logo

Ko`rish analizatorining tuzilishi va yosh xususiyatlari

Загружено в:

28.11.2024

Скачано:

0

Размер:

1676 KB

Ko` rish analizat orining 
t uzilishi v a y osh 
xususiy at lari 
1. Ko` rish analizat ori.

2.Ko` z soqqasi.

3.Y osh xusiy at lari www.arxiv.uz Ko`rish analizatori.

Ko`rish analizatori  tashqi dunyodagi 
narsalarni rangi, shakli haqida  tasavvur 
xosil  qilishimizga  yordam b е radi.  
Ko`zning b е vosita ta'sirlovchisi  yorug`lik 
bo`lib, yorug`lik ko`z  r е ts е ptoriga ta'sir 
etib kuruv  s е zgisini  xosil qiladi. Kuruv 
organi  bolaning 11 – 12 yoshigacha 
rivojlanib boradi.  
  Ko` rish  analizat ori    t ashqi  duny odagi 
narsalarni  rangi,  shak li  haqida    t asav v ur 
xosil    qilishimizga    y ordam  beradi.   
Ko` zning  bev osit a  t a'sirlov chisi    y orug` lik  
bo` lib,  y orug` lik   k o` z    ret sept origa  t a'sir 
et ib  k uruv     sezgisini    xosil  qiladi.  Kuruv  
organi    bolaning  11  –  12  y oshigacha 
riv ojlanib  boradi.              Ko` zning    t uzilishi.   
Ko` z    soqqasi  v a  uni  o` rab    t urgan 
apparat dan  t ashk il t opgan.  
Ko` z soqqasi  sharga o` xshash  bo` lib,  
k o` z  k osasida  joy lashgan.    Kuz 
soqqasining    dev ori  uch  qav at dan:   
t ashqi-oqsil  parda  (sk era),    o` rt a  – 
t omirli parda  v a ichk i  - t ur pardadan  
iborat .  Oqsil  pardaning  rangi  oq   
bo` lib uning bir qismi  k o` rinib t uradi. 
Sk eraning    orqa  t omonidagi    qismi   
t eshik dir. Analizat orlarning fi ziologshiy a si v a gigiy ena si.  Odam organizmi tashqi muhit bilan uzviy 
bog`langan, bu bog`lanish sеzgi organlari orqali amalga oshadi, ya'ni tashqi muhitning barcha 
omillari sеzgi organlariga ta'sir etadi va ular bosh miyadagi markazlariga qabul qilinadi. Sеzgi 
organlarga ko`rish, eshitish, tеri, hid bilish, ta'm bilish analizatorlari kiradi. 
I.P.Pavlov sеzgi organlari markazini analizatorlar dеb atagan. Analizatorlar bosh miya po`stloq 
qismida joylashgan. 
Har bir analizator uch qismdan tashkil topgan.  
1-  k o'z  soqqasining  oq  pardasi;  2-  k o'z  soqqasining  shox  pardasi;  3- 
ko'zning  qon  t omir  pardasi;  4-  k o'zning  rangli  pardasi;  5-  ko'zning 
oldingi  bo'shlig'i  (suyuqlik   bilan  t o'lgan);  6-  ko'z  qorachig'i;  7-  k o'z 
gav¬hari;  8-  gavharni  o'rab  t uruvchi  k iprik ¬simon  musk ul;  9- 
shishasimon t ana; 10¬ko'zning t o'r pardasi; 11- k o'rish ne rvi.   
Ko` z  soqqasining    i chk i    pardasi  y a'ni    t o` r    parda    murak k ab 
t uzil gan  bo` lib,    t araqqiy     et ish    j ixat dan  k uruv   nerv i    bilan    bir 
but un hisoblanadi.  To` r parda  k o` zning  but un  bo` shlig` ini qoplab  
t uradi,  t o` r pardani ng  ret sept orlari  bo` lib 130 mln.  t ay oqcha v a 7 
mln. k al bochk a  shak lidagi  bir necha qav at  hujay ral ar hisoblanadi. 
Rangdor  pardaning  orqasida    t i niq    ik k i  t omoni  qav ari q    linza  – 
gav har    joy lashgan.  Gav har  y arim    suy uq    modda  bo` lib,  y upqa 
t iniq k apsula ichida  joy lashgan. Unda  qon  t omirlari bo` lmay di.   
Koz soqqasi ni ng osishi v a riv ojlani shi 

