logo

Sharq tillari va eski oʻzbek yozuvi

Yuklangan vaqt:

23.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1175.439453125 KB
Sharq tillari va eski oʻzbek 
yozuvi Mav zu:
•
Izofali predloglar
•
Murakkab predloglar Reja:
1. Matn ustida ishlash
2. Yangi lugʻatlarni oʻrganish
3. Husnixat mashqlari 
4. Savol-javoblar  Fors tilida mustaqil ma’noga ega bo‘lgan 
ba’zi bir ot va ravishlar predlog 
vazifasida ham kelishi mumkin. Bu 
so‘zlar predlog bo‘lib kelganda, 
o‘zlarining mustaqil ma’nolarini yo‘qotib, 
ko‘makchi so‘z anglatgan grammatik 
ma’noni bajaradilar va doimo o‘zidan 
keyin kelgan so‘zga izofa orqali birikib 
keladilar.  Izofali predloglar fors tilida 20 
dan ortiq bo‘lib, gapda asosiy 
predloglar orqali ifodalangan 
ma’nolarni konkretlash, ular 
orasidagi munosabatni yana ham 
aniqroq ko‘rsatish uchun xizmat 
qiladilar.  Masalan
ور  ru (yuz) so‘zi gapda ot sifatida o‘zining 
mustaqil leksik ma’nosiga ega bo‘lishi 
bilan birga, leksik ma’nosini yo‘qotib 
ko‘makchi vazifasida kelishi ham 
mumkin.  Bu ikki misolda  ور  r u so‘zi o‘z leksik 
ma’nosida kelgan ot dir
Uning yuzi 
chir oyli Ru-ye i zibo ast تسا ابيز وا ىور
St olning yuzi 
( ust i)  t oza Ru-ye miz pok 
ast تسا کاپ زيم ىور Misollar ning uchchalasida ham  ور  r u so‘zi 
ko‘makchi so‘z vazifasida kelib, o‘rin, 
yo‘nalish ma’nolarini ifoda etgandir.Kitob st olning 
ust idadir Ket ob r u-ye miz 
ast    تسا زيم ىور باتک
Por t felni 
st olning ust iga 
qo‘ydim Kifr o r u-ye miz 
go ‘zosht am      
تمشازگ زيم ىور ارفيک  
Qalam stolning 
ust ida edi   medod r u-ye 
miz bud    
دوب زيم ىور دادم Shunday qilib, izofali predloglar asosiy 
predloglarga nisbatan keng va abstrakt ma’noni 
anglatadilar. Agar asosiy predloglar biror 
predmetni o‘mi yoki yo‘nalishini ifodalasa, izofali 
predloglar shu o‘rin yoki yo‘nalish predmetning 
qaysi tomoniga qaratilganini bildiradi. 
  Misol uchun   زيم ىور    ru-ye miz – st olning ust ida, st olning ust iga;
 
زيم ريز    zir-e miz – st olning t agida, stolning t agiga; 
 
زيم رس   sar-e miz – st olning yonida, st olning yoniga; 
 	
زيم تشپ   Poʻsht -e miz – stolning orqasida, st olning or qasiga;
 
زيمود نيب   beyn-e do ‘ miz – ikki st ol orasida, ikki st ol orasiga Berilgan matnni tarjima qiling
            رد دزدهاج
                  	
ههک نهم د رک هاگن نا نورد هن هدما بٱ هاج رس رن شلا رصن الم رسپ زور کي  
                 
هدمٱ ش ردام شيپ تساجنٱ رد ىا هنلاللين مدٱ هک درک نامگ هاج هت رد ارد وخ سکء
:              
تسار تةگ هاکن و دما هاج رس ش ردام ت دزد هاج رد تمگ
     ’  
تس‍ه م‍ه ىنز وا دزن ىپ وگ ىم Quduqdagi oʻgʻri
•
Bir kuni mulla Nasreddinning oʻgʻli 
suv qudugʻi yoniga kelib,unga qarasa 
quduq tubida oʻz aksini koʻradi va 
yerda begona odam bor deb 
oʻylaydi.Onasining oldiga keladi va 
quduqda oʻgʻri borligini aytadi.Onasi 
quduqqa kelib qaraydi va toʻgʻri 
gapiryapsz yonida bir ayol ham bor 
deydi. Lugʻat larni y od oling!
نديياز zoyidan Tug‘moq
ناتسپ peston ko‘krak
هراو‍هاگ gohvore Beshik, 
belanchak
هويش shive Usul, qoida
 ندتم Bo ‘rdan Olib bormoq, 
olib ketmoq
دنخبل labxand Kulgi, tabassum Husnixat  bilan y ozing Oʻt ilgan mavzu yuzasidan savollar  
• ور  ru soʻzining leksik manoda kelishiga 
misol keltiring
•
ور  ru soʻzining koʻmakchi maʼnoda 
kelishiga misol keltiring 
•
Izofali predloglarning koʻp uchraydigan 
turlariga misollar keltiring  Javoblar  
1.    تسا ابيز وا ىور
2.    
تمشازگ زيم ىور ارفيک
3.   
تساشين دوخرس ام       
4.  
دوبن ىسکووادزي Eʼt iboringiz 
uchun rahmat iEʼti

Sharq tillari va eski oʻzbek yozuvi

Mav zu: • Izofali predloglar • Murakkab predloglar

Reja: 1. Matn ustida ishlash 2. Yangi lugʻatlarni oʻrganish 3. Husnixat mashqlari 4. Savol-javoblar

Fors tilida mustaqil ma’noga ega bo‘lgan ba’zi bir ot va ravishlar predlog vazifasida ham kelishi mumkin. Bu so‘zlar predlog bo‘lib kelganda, o‘zlarining mustaqil ma’nolarini yo‘qotib, ko‘makchi so‘z anglatgan grammatik ma’noni bajaradilar va doimo o‘zidan keyin kelgan so‘zga izofa orqali birikib keladilar.

Izofali predloglar fors tilida 20 dan ortiq bo‘lib, gapda asosiy predloglar orqali ifodalangan ma’nolarni konkretlash, ular orasidagi munosabatni yana ham aniqroq ko‘rsatish uchun xizmat qiladilar.