XORAZM VILOYATI

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

9152.7255859375 KB

Ko'chirib olish

X ORA ZM VI LOYATI Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

1-ilovadagi jadvaldan viloyat aholisining soni va maydonini
aniqlab, aholisining o‘rtacha zichligini toping.
Tumanlari va ularning markazlari
1. Bog‘ot – Bog‘ot
2. Gurlan – Gurlan
3. Xonqa – Xonqa
4. Hazorasp – Hazorasp
5. Xiva – Xiva
6. Qo‘shko‘pir – Qo‘shko‘pir
7. Shovot – Shovot
8. Urganch – Qorovul
9. Yangiariq – Yangibozor
10. Yangibozor – Yangibozor
11. Tuproqqal’a – Pitnak

Xorazm viloyati mamlakatimiz hududini juda kichik
qismini egallaydi (128-rasm). Xorazm viloyatining yer
yuzasi tekis bo‘lib, daryo yotqiziqlaridan iborat.

Viloyatning xo‘jalik hayotida Amudaryoning ahamiyati
katta. Polvon, Yermish, Shovot va Qilichniyozboy
kanallari Amudaryo suvini butun viloyatga tarqatadi .
Shovot kanali

Viloyatda tuproq, suv va iqlim imkoniyatlaridan tash -
qari, shifobaxsh sho‘r ko‘llar, binokorlikda ishlatiladigan
xomshyo (qum, tosh, qamish) ham mavjud .

Aholisi.
Viloyat aholisi soni
jihatidan mamlakat
viloyatlari orasida oxirgi
o‘rinlarda turadi.
Xorazmliklar yozda
havoning qurib, isib
ketishini hisobga olib,
uylarni qalin paxsa
devordan keng va
baland (4–5 m) qilib
quradi.

Qalin paxsa devor uy ichidagi harorat va namlikning bir
me’yorda saqlanishini ta’minlaydi. Yerosti suvi yer
yuzasiga yaqinligidan yerto‘lalar, turli maqsadga
mo‘ljallangan o‘ralar bo‘lmaydi.

Xo‘jaligi.
Viloyat iqtisodiyoti,
asosan, agrosanoat
majmuyidan iborat.
Xiva, Shovot,
Yangiariq tumanlarida
paxtaning salmog‘i,
ayniqsa, katta. Gurlan
tumanida esa
sholipoyalar katta
maydonni egallaydi.

Obikor yerlarda paxta bilan birga don, beda,
makkajo‘xori, kartoshka va poliz ekinlari
yetishtiriladi. Iqtisodiyot n ing boshqa tarmoqlari bilan
paxtachilikning qo‘shib olib borilishi suvdan va ishchi
kuchlaridan oqilona foydalanishga imkon beradi.

Qishloq xo‘jaligining asosiy tarmoqlari: paxtachilik,
polizchilik, sholichilik, go‘sh-sut chorvachiligi, pillachilik.

Sanoatning asosiy tarmoqlari: elektroenergetika,
mashinasozlik, qurilish materiallari, yengil, oziq-ovqat,
un-yorma

Viloyatning barcha tumanlarida poliz ekinlari ekiladi. Asrlar bo‘yi
davom etib kelayotgan xalq seleksiyasi tufayli Xorazmda
ertapishar hamda kechpishar qovunlarning ajoyib navlari
vujudga kelgan.

Qadimda ularni maxsus idishlarga solinib, tuyalarda,
hatto Bag‘dod va Hindistonga (o‘sha vaqtda uch oylik
yo‘l) jo‘natilgan.

Xiva, Yangiariq, Gurlan,
Hazorasp tumanlarida
bog‘lar birmuncha
ko‘p. Kelgusida bog‘ va
tokzorlar maydonini
kengaytirish ko‘zda
tutiladi .

Qishloq xo‘jaligining ikkinchi muhim tarmog‘i chorvachilikdir.
Yozgi yaylovlar va suv tanqisligidan chorvachilikda cho‘lga
moslashgan qorako‘l qo‘ylarning salmog‘i katta. Bu qo‘ylar,
asosan, terisi va juni, shuningdek, go‘shti uchun boqiladi.
Viloyatda yaylovlar kamligidan ayrim xo‘jaliklar o‘z qo‘ylarini
Qoraqalpog‘iston yaylovlarida boqadi.

