Mavzu:Buyuk Britaniya Turizmini o`ziga xosligi REJA:  Buyuk Britaniya mamlakati haqida  Britaniyani uziga tortuvchi shaharlari  Britaniya turizimini rivojlanishi  Britaniya turizimini rivojiga iqtisodiyotini tasiri

“Buyuk Britaniya “nomi turli mamlakatlar fuqorolarining kundalik nutqida, shuningdek,reklama,ommaviy axborot vositalari va boshqa manbalarda keng qo`llaniladi.To`liq shakli –Buyuk Britaniya va SHimoliy Irlandiya Birlashgan Qirolligi.Bu aytilishi noqulay bulganligi sabab faqat ilmiy,siyosiy va boshqa rasmiy holatlarda qo`llaniladi.Ko`pincha mamlakatning Buyuk Britaniya qisqartirilganidan foydalanishadi.Buyuk Britaniya o`zining arxitekturasi va tarixi bilan mashhurdir. Poytaxti London hisoblanadi.Buyuk Britaniya hududi 1706,8km2 maydonni egallaydi. Buyuk Britaniya aholisi 8538689 kishini tashkil etadi. Aholi punkti orolning janubiy – sharqiy qismida ,Shimoliy dengiz yaqinida ,Temza daryosini og`zidagi vodiyda joylashgan.Shahar 33 ta ma`muriy tumanga bulingan. Mamlakat esa 4 ta ma`muriy –siyosiy qismga bo`lingan:Uels, Shotlandiya, Shimoliy Irlandiya va Angliya hududlaridan iborat.Ular Buyuk Britaniya orolida va qo`shni orolning Shimoliy qismida joylashgan.Buyuk Britaniyaning yagona quruqlik chegarasi qirollik tarkibiga kiruvchi Shimoli Irlandiya va mustaqil Irlandiya respublikasini ajratib turadi.Bu davlat tarkibiga kichig arxipelaglar ham kiradi:masalan , Shetland va Orkney orollari , Arran va Uayt dir. Buyuk Britaniya orol davlatdir.Mamlakat janub – g`arbiy qismida yog`ingarchilik tez buladi va qishda qor tez eriydi,shuning uchun iqlim juda yumshoq.

Buyuk Britaniya hududida ko`llar, daryolar, tog`li va tekisliklar ko`p.Mashhur joylardan biri Britaniya orollaridagi eng kata hisoblangan yangi Lochness ko`li : uning maydoni 388km2 ga tengdir.Buyuk Britaniya orolining janubiy qirg`og`ida bu mamlakatni qit`a bilan bog`laydigan ingliz kanali Eurotunnel bor.uning uzunligi 50 km, shundan 38km suv ostida joylashgan.Buyuk Britaniya zamonaviy va yaxshi rivojlangan davlatdir.Turizimi ham uziga xosdir. Tarixiy obidalari turistlarni o`ziga tortadi.Bu davlatda turizimni barcha turlari diyarli rivojlangan.Suv turizimi,tog` turizimi, agra turizm va boshqalari keng rivojlangan.Mahalliy aholi ingiliz tilida gaplashadi,bu narsa mamlaktda rasmiy va xalqaro maqomga ega .Shuning uchun turistlar mehmonhonalar,aeroportlar, do`konlar va boshqa tashkilotlarning barcha xodimlari bilan ushbu tilda muloqot qilishlari mumkin buladi.Ingiliz tilini bilmaydigan sayohatchilar uchun gid- tarjimon bilan sayohatlar mos keladi. Eng mashhur ingliz dialektlaridan biri bu kokney –Londonda asosan aholining o`rta va quyi qatlamlarida keng tarqalgan iboralarning noto`g`ri talaffuzi va qofiyalanishiga asoslangan soddalashtirilgan nutqdir. Butun mamlakat bo`ylab hisob-kitoblar funt sterlingda amalga oshiriladi. Agar kerak bo`lsa do`konlar, mexmonxonalar va boshqa muassasalarda xalqaro to`lov tizimlarining plastik bank kartasi orqali to`lash mumkin . Sayohat qilishdan oldin,siz funt sterlingda oz miqdorni tayyorlashingiz yoki mamlakatga kelganingizda , maxsus punktlarda yoki banklarda naqd pul almashtirishingiz kerak. Buyuk Britaniya din erkinligi mavjud. Shu bilan birga, aholining qariyib 71,6 foizi xristian dinini qabul qilgan,2,7 foizi islomni,1 foizi esa hinduizmni qullab quvatlaydi.Ateistlar soni 15,5 foizi tashkil qiladi.Mamlaktda davlat maqomiga ega cherkov –Angliya cherkovi mavjud.Barcha xristian konfessiyalari orasida eng kattalari anglikanlar,katoliklar, presviteianlar,ellikchilar hisoblanadi.Buyuk Britaniya vaqtida ham Evropa va Rossiya poytaxti o`rtasidagi vaqtining farqi +3 soatni tashkil qiladi.

Buyuk Britaniya Evropani shimoli-g`arbida joylashgan bo`lib,Buyuk Britaniya orolini Irlandiya orolini bir qismini va shu qatorda kichik orollarni egallaydi. Ushbu orollar tizimini Irlandiya va Shimoliy dengizlar va Atlantika okeani yuvib turadi.Britaniya orollarining qirg`oq chizig`I juda chuqurlashgan, shuning uchun dengiz tashish uchun noqulay bulgan kuplab tabiiy portlar mavjud.Ilgari,ushbu afzallik mashur ingliz flotini qurish va yetkazib berish uchun ishlatilgan. Buyuk Britaniya orolining relyefi asosan tekis va pasttekislikdir, ammo orolning shimoliy va g`arbiy qismida tog` tizimlari kuzatilgan , eng baland joyi 1343 metr.Bu joylardagi daryolar qisqa –Severn eng uzun daryo bo`yiga ega .Uning uzunligi 390 km.Buyuk Britaniyadagi eng kata ko`l bu Loch Ness ko`li hisoblanadi.Buyuk Britaniya xaritada bir butun bolib ko`rinishiga qaramay ,tarixiy jihatdan rivojlangan to`rt mintaqaga bo`lingan bo`lib asosiy shtat London tomonidan nazorat qilinadi.Dastlab ,faqatgina Angilya mavjud edi, keyinchalik unga mintaqaning qolgan qismi qo`shildi va bugugi kunda malum bo`lgan Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiyaning Birlashgan Qirolligini tashkil etdi.Shuning uchun bitta davlat doirasida harakatlanib , mahalliy aholining arxitukturasi, madaniyati va milliy qiyofasidagi farqlarni kurish mumkin buladi. Britaniya orollari yaqinidan oqib o`tuvchi Gulf Stream tufayli Buyuk Britaniya iqlimi nam va yumshoq. Mahalliy aholi qishda ham sovuqqa duch kelishmaydi,lekin tez tez Britaniyada o`ziga xos belgisiga aylangan yomg`irlar va tumanlar bor.Ammo bu degani har kuni nam buladi degani emas- bahor va yoz oylarida yomg`ir tezda quyosh bilan almashadi.Britaniya iqlimi mo`tadil dengiz iqlim bo`lib , o`rtacha havo harorati +11C ,o`rtacha yog`in miqdori 800mm atrofida.Iqlimda yana ocean oqimlari ta`siri juda kuchli. ASosiy qismi tekisliklardan iborat,shimolda past tog`lar ham bor.Eng baland joyi Skeyfel-Payk tog`i-978m. Asosiy daryolari :Temza,Severn, Tayn.O`rmonlar mamlakat hududini 4foizini tashkil etadi.U yerda eman, qoraqayin, qarag`ay, shumtol, qora qarag`ay daraxtlari o`sadi. Hayvonlardan tulki, bo`ri ,olmaxon,tipratikan, bug`u,suvsar kup

uchraydi.Qushlardan kaklik,o`rdak, qarg`a, yovvoyi,kabutar,karkurlar keng tarqalgan.XX asrning 2-yarmiga qadar aholining ocean ortiga ommaviy ravishda kuchib ketishiga qaramay mamlakat aholisi tez o`sdi.Lekin keyingi paytlarda aholini tabiiy o`sishiningsezilarli darajada pasayishi natijada ingliz millatining qarishi sezilmoqda.Buyuk Britaniya qarish koeffisenti 11 foiz,o`lim10 foiz,1 ayolga 1.6 bola tug`ri kelyapti.O`rtacha umr kursatkichi 75 -80 yoshni tashkil qiladi.Aholini 80 foizi ingilizlar ,qolganini shotlandlanlar,uelsliklar,irlandlar tashkil etadi.Davlat tuzumi konstitutsion monarxiyadir. Buyuk Britaniyaning eng katta va eng zich joylashgan qismi-Angilya .Shotlandiya.Shotlandiya mamlakatining shimolida joylashgan .U tog` va ko`llar, xushmanzara vodiylar o`lkasi.Shotlandlar jo`r bo`lib qo`shiq aytishga va raqs tushishga ishqiboz .Xalq sayillarida mesh surnayda ijro etiladigan musiqa yangraydi; shotlandlarning milliy kiyimlari, ayniqsa, erkaklarning kilt deb ataladigan katak-katak g`alati. Shotlandiya po`lat va kemalar ,ko`mir va elektr energiyasi ,yirik portlar mamlakati hamdir . Edinburg (asosiy shahri) va Glazgo shaharlari hamda ularning atroflari zavod, shaxta, fabrikalar va kemasozlik korxonalari mavjud.Tumanli Albion yoki Buyuk Britaniya sayohatchilari orasida mashhur bulgan joy. Britaniya har biri urf odatlari bilan mashhur bulgan to`rt qismni o`z ichiga olgan qirollikdir.Britaniya sayohatchilar uchun juda kup diqqatga sazovor joylari ,tasirchan gotika uslubidagi qasrlar noyob ikki qavatli avtobuslar,ingliz oshxonalri mavjud.Britaniya eng kup tashrif buyuradigan mamlaktlardan biri U yerga boorish uchun viza olish uchun ariza topshirishingiz kerak. Britaniya konsuli ariza tuldirishda electron usuldan foydalanishadi.Angilyaga shoshilinch vizalar istisno holatlarda masalan,og`ir kasalligi,qarindoshlarini o`limi va shoshilinch tibbiy yordam olish uchun beriladi.Britaniya vizasiga murojat qilgandan sung hujjatlarni uz vaqtida olish uchun holatni kuztishiz kerak. Britaniyani London shahrida joylashgan Britaniya muzeyidr. U mamlaktaning eng yirik va dunyodagi eng qadimiy yaxshi muzeylardan biridir.Ushbu taniqli muzey