POLIMERLARNING KRISTALL HOLATI Molekulasi chiziqsimon tuzilishga ega bo’lgan polimerlar kristall polimerlardir . Masalan, polietilen, polietilentereftalat- C H 2 - C H 2 - C H 2 - C H 2 - C H - C H 2 - C H 2 - O - C - C - O - C H 2 - C H 2 - O - C - C - O - O O O O Maqomolekula tuzilishining chiziqsimonlikdan ozgina buzilishi, masalan, polietilen zanjirining q isman tarmoqlanishi, polimerning kristallanishini birmuncha chegaralab qo’yadi. Yon gruppalar tobora ko’p tarmoqlangani sari polimerning kristallanish qobiliyati sekin-asta kamayadi, va, nihoyat, bu qobiliyat yo’qoladi .

O’rinbosarlari tartibsiz takrorlanuvchi sopolimer yoki polimer molekulalari ham deyarli kristallanmaydi. Bunga quyidagi tuzilishga ega bo’lgan polivinilasetat misol bo’la oladi:O ... - C H 2 - C H - C H 2 - C H - C H 2 - C H - ... C H 3 C = O O C H 3 C = O O C H 3 C = O Lekin shuni ham qayd qilish kerakki, etilen bilan vinil spirtning etilen bilan tetraftoretilenning, etilen bilan uglerod ( VI ) - oksidning sopolimerlari molekulalarining tartibsiz tuzilganligiga qaramay, kri stallana oladi —ON, —F, —S, = O kabi o’rinbosarlarning hajmi kichik bo’lganligidan kristallanishga xalaqit bermaydi.

T sh dan pastda makromolekula h arakatchanligi juda oz bo’lganligi uchun polimerlar kr istallanmaydi. Kristallanish temperaturasining eng yuqo ri chegarasi polimer kr istallarining suyu q lanish temperaturasi h isoblanadi. Kristallanish temperaturasi shishalanish va suyuqlanish temperaturalari orasida b o’ lib, kristallanish tezligi odatda maksimumdan o’ tadi, chunki shishalanish temperaturasi atrofida makromolekula xarakatchanligi e ht imoli, suyuqlanish temperaturasi ya q inida esa kr istallanish markazi ho sil b o’ lishi e h timoli juda oz. Turli polimerlarning kr istallanish tezligi odatda keng intervalda o’ zgaradi va makromolekula zanjirining simmetriya darajasi yon o’ rinbosarlarning bor - y o’ kligi va makromolekula egiluvchanligi kabi q ator faktorlarga bo g’ liq b o’ ladi.

Oliy simmetriya va egiluvchanlikka ega bo’lganligidan polietilen molekulasi suyuq h olatdan kr istallga aylanayotganda uning kr istalla nishi sovish tezligiga bog’liq bo’lmaydi va hatto polietilen yupqa parda shaklida suyuq havo bilan juda tez sovitilganda ham to’la amorf holatida olinmaydi