logo

Yaponiya va Markaziy Osiyo davlatlari hamkorligi

Yuklangan vaqt:

23.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

164.7666015625 KB
Mavzu:  Yaponiya va Markaziy 
Osiyo davlatlari hamkorligi                 Reja:

1.  Markaziy Osiyo va Yaponiya 

2.  Yaratilish va rivojlanish tarixi                 Markaziy Osiyo va Yaponiya – Yaponiya va  Markaziy Osiyo 

Qozog iston ʻ ,  Qirg iziston 	ʻ ,  Tojikiston  va 
O zbekiston 	
ʻ Yaponiya  va  Markaziy  Osiyo 
davlatlari  o rtasidagi  munosabatlarni 	
ʻ
rivojlantirish  va  ularni  yangi  bosqichga  ko tarish 	
ʻ
maqsadida  muloqot  shaklida,  shuningdek, 
hamkorlikni  rivojlantirish  forumi  shaklida 
ifodalangan.  mintaqalararo  hamkorlik  (  Yaponiya 
Tashqi ishlar vazirligi  bayonotiga ko'ra .                  Yaratilish va rivojlanish tarixi

28 avgust   2004 yilda  Ostonada Markaziy Osiyo davlatlari va Yaponiya hukumatlari o'rtasida muloqot 
boshlangani e'lon qilindi . Qo‘shma bayonotda fundamental tamoyillar va qadriyatlar, mintaqaning 
Yaponiya bilan munosabatlarini rivojlantirish, Markaziy Osiyoda mintaqalararo hamkorlik va xalqaro 
maydondagi hamkorlik yuzasidan fikr-mulohazalar bildirildi. Oldinga to'rtta maqsad qo'yildi:
•
Markaziy Osiyoda tinchlik, barqarorlik va demokratiyani mustahkamlash
•
Viloyatning iqtisodiy qudratini mustahkamlash, islohotlarni amalga oshirish va hududni ijtimoiy 
rivojlantirish
•
Markaziy Osiyo davlatlari o‘rtasida mintaqalararo hamkorlikni mustahkamlash
•
Markaziy Osiyoning Yaponiya va jahon hamjamiyati bilan aloqalarini rivojlantirish
•
Yaponiya va Markaziy Osiyo davlatlari o rtasidagi hamkorlikni yanada rivojlantirishʻ                 Yaratilish va rivojlanish tarixi

Kavaguchining  Toshkentdagi  nutqida  ta kidlanganidek, ʼ
Muloqot  Yaponiya  va  Markaziy  Osiyo  o rtasidagi  ko p 
ʻ ʻ
tomonlama  hamkorlikning  “yangi  yo nalishi”,  to g rirog i 	
ʻ ʻ ʻ ʻ
“variant”ga  aylandi.  Muloqot  mexanizmining  asosiy 
tamoyillari quyidagilardan iborat edi: (1) xilma-xillikni hurmat 
qilish; (2) raqobat va muvofiqlashtirish; (3) ochiq hamkorlik.

Bir  yil  o'tgach,  format  ishtirokchilari  Muloqotning  beshta 
asosiy ustunini ma'qulladilar, xususan: (1) siyosiy muloqot; (2) 
mintaqalararo  hamkorlik;  (3)  biznesni  rag'batlantirish;  (4) 
intellektual muloqot va (5) gumanitar almashinuvlar .                  
Bundan  tashqari,  tomonlar  o'sha  paytda  mintaqalararo  integratsiyani  rivojlantirish  uchun  eng  katta 
qiziqish  uyg'otadigan  10  ta  yo'nalishni  belgilab  oldilar,  jumladan:  (1)  terrorizmga  qarshi  kurash;  (2) 
giyohvand moddalar savdosiga qarshi kurash ; (3) minalardan tozalash; (4)  qashshoqlikka barham berish  ; 
(5)  sog'liqni  saqlash;  (6)  atrof-muhitni  muhofaza  qilish  ;  (7)  suv  bilan  bog'liq  muammolar;  (8)  energiya; 
(9) savdo va investitsiyalar; (10) transport.

