logo

Polimerlarning izomeriyasi. Konfiguratsiya va konformatsiya

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

518.0517578125 KB
Mavzu: Polimerlarning izomeriyasi. 
Konfiguratsiya va konformatsiya    Enter title Reja :
1. 
Konformat siya
2. Konfi gurat siya 
3.Polimer lar ning r egulyar  va 
nor egulyar  tuzilishlar i       Konfi gur a t siya – molekulada at omlar ning 
aniq bir  fazoviy joylashuvi bo’lib,   issiqlik 
harakat i jarayonida molekula o’zining 
t uzilishini o’zgar t irmaydi ( sis-t ransizomeriya, 
oqsil molekulalar ining bir lamchi, ikkilamchi, 
uchlamchi va t o’rt lamchi  t uzili shlar i, DNK 
ning ikkilamchi t uzilishi va h.z)  Enter title    Konfo rmat siya – molekuladagi 
at omlar ning fazoviy joylashuvi bo’lib, 
issiqlik  hara kat i t a’sir ida molek uladagi 
at om yoki at omlar guruhining kimyoviy 
bog’lar ini  uzma gan holdagi erkin harakat i 
( aylanishi) .  Konformatsiy
aYuMB lar molekulalarida atomlar guruhi C – C bog’i 
bo’ylab, 
C – C bog’i atrofida issiqlik harakati energiyasi hisobiga 
valent burchaklarini  oʻzgar tirmagan holda aylanishi 
mumkin. Bu vaqtda molekulalar turli xil shaklni –
konfor matsiyani qabul qiladi Konfi gurat siya 
Konformatsiya-bu molekuladagi atomlarning turli  xil 
fazo viy joylashuvidir. Erkin aylanish odatda, faqat σ-
bog’lar bo’ylab bo’ladi.π-bogʻ lar  atrofida erkin aylanish 
bo’lishi mumkin emas. Chunki π-bog’larni uzish  uchun 
energiya sarflash kerak bo’ladi. Natijada qo’sh bog’ 
uziladi. Shuning uchun  toʻyinma gan uglevodorodlar 
konformasion izomeriyaga ega emas.  Konformatsiyala
r 2 xil bo’ladi:
a)  t o’silgan; 
b)  t ormozlangan. Ener get ik
jihat dan t ormozlangan 
konformat siya qulay, 
chunki unda at omlar 
gur uhi birbir idan ancha 
uzoq joylashadi:  Enter title
1 3
2 4
Enter title
Click here to add content of 
the text , and briefly 
explain your point of 
view 。 Enter title
Click here to add content of 
the text , and briefly 
explain your point of 
view 。 Enter title
Click here to add content of 
the text , and briefly 
explain your point of 
view 。 Enter title
Click here to add content of 
the text , and briefly 
explain your point of 
view 。  Konfor mat siyaning asosiy t avsifi  t or sion burchakdir.
C  – C  bog’i atr ofi da er k in aylanish natijasida bog’ 
uzunligi va bog’lar   orasi dagi bur chak  o’zgar maydi. 
Konfor masion shak llar bir -bir iga osongina  oʻtib 
tu radi. Ular  boshqa-boshqa moddalar  emas, balki 
bit ta modda  molek ulasining tur li shak llar idir. 
Konfor masion o’t ishlar da k imyoviy bog’lar   uzilm aydi.
Konformat siya va konfi gurasiya 
t ushunchalar ini bir-biridan farqlay  bilish 
kerak. Konformat siyadan farq qilib, 
molekulalar bir konfi gurasiyadan 
boshqa siga o’t ishi uchun k imyoviy bog’ning 
uzilishi t alab et iladi Enter title
Enter your text here
Enter your text hereEnter your text here
Enter your text hereEnter your text here
Enter your text here
Enter your text here
Enter your text hereEnter your text here
Enter your text hereEnter title Enter title Enter title
Enter title Enter title  Polimer lar  t ur li x il konfor matsiyalar ni qabul qilishi 
mumk in:
   G ʼ ujanak k onformatsiya. Bu chiziqli polimerlar uchun xarakterli 
(PE, PP,  PU B va zinasimon polimerlarga polifenilensiloksan kiradi);
  Spiral – polimerlarda vodorod bog’lanish hisobiga hosil bo’ladi 
(masalan, oqsil molekulalari va nuklein kislotalar);
 
 Globula – juda kompakt (ixcham) zarracha bo’lib, shakli sharga 
yaqin.
Bunday konformatsiya ichki molekulyar ta’sirlashuv kuchli bo’lgan 
polimerlar (masalan, PTFE) uchun xarakterli;
 
 Sterjen – alkilpoliizosianatlarda aniqlangan;
 
 Burmali konformatsiya. Kristall holatdagi polimerlar uchun 
xarakterli 
(masalan, PE);
 
