O T L A R D A S U B Y E K T I V B A H O S H A K L L A R I

1. Ot yasovchi qo‘shimchalarning uslubiy xususiyatlariga misollar topish va tahlil etish. 2. Ot — mustaqil so z ʻ turkumlaridan biri. U boshka turkumlardan bir necha belgi — xususiyatlari bilan ajralib turadi. Ular quyidagilardan iborat: 1) ot yasalish xususiyatiga ega : ishchi, suh-batdosh, paxtakor, bog bon, oshpaz, ʻ Mirzacho l; b) ʻ son - miqdorni bildirish xususiyatiga ega: bola — bolalar, daftar—daftarlar; v) egalik ko rsatkichiga ega: otam, otang , otasi — ʻ otamiz, otangiz, otalari; g) kelishik shakllari bilan o zgaradi; maktab, ʻ maktabning , maktabni, maktabga, maktabda, maktabdan; d) gapda barcha gap bo laklari ʻ vazifasida keladi.

1. Anik, predmetlarni yoki predmet sifatida tasavvur qilinadigan tushunchalarni ifodalaydigan Otlar ma nosiga ko ra, atokli va turdosh Otlarga bo li-nadi. Bir xildagi predmet yoki hodisaning birini ajratib ʼ ʻ ʻ ko rsatuvchi Otlar atokli Otlar sanaladi: Rustam, Olimjon, Jomboy, Mars, Venera, Boychibor kabilar. Bir ʻ jinedagi predmetlarning umumiy nomi turdosh Otlardir: gul, daraxt, qalam, daftar kabi. • • 2. Egalik qo‘shimchalarining uslubiy vazifasiga badiiy va she’riy asarlardan misollar topish va tahlil etish.

• Egalik qo`shimchalari  – ismlarga qo`shilib asos qismida ifodalangan narsaning belgisini, xusiyatini, harakat-holatini uch shaxsdan biriga qarashliligini bildirgan qo`shimchalaregalikqo`shimchalarideyiladi. birlikko`plik  I-ona m borish im ona miz borish imiz II-ona ng borish ing ona ngiz borish ingiz III-ona si borish i ona( lar)i borish( lar)i Undosh bilan tugagan ismlarga –im,  -imiz,  -ing,  -ingiz,  -i,  -lari;  unli bilan tugagan ismlarga –m,  -miz,  -ng,  -ngiz,  -si,  -(lar)i qo`shimchalari qo`shiladi.

• Viloyat, shahar, tuman, korxona nomlarida qo`llangan egalik qo`shimchalari xoslik, tegishlilik,umumdan ajralganlik ma’nolarini ifodalaydi: Orol  dengizi,  Bobur  bog`i,  Amir  Temur   xiyoboni. Bu gaplarda egalik ma’nolari anglashilmaydi. 1. Kelishik qo‘shimchalarining uslubiy vazifalari va sinonimlik hodisasiga misollar topish. 2. Kelishik — ot yoki otlashgan so zning boshqa so zlar bilan aloqasini ko rsatuvchi grammatik ʻ ʻ ʻ shakl. U ot shakli ekanligi holda, birikma yoki gap tarkibida uning boshqa so zga tobelanishini ʻ ko rsatadi. Bu sintaktik munosabat kelishik shaklining o zi b-n, ko makchi yoki ko makchi ʻ ʻ ʻ ʻ vazifasidagi so z bilan birga ifoda topishi ham mumkin. Kelusgik. miqdori turli tilda har xil. ʻ O zbek tilida 6 ta kelishik bo lib, ular bosh (shaklsiz), qaratqich (shakli ning), tushum (shakli - ʻ ʻ ni), junalish (shakli ga -ka -qa), o rin (shakli -da), chiqish (shakli -dan) kelishiklaridan iborat. ʻ Shulardan qaratqich kelishigi ot tomonidan boshqarilib, hokim so z egalik qo shimchasini olib ʻ ʻ keladi: kitobning varag i. Qolgan tushum, jo nalish, o rin, chiqish kelishikli otlar fe l yoki sifat ʻ ʻ ʻ ʼ tomonidan boshqariladi: kitobni varaqladi, kitobga qaradi, kitobda yozilgan, kitobdan olindi.