Sanoat .
Viloyatda yengil va oziq-ovqat sanoatining yuzdan ortiq
korxonalari mavjud (129-rasm). Sanoat paxta, pilla,
meva, sabzavot hamda chorva mahsulotlarini qayta
ishlashdan iborat.

Shuningdek, tikuvchilik, poyabzal, gilamdo‘zlik, qurilish
materiallari, oziq-ovqat sanoati korxonalari bor.

Bu korxonalar shahar hamda tuman markazlarida
joylashgan.

Turizm.
Xorazm
viloyatining turizm
salohiyatini
rivojlantirish,
turistlar oqimini
yanada
ko‘paytirishga
katta e’tibor
qaratilmoqda.

Xususan, Urganch shahridagi Shovot kanali bo‘yida
«Shovot» kichik turizm zonasini hamda Xiva shahrida
«G‘ovuk ko‘l» kichik turizm zonasini tashkil etish .

hamda ularda zamonaviy mehmonxona komplekslari,
madaniy- sog‘lomlashtirish, savdo-ko‘ngilochar va
turizm ahamiyatiga ega bo‘lgan boshqa obyektlarni
qurish rejalashtirilmoqda. .

Shaharlari.
Shaharlari: 1. Urganch 2. Xiva 3. Pitnak

Urganch viloyatning ma’muriy, iqtisodiy va madaniy
markazidir. Shaharda oziq- ovqat sanoati ahamiyatiga
ko‘ra yengil sanoatdan keyingi o‘rinda turadi.

Shahar elektr
energiyani Taxiatosh IES
va Tuyamo‘yin GESdan
oladi. Shaharning
shimoliy qismida,
asosan, turar joy
binolari, ilmiy va
madaniy-ma’rifiy
muassasa l ar, janubiy
qismida esa ishlab
chiqarish korxonalari
joylashgan.

Shaharda Urganch davlat universiteti, Toshkent axborot
texnologiyalari universiteti va Toshkent tibbiyot
akademiyasining filiallari bor.

Xiva viloyatdagi qadimiy, milliy me’morchilik
yodgorliklariga boy shahardir (130-rasm).

Xiva badiiy hunarmandchilikning muhim markazidir. Bu yerda
yog‘och va toshlarga naqsh solish, zargarlik, naqqoshlik,
kashtachilik, miskarlik va kulolchilikdagi ajoyib mahorat
avloddan avlodga o‘tib kelmoqda .

Xiva mashhur o‘zbek matematigi, astronomi va
geografi Muhammad ibn Muso al-Xorazmiyning
vatanidir.

Foydalanilgan adabiyotlar:
•
P. Musayev, J. Musayev – Geogragfiya (O‘zbekiston
ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi) – umumiy o‘rta ta’lim
maktablarining 8-sinfi uchun darslik – “Sharq”
nashriyoti – Toshkent – 2019 / www.eduportal.uz

X ORA ZM VI LOYATI Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

1-ilovadagi jadvaldan viloyat aholisining soni va maydonini aniqlab, aholisining o‘rtacha zichligini toping. Tumanlari va ularning markazlari 1. Bog‘ot – Bog‘ot 2. Gurlan – Gurlan 3. Xonqa – Xonqa 4. Hazorasp – Hazorasp 5. Xiva – Xiva 6. Qo‘shko‘pir – Qo‘shko‘pir 7. Shovot – Shovot 8. Urganch – Qorovul 9. Yangiariq – Yangibozor 10. Yangibozor – Yangibozor 11. Tuproqqal’a – Pitnak

Xorazm viloyati mamlakatimiz hududini juda kichik qismini egallaydi (128-rasm). Xorazm viloyatining yer yuzasi tekis bo‘lib, daryo yotqiziqlaridan iborat.

Viloyatning xo‘jalik hayotida Amudaryoning ahamiyati katta. Polvon, Yermish, Shovot va Qilichniyozboy kanallari Amudaryo suvini butun viloyatga tarqatadi . Shovot kanali

Viloyatda tuproq, suv va iqlim imkoniyatlaridan tash - qari, shifobaxsh sho‘r ko‘llar, binokorlikda ishlatiladigan xomshyo (qum, tosh, qamish) ham mavjud .

O'xshashlar

Xorazm viloyati va Qoraqalpog‘iston Respublikasi

Qadimgi xorazm siviliztsiyasi

Xorazm Sug’d sivilizatsiyasi

Qadimgi Xorazm svilizatsiyasi

Sirdaryo viloyati