O`zbekiston va jahon hamjamiyati

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

19270 KB

Скачать

MAVZU:
O`zbekiston va jahon O`zbekiston va jahon
hamjamiyatihamjamiyati

R E J A : 1. Mustaqil Respublikaning mustaqil tashqi siyosat
uritishