O’zbek tilining tarixini davrlashtirish
![O’ZBEK TILI TARIXI
Mavzu:O’zbek
tilining tarixini
davrlashtirish](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_1.png)
![O’ZBEK ADABIY TILI TARIXI OLIMLAR
TOMONIDAN TURLICHA DAVRLASHTIRILGAN:S
.E
.M
a
lo
v
o
’z
b
e
k
a
d
a
b
iy
tili
ta
rix
in
i 3
d
a
v
rg
a
b
o
’lib
o
’rg
a
n
g
a
n
1. Uyg’ur adabiy tili
2. CHig’atoy adabiy tili
3.Uyg’ur adabiy tili](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_2.png)
![A.N.Samoylovich
ham o’zbek
adabiy til
tarixini 3 davrga
bo’lgan1. Qoraxoniylar
davri adabiy tili
(X-XI)
3.
O’rta
Osiyo
turkiy
adabiy
tili
(XIV-
XX)2.
O’g’iz-
qipcho
q
adabiy
tili (XII-
XX)](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_3.png)
![A.M.Shcherbak
o’zbek adabiy tilini 4
davrga bo’lib
o’rgandi
2. O’zbek adabiy tilining
o’rta chig’atoy tili davri
(XIV-XVII) 3. O’zbek adabiy tilining
yangi davri (XVII-XVIII) 4. O’zbek adabiy tilining
eng yangi davri (XIX-XX)1. O’zbek adabiy tilining
eng qadimgi davri (X-XII)](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_4.png)
![O.Usmonov o’zbek
adabiy tilining
tarixini 5 davrga
bo’ladi. 1. Qadimgi turkiy
tili davri (VI-IX) 3. Eski o’zbek tili
davri (XII-XIV)
4. Eski o’zbek tili
(XIV-XIX)
2. Qdimgi o’zbek
tili davri (IX-XII) Hozirgi zamon
o’zbek adabiy tili](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_5.png)
![..
Yuqoridagi fikrlarni umumlashtirgan holda
quyidagicha davrlashtirish mumkin
1. Qadimgi turkiy
adabiy til davri (VII
asrdan –XIII
asrgacha)
2. Eski o’zbek adabiy
tili (XIII-XIX asrlar)
3. Hozirgi o’zbek
adabiy tili (XIX- XX
asrlar)](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_6.png)
![1. Qadimgi turkey tili
– miloddan avvalgi x
asrgacha qo’llanilgan 2.Eski turkiy tili – XI
–XII asrlarda amalda
bo’lgan
3. Eski o’zbek
adabiy tili – XII- XIII
asrlardan XX asr
boshlarigacha
qo’llanilgan 4. Hozirgi o’zbek
adabiy tili – XX asr
boshlaridan hozirgi
kungacha
qo’llanilmoqdaO’zbek
adabiy
tilining
taraqqiyot
bosqichlari](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_7.png)
![Qadimgi turkiy tiliga oid so’zlar
1.
Budun
- xalq
2.
Bilig -
bilim
3.
Ingek -
sigir4.
Yag’i –
yov,
dushma
n5.
Batsiq
– g’arb 6.
Ko’ch –
urug’,
zot
7.
O’kush
– ko’p
8.
O’z-
urug’,
zot9. Art –
tepa,d
ovon10.
Erik –
mard,
botir](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_8.png)
![Eski tukiy adabiy tilga oid parchalar
“ Devonu lug’otit-turk”
Erik erni yag’lig’, ermagu bashi
qanlig’. Tirishqoqning labi yog’lig’, erinchoq,
dankasaning boshi qonlik.
Ermak ekinda qolmas. Mehnat bekorga ketmaydi.
O’kuz azaqi bo’lg’incha buzag’u bashi
bo’lsa yik. Ho’kizning oyog’i bo’lguncha buzoqning
boshi bo’lgan yaxshiroq.
Uma kelsa, qut kelur. Mehmon kelsa, baraka keladi.
Erdamsizdan qut chertilur. Dankasadan baxt ketadi.