Muloqot  faoliyatining  tahlili  shuni  ko'rsatadiki,  Muloqot  ishtirokchilari  ushbu  asosga  sodiq  qolishda 
davom etadilar. 2004 yildan buyon Muloqot orqali 40 dan ortiq uchrashuv va tadbirlar, jumladan, vazirlar 
darajasida  7  ta,  yuqori  mansabdor  shaxslar  darajasida  13  ta  (Tashqi  ishlar  vaziri  o rinbosari  yoki  Tashqi ʻ
ishlar  vazirligi  Siyosiy  departamenti  direktori)  hamda  11  mutaxassis  darajasida.  Matematik  nuqtai 
nazardan, Dialog faoliyati yiliga 2,7 hodisaga teng.

Shu  yillar  davomida  tomonlar  12  ta  yakuniy  hujjatni,  jumladan,  ikkita  Harakat  rejasini  (2006  va  2019 
yillar)  va  ikkita  yo‘l  xaritasini  –  qishloq  xo‘jaligi  (2014),  shuningdek,  transport  va  logistika  (2017)ni 
qabul  qilishga  muvaffaq  bo‘ldi.  Aytgancha,  2006  yilgi  asosiy  Harakat  rejasi  o‘sha  vaqtdan  beri 
yangilanmagan  va  faqat  ilgari  belgilangan  yo‘nalishlar  (2014,  2017  va  2019  yillar)  bo‘yicha  yangi 
tashabbuslar  bilan  to‘ldirildi.  Shu  bilan  birga,  Harakatlar  rejasini  ko'rib  chiqish  Muloqotda  ishtirok 
etuvchi davlatlar tomonidan faqat bir marta amalga oshirildi.                 
2006  yilda  Muloqot  doirasida  Markaziy  Osiyo  mamlakatlari  va 
Yaponiyaning  birinchi  Sammitini  o'tkazish  g'oyasi  bildirildi 
(o'xshash,  ammo  yashirin  xabarni  oldingi  hujjatlarda  topish 
mumkin).  Biroq  bugungi  kunda  Markaziy  Osiyo  davlatlari 
rahbarlariga to‘g‘ri kelmaydigan bu tashabbus qog‘ozda qoldi.

Bundan  tashqari,  Muloqot  doirasida  ishbilarmonlik  aloqalarini 
faollashtirish  bo‘yicha  yagona  tuzilmani  yaratish  bo‘yicha 
takliflar  qayta-qayta  bildirildi.  Natijada,  Muloqot  faqat  ikkita 
unchalik  ahamiyatli  bo'lmagan  tashabbuslarni  ishlab 
chiqarishga  muvaffaq  bo'ldi  -  Iqtisodiy  forum  (hozirda  Biznes-
muloqot sifatida faoliyat ko'rsatmoqda) (2011) va Ishchi guruhi 
(2014), ularning ishi, afsuski, aniq va muntazam emas. asos.

Shubhasiz,  bu  faktlar  tomonlarning,  xususan,  Markaziy  Osiyo 
davlatlarining  ishtirok  etayotgan  tomonlar  sonini  cheklab, 
Yaponiya  bilan  siyosiy  muloqot  va  iqtisodiy  sheriklikni 
rivojlantirishga  e’tibor  qaratish  istagidan  dalolat  berishi 
mumkin.  Biroq,  ko'rinib  turibdiki,  Muloqot  doirasida  bildirilgan 
barcha  tashabbuslar  tomonlar  tomonidan  to'liq  qo'llab-
quvvatlanmayapti.                   
So'nggi  15  yil  ichida  Yaponiya  ham  bu  jarayonda  o'z  rolini  aniqlashga  bir  necha  bor  urinib  ko'rdi.  Dastlab 
Yaponiya  Markaziy  Osiyo  mamlakatlari  uchun  o‘zini  “tabiiy  hamkor”  sifatida  ko‘rsatdi.  Biroz  vaqt  o'tgach, 
"katalizator"  atamasi  yapon  diplomatik  leksikonida  paydo  bo'ldi,  yapon  siyosatchilari  va  diplomatlari  bugungi 
kungacha undan foydalanishda davom etmoqdalar.

