od tushunchasi pedagogika, psixologiya va xususiy metodikalarning asosiy tushunchalaridan biri bo’lib, turli pedagog va metodist olimlar tomonidan turlicha talqin etib kelinmoqda.
4Pedagogik ensiklopediyada izohlanishicha, t a’lim met odi – o’qituvchi va o’quvchining ta’lim mazmunini o’zlashtirishga qaratilgan o’zaro aloqador, ma’lum ketma-ketlikdagi faoliyat tizimidir.
5O’qitish maqsadi O’qitishni tashkil etish shakllariO’qitish mazmun i O’qitish metodla ri O’qitish vositalari