Kichikda qatig’lansa, ulg’azu sevnur. Yoshlikda mashaqqat cheksa,
ulg’ayganda sevinadi.
Erdam boshi til. Odobning boshi til.](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_9.png)
![“ Qutadg’u bilig”
Qayg’u yerda bo’lsa
uqush birla o’g’,
Ani er atagil, necha
o’gsa o’g.
Uqush, o’g, bilig kimda
bo’lsa tugal,
Yavuz ersa kaz te,
kichik ersa o’g. Qaysi odamda zehn va
aql bo’sa, uni eratab,
qancha bo’lsa-da
maqta. Kishida aql,
zehn, bilim mukammal
bo’sa, yomon bo’sa
ham odam, kichik bo’sa
ham odam ulug’, katta
de.](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_10.png)
![“ Hibbat ul – haqoyiq”
Aya do’st, biliklik yizin izlagil,
Qali so’zlasang so’z, bilibso’zlagil. Ey do’st, bilimli kishi izidan yurur,
agar so’zlasang o’ylab so’zlagin.
Tiling bekta tutgil, tishing
sinmasun,
Qali chiqsa bekta, tishingni siyur. Tilingni tiy, tishing sinmasin, agar
tiymasang, u tishingni sindiradi.
Ko’ni bo’l, kop’ni qil,
Ko’ni teyu bisin xaloyiq seni. To’g’ri bo’l, to’g’ri ish qil, to’g’ri
deb atal, odamlar seni to’g’ri deb
bilsin.](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_11.png)
![Eski turkiy tilga oid so’zlar
1
ko’rnamak nara tortmoq
2
sandilach sa’va
3
qirg’ilach qaldirg’och
4
sandug’ach bulbul
5
elig hukmdor
6
bo’g’u dono
7
al qizil
8
ko’ni to’ri, rost, haqqoniy](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_12.png)
![O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta Maxsus
Ta’lim Vazirligi
Samarqand Davlat Universiteti Filologiya
fakulteti sirtqi ta’lim 3-bosqich 330-guruh talabasi
Abdunazarova Barnoning O’zbek tili tarixi
fanidan tayyorlagan
TAQDIMOTI
Mavzu: O’zbek tili tarixini davrlashtirish
Bajardi: B.Abdunazarova
Tekshirdi: O.Yusupova
Samarqand – 2022.](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_13.png)
![](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_14.png)
![](/data/documents/1173e807-0678-4b58-aea5-24d9342a2289/page_15.png)
O’ZBEK TILI TARIXI Mavzu:O’zbek tilining tarixini davrlashtirish
O’ZBEK ADABIY TILI TARIXI OLIMLAR TOMONIDAN TURLICHA DAVRLASHTIRILGAN:S .E .M a lo v o ’z b e k a d a b iy tili ta rix in i 3 d a v rg a b o ’lib o ’rg a n g a n 1. Uyg’ur adabiy tili 2. CHig’atoy adabiy tili 3.Uyg’ur adabiy tili
A.N.Samoylovich ham o’zbek adabiy til tarixini 3 davrga bo’lgan1. Qoraxoniylar davri adabiy tili (X-XI) 3. O’rta Osiyo turkiy adabiy tili (XIV- XX)2. O’g’iz- qipcho q adabiy tili (XII- XX)
A.M.Shcherbak o’zbek adabiy tilini 4 davrga bo’lib o’rgandi 2. O’zbek adabiy tilining o’rta chig’atoy tili davri (XIV-XVII) 3. O’zbek adabiy tilining yangi davri (XVII-XVIII) 4. O’zbek adabiy tilining eng yangi davri (XIX-XX)1. O’zbek adabiy tilining eng qadimgi davri (X-XII)
O.Usmonov o’zbek adabiy tilining tarixini 5 davrga bo’ladi. 1. Qadimgi turkiy tili davri (VI-IX) 3. Eski o’zbek tili davri (XII-XIV) 4. Eski o’zbek tili (XIV-XIX) 2. Qdimgi o’zbek tili davri (IX-XII) Hozirgi zamon o’zbek adabiy tili