Dastlabki  bosqichda  Kavaguchi  dialogda  "chek  daftarchasi"  dan  foydalanishdan  bosh  tortdi.  Biroq,  2017-yilda 
Yaponiya  tashqi  ishlar  vazirligining  avvalgi  rahbari  Tokio  mintaqadagi  transport-logistika  loyihalarini 
moliyalashtirish  niyatida  ekanligini  ma’lum  qilgan  edi.  2014-yilda  Tokio  ham  ming  yillik  rivojlanish  bilan 
bog‘liq  mintaqaviy  loyihalarni  moliyalashtirishga  tayyorligini  bildirdi.  Yig‘ilish  davomida  yuqori  darajadagi 
loyihalarni  ko‘rib  chiqish  va  monitoring  qilish  bo‘yicha  mas’uliyat  yuklandi.  Ayrim  ekspertlar  bu  muloqotni 
Yaponiyaning  Rossiya  va  Xitoy  bilan  raqobatlashishga  urinishi  sifatida  baholamoqda,  ammo  natijada  olingan 
hujjatlarda  boshqa  davlatlarga  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  havolalar  yo‘q.  2019-yilda  Markaziy  Osiyo  davlatlari AQSh, 
Janubiy Koreya, Yevropa Ittifoqi va Yaponiya bilan o‘z pozitsiyalarini muvofiqlashtirdi. 2023-yil sentabr oyida 
Yaponiya  Tashqi  ishlar  vazirligi  va  Qozog‘iston  TIV  o‘rtasida  kelasi  yili  “Markaziy  Osiyo-Yaponiya” 
sammitini o‘tkazishga kelishib olingan edi.

Mavzu: Yaponiya va Markaziy Osiyo davlatlari hamkorligi

Reja:  1. Markaziy Osiyo va Yaponiya  2. Yaratilish va rivojlanish tarixi

Markaziy Osiyo va Yaponiya – Yaponiya va Markaziy Osiyo  Qozog iston ʻ , Qirg iziston ʻ , Tojikiston va O zbekiston ʻ Yaponiya va Markaziy Osiyo davlatlari o rtasidagi munosabatlarni ʻ rivojlantirish va ularni yangi bosqichga ko tarish ʻ maqsadida muloqot shaklida, shuningdek, hamkorlikni rivojlantirish forumi shaklida ifodalangan. mintaqalararo hamkorlik ( Yaponiya Tashqi ishlar vazirligi bayonotiga ko'ra .

Yaratilish va rivojlanish tarixi  28 avgust 2004 yilda Ostonada Markaziy Osiyo davlatlari va Yaponiya hukumatlari o'rtasida muloqot boshlangani e'lon qilindi . Qo‘shma bayonotda fundamental tamoyillar va qadriyatlar, mintaqaning Yaponiya bilan munosabatlarini rivojlantirish, Markaziy Osiyoda mintaqalararo hamkorlik va xalqaro maydondagi hamkorlik yuzasidan fikr-mulohazalar bildirildi. Oldinga to'rtta maqsad qo'yildi: • Markaziy Osiyoda tinchlik, barqarorlik va demokratiyani mustahkamlash • Viloyatning iqtisodiy qudratini mustahkamlash, islohotlarni amalga oshirish va hududni ijtimoiy rivojlantirish • Markaziy Osiyo davlatlari o‘rtasida mintaqalararo hamkorlikni mustahkamlash • Markaziy Osiyoning Yaponiya va jahon hamjamiyati bilan aloqalarini rivojlantirish • Yaponiya va Markaziy Osiyo davlatlari o rtasidagi hamkorlikni yanada rivojlantirishʻ

Yaratilish va rivojlanish tarixi  Kavaguchining Toshkentdagi nutqida ta kidlanganidek, ʼ Muloqot Yaponiya va Markaziy Osiyo o rtasidagi ko p ʻ ʻ tomonlama hamkorlikning “yangi yo nalishi”, to g rirog i ʻ ʻ ʻ ʻ “variant”ga aylandi. Muloqot mexanizmining asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat edi: (1) xilma-xillikni hurmat qilish; (2) raqobat va muvofiqlashtirish; (3) ochiq hamkorlik.  Bir yil o'tgach, format ishtirokchilari Muloqotning beshta asosiy ustunini ma'qulladilar, xususan: (1) siyosiy muloqot; (2) mintaqalararo hamkorlik; (3) biznesni rag'batlantirish; (4) intellektual muloqot va (5) gumanitar almashinuvlar .