 Tirsakli val konformatsiyasi (poli – p – benzamidda bo’ladi). Enter titlePol i m er l a r n in g r egu l y a r  va  n or egu l y a r  
tu zi l is h l a r i
Polimerlanish natijasida asosiy zanjirda asimmetrik 
uglerod atomi hosil  boʻla di. 
Demak, makromolekuladagi elementar halqa (zveno) 
optik faollik namoyon  qiladi  va ular konfigurasiyasi 
qutblangan nur tekisligini o’ngga buruvchi D shakl  va 
ch apga buruvchi L shaklli fazoviy izomerlarga xos 
bo’ladi. Shu shakllarning  makro molekulada qanday 
taqsimlanganligiga ko’ra X o’rinbosarning molekuladagi  
fazovi y o’rni belgilanadi.
Bu asimmetrik uglerod atomida X guruhning joylanish 
holatiga qarab  polimer lar  izotak t ik , sindiotak t ik  va 
atak t ik   tuzilishli bo’ladi  Enter titleAtaktik polimerlarda asimmetrik uglerodli 
D va L konfigurasiyalar betartib  joyla shgan 
bo’ladi. Ko’pgina ataktik polimerlarda 
monomer qoldiqlar o’zaro α, β  ("bo shga 
dum”) bog’lanishga ega bo’ladi.
Agar X guruhlar fazoda tartibsiz joylashgan 
bo’lsa, bunday polimerlar  atak tik tuzilishli 
(noregulyar) polimer deyiladi:  Enter title  Enter titleIzotaktik polimerlarda barcha radikallar tekislikning bir 
tomonida
joylashadi; ya’ni asimmetrik uglerod faqat bir xil 
konfigurasiyaga –D yoki L  shakl ga ega bo’ladi:  Enter titleSindiotakt ik polimerlarda radikallar navbat  bilan t ekislikning 
ust ida va
ost ida tar t ibli joylashadi  Enter titleSt er eoregulyar  (  izot akt ik va sindiotakt ik)  polimerlarda 
makr omolekulalar  bir-bir iga zichr oq joylashadi va ular 
o’r tasida o’zar o t ort ishuv kuchli bo’ladi. Bu  esa p olimerning 
pishiqligi va issiqqa chidamliligini oshiradi. Polimerlar ning  
x ossa lar iga ularning fazoviy t uzilishi kat t a t a’sir ko’rsat adi.
  At akt ik polipr opilen yumshoq mat er ial bo’lib, pokrishka 
(qopqoq)  ga va  adgeziv lar ga qo’shimcha sifat ida ishlat iladi.
 
 Izotakt ik krist allik polipr opilen –yuqori har orat da 
suyuqlanadigan pux t a t ol a boʻli b, t ola t ayyor lash va 
plast ikada ishlatiladi.
 
 Sindiot akt ik polipropilen krist all bo’lib, uning suyuqlanish 
harorat i 200C ga t eng.  E tiboringiz ʼ
uchun rahmat

Mavzu: Polimerlarning izomeriyasi. Konfiguratsiya va konformatsiya

Enter title Reja : 1. Konformat siya 2. Konfi gurat siya 3.Polimer lar ning r egulyar va nor egulyar tuzilishlar i

Konfi gur a t siya – molekulada at omlar ning aniq bir fazoviy joylashuvi bo’lib, issiqlik harakat i jarayonida molekula o’zining t uzilishini o’zgar t irmaydi ( sis-t ransizomeriya, oqsil molekulalar ining bir lamchi, ikkilamchi, uchlamchi va t o’rt lamchi t uzili shlar i, DNK ning ikkilamchi t uzilishi va h.z)

Enter title Konfo rmat siya – molekuladagi at omlar ning fazoviy joylashuvi bo’lib, issiqlik hara kat i t a’sir ida molek uladagi at om yoki at omlar guruhining kimyoviy bog’lar ini uzma gan holdagi erkin harakat i ( aylanishi) .

Konformatsiy aYuMB lar molekulalarida atomlar guruhi C – C bog’i bo’ylab, C – C bog’i atrofida issiqlik harakati energiyasi hisobiga valent burchaklarini oʻzgar tirmagan holda aylanishi mumkin. Bu vaqtda molekulalar turli xil shaklni – konfor matsiyani qabul qiladi Konfi gurat siya Konformatsiya-bu molekuladagi atomlarning turli xil fazo viy joylashuvidir. Erkin aylanish odatda, faqat σ- bog’lar bo’ylab bo’ladi.π-bogʻ lar atrofida erkin aylanish bo’lishi mumkin emas. Chunki π-bog’larni uzish uchun energiya sarflash kerak bo’ladi. Natijada qo’sh bog’ uziladi. Shuning uchun toʻyinma gan uglevodorodlar konformasion izomeriyaga ega emas.