logo

Hayotning hujayraviy shakllari

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

714.2197265625 KB
Mavzu:  Hayot ning 
hujayraviy   shak llari Reja
•
1.Prokariotlar haqida
•
2. Bakteriyalar 
•
3.Sianobakteriyalar ya’ni ko’k yashil 
suvo’tlari Organik  olam ik k it a k at t a duny oga y a’ni, 
prok ariot lar va e uk ariot larga   bo‘linadi. •
Prok ariot lar  — yadrosi to‘liq shakllanmagan 
organizmlar ya’ni, haqiqiy yadroga ega emas. 
Irsiy belgilar nukleotidlarda joylashgan. DNK— 
dezoksiribo nuklein kislota halqasimon 
shaklda bo‘ladi. Jinsiy ko‘payish kuzatilmaydi.  •
Bak t eriy alar.  Bakteriyalar Yer sharidagi sodda 
tuzilgan eng qadimgi va ko‘z bilan ko‘rib 
bo‘lmaydigan sodda organizmlar hi sob lanib, 
huj ayrasida yadro rosmana shakllanmaganligi 
va oddiy ko‘payishi (bo‘linish  yo‘li) bilan 
xarakterlidir, jinsiy ko‘payish uchra maydi. •
Xavfli kasallik qo‘zg‘atuvchi bakteriyalar orasida sil 
kasalligini qo‘zg‘atuvchi tayoqchasimon bakteriyaga 
qarshi davolash usullari va tegishli dori-darmonlar 
yaratilgan. Vatanimizda sil kasalligining oldini olish 
va unga qarshi kurashish maqsadida maxsus 
dispanserlar faoliyat ko‘rsatib turibdi •
Kasallik qo‘zg‘atuvchi bakteriyalarga qarshi 
kurash chora-tadbirlaridan biri oldindan 
e mlash     hisoblanadi.   Emlash orqali ichburug‘, 
ko‘k yo‘tal, qoqshol kabi xavfli kasalliklarning 
oldi olinadi. •
Bakteriyalar tabiatda va inson hayotida muhim rol 
o‘ynaydi. Ularning  foydali va zararli tomonlari bor. 
Foydali jihatlari — organik moddalarning  
parchalanishi,  chirishi va achishini amalga oshiradi. 
Turli achish jarayonlaridan amalda sut mahsulotlarini 
tayyorlashda, bodring  va karamlarni konservalashda, 
yem-xashakdan silos bostirishda foydalaniladi. •
Ko‘k -y ashil suv  o‘t lar.  Bu bo‘limga kiruvchi suv o‘tlar o‘simliklar  
dunyosining eng qadimgi vakillari hisoblanib, o‘zining juda 
sodda tuzilishi bilan boshqa suv o‘tlardan farq qiladi. Hujayra 
shakli yumaloq, bochkasimon, silindrsimon va boshqa 
shakllarda bo‘lishi mumkin. Ko‘k-yashil suv o‘tlar bir hujayrali va 
koloniya hosil qiluvchi organizmlar bo‘lib, ko‘p hujayrali vakillari 
to‘g‘ri yoki bukilgan, hatto spiralsimon shakllarda mavjuddir. •
Ossillat oriy a  — oddiy ipsimon, shilimshiq pardasi bo‘lmagan 
hujayrasining eni bo‘yidan bir necha marta katta. Ossillatoriya 
ipi tanasi bo‘ylab bir xilda tuzilgan hujayralardan iborat. 
Sitoplazmada rangsiz  se nt roplazma  va  uni o‘rab olgan rangli 
xromat oplazma  ajratiladi.  ossillatoriya   ipi alohida 
gormogoniy larga  ajralib ketish yo‘li bilan ko‘payadi. •
Nost ok   — koloniya 
holda yashovchi suv o‘ti 
bo‘lib, koloniya yong‘oq 
yoki olxo‘ri donasi dek 
kattalikda shilimshiq 
po‘st bilan qoplangan. 
Koloniyada sharsimon 
hujayralar marjonsimon, 
xilma-xil buralgan, 
ipsimon ko‘ri nish larda 
joylashgan. Xulosa
Hayotning hujayraviy shakllari prokariotlar va eukariotlarga
ajratiladi. Prokariotlarga bakteriyalar, ko‘k-yashil suvo‘tlari –
sianobakteriyalarni misol qilishimiz mumkin. Prokariot hujay-
ralarni yadro va organoidlari (ribosomadan tashqari) shakl-
lanmagan. Eukariot hujayralarga ko‘pgina suvo‘tlari, zamburug‘lar
va lishayniklar, o‘simliklar va hayvonlarning hujayralari kiradi.
Prokariotlar va eukariotlar o‘rtasida birmuncha o‘xshashlik
bo‘lishligi bilan birga, ular o‘rtasida farqlar ham anchaginadir.
muncha sodda tuzilgan. Prokariotlarning faqat bir hujayrali vakil-
lari mavjud bo‘lsa, eukariotlarning bir hujayrali vakillari bilan bir-
galikda ko‘p hujayrali vakillari ham mavjud. Ularning hujayraviy
tuzilishi o‘rtasida ko‘pgina farqlar mavjud Foydalanilgan adabiyotlar
Eshonqulov O.E. va boshq.  Akad. litseylar 
uchun darslik / A.E.EshonE 99 qulov .
  K.N.Nishonboyev, M.Bosimov. — T.: 
«Sharq», — 2010. — 176 b. Sarlavhada: 
O‘zR Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi .
O‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi. 
I.I,2 Muallifdosh.

Mavzu: Hayot ning hujayraviy shak llari

Reja • 1.Prokariotlar haqida • 2. Bakteriyalar • 3.Sianobakteriyalar ya’ni ko’k yashil suvo’tlari

Organik olam ik k it a k at t a duny oga y a’ni, prok ariot lar va e uk ariot larga bo‘linadi.

• Prok ariot lar — yadrosi to‘liq shakllanmagan organizmlar ya’ni, haqiqiy yadroga ega emas. Irsiy belgilar nukleotidlarda joylashgan. DNK— dezoksiribo nuklein kislota halqasimon shaklda bo‘ladi. Jinsiy ko‘payish kuzatilmaydi.

• Bak t eriy alar. Bakteriyalar Yer sharidagi sodda tuzilgan eng qadimgi va ko‘z bilan ko‘rib bo‘lmaydigan sodda organizmlar hi sob lanib, huj ayrasida yadro rosmana shakllanmaganligi va oddiy ko‘payishi (bo‘linish yo‘li) bilan xarakterlidir, jinsiy ko‘payish uchra maydi.