5  y oshgacha  t еz  y a'ni   int еnsiv   k еchadi.  9-12  y oshda  sust lasha 
boshlay di.  Sk lеra  y ok i   oqsil  pardaning  qalinli gi  1  mm  chamasida 
bolib rangi  oq bi r qismi qov oqlar ost idan k orinib t uradi. Sk lеraning 
orqa  qismi da  t еshik cha  boli b  undan  nеrv   ot adi.  Sk l еrani ng  1/5 
qismi shox  pardaga 4/5 qismi orqa oqsi l pardaga t ogri k еl adi. Ko’rish  analizat ori  (k o’rish  organising Ko’rish  analizat ori  (k o’rish  organising 
ahamiy at i.  Ko’rish  organi  —  k o’z ahamiy at i.  Ko’rish  organi  —  k o’z 
y ordamida  odam  t ev arak -at rofdagi y ordamida  odam  t ev arak -at rofdagi 
buy umlarning rangi, t uzilishi,hajmi, bir-buy umlarning rangi, t uzilishi,hajmi, bir-
biridan  farqini  ajrat adi;  o’simlik   v a biridan  farqini  ajrat adi;  o’simlik   v a 
hay v onot   olamini  o’rganadi;rassomlik , hay v onot   olamini  o’rganadi;rassomlik , 
me’morlik ,  hay k alt aroshlik  me’morlik ,  hay k alt aroshlik  
san’at larining san’at larining 
mahsulot laridanbahramand  bo’ladi, mahsulot laridanbahramand  bo’ladi, 
t abiat  go’zallik laridan zav qlanadit abiat  go’zallik laridan zav qlanadi 
Shox  pardada  qon  t omirlar  bolmay di. 
Tashqi  pardaning  ichk i  qismida  t omirli 
parda  bor.  Bu  pardada  qon  t omirlar  v a 
pigmеnt   k op  pigmеnt   miqdori  har  xil 
boladi.  Tomirli  parda  oldingi  rangdor, 
ort a  k iprik simon  t ana  v a  orqa  xususiy  
t omirli  qismga  bolinadi.  Tomirli  parda 
qon  t omirlarga  boy   bolib,  k oz 
t oqimalarini oziq moddalar v a k islorod 
bilan t a'minlay di. Analizat orlarning fi ziologshiy a si v a gigiy ena si.  Odam organizmi tashqi muhit bilan uzviy 
bog`langan, bu bog`lanish sеzgi organlari orqali amalga oshadi, ya'ni tashqi muhitning barcha 
omillari sеzgi organlariga ta'sir etadi va ular bosh miyadagi markazlariga qabul qilinadi. Sеzgi 
organlarga ko`rish, eshitish, tеri, hid bilish, ta'm bilish analizatorlari kiradi. 
I.P.Pavlov sеzgi organlari markazini analizatorlar dеb atagan. Analizatorlar bosh miya po`stloq 
qismida joylashgan. 
Har bir analizator uch qismdan tashkil topgan.  
Shox  pardada  qon  t omirlar  bolmay di. 
Tashqi  pardaning  ichk i  qismida 
t omirli  parda  bor.  Bu  pardada  qon 
t omirlar  v a  pigmеnt   k op  pigmеnt  
miqdori har xil boladi.  Ko’zning  tuzilishi.  Ko’z  bosh  suyagining  chuqurchasida Ko’zning  tuzilishi.  Ko’z  bosh  suyagining  chuqurchasida 
—  ko’z  kosasida  joylashgan.  Ko’z  ko’z  soqqasi,  ko’rish —  ko’z  kosasida  joylashgan.  Ko’z  ko’z  soqqasi,  ko’rish 
nervi  vayordamchi  qismlar:  ko’z  soqqasini nervi  vayordamchi  qismlar:  ko’z  soqqasini 
harakatlantiravchi  muskullar  va  ularning  nervlari, harakatlantiravchi  muskullar  va  ularning  nervlari, 
qovoq  vakipriklar,  yosh  bezlari,  qon  tomirlari  kabi-qovoq  vakipriklar,  yosh  bezlari,  qon  tomirlari  kabi-
lardan  tuzilgan.  Ko’z  soqqasi  tashqi  va  ichkiqismlardan lardan  tuzilgan.  Ko’z  soqqasi  tashqi  va  ichkiqismlardan 
iborat.  Ta shqi  qismi  uch  qavat:  tashqi  —  fibroz,  o’rta  — iborat.  Ta shqi  qismi  uch  qavat:  tashqi  —  fibroz,  o’rta  — 
qon  tomir  va  ichki  —  to’rsimonpardalardan  tashkil qon  tomir  va  ichki  —  to’rsimonpardalardan  tashkil 
topgan.  Ichki  qismiga  ko’z  ichi  suyuqligi,  ko’z  gavhari topgan.  Ichki  qismiga  ko’z  ichi  suyuqligi,  ko’z  gavhari 
va  shishasimon  tana  kiradi.  Fibroz  pardaning  oldingi va  shishasimon  tana  kiradi.  Fibroz  pardaning  oldingi 
qismida shoh parda bo’ladi. qismida shoh parda bo’ladi.  
Koz  soqqasining  ichk i  y a'ni  t orsimon 
pardasi  ay niqsa  muhim  ahamiy at ga 
ega  bolib,  uning  orqa  qismida 
y oruglik ni,  ranglarni  qabul  qiluv chi 
rеt sеpt orlar  joy lashgan.  Ular  maxsus 
nеrv   hujay ralari  bolib,  t ay y oqcha  v a 
k olbacha shak lidadir. Koz soqqasining 
t orsimon  pardasida  130  mln  ga  y aqin 
t ay y oqchasimon  rеt sеpt orlar  bolib, 
ular  y oruglik   k amay ganda  y ok i  t un 
v aqt ida qozgaladi.

 Ko` rish analizat orining t uzilishi v a y osh xususiy at lari

 1. Ko` rish analizat ori.  2.Ko` z soqqasi.  3.Y osh xusiy at lari

www.arxiv.uz

Ko`rish analizatori.  Ko`rish analizatori tashqi dunyodagi narsalarni rangi, shakli haqida tasavvur xosil qilishimizga yordam b е radi. Ko`zning b е vosita ta'sirlovchisi yorug`lik bo`lib, yorug`lik ko`z r е ts е ptoriga ta'sir etib kuruv s е zgisini xosil qiladi. Kuruv organi bolaning 11 – 12 yoshigacha rivojlanib boradi.

 Ko` rish analizat ori t ashqi duny odagi narsalarni rangi, shak li haqida t asav v ur xosil qilishimizga y ordam beradi. Ko` zning bev osit a t a'sirlov chisi y orug` lik bo` lib, y orug` lik k o` z ret sept origa t a'sir et ib k uruv sezgisini xosil qiladi. Kuruv organi bolaning 11 – 12 y oshigacha riv ojlanib boradi. Ko` zning t uzilishi. Ko` z soqqasi v a uni o` rab t urgan apparat dan t ashk il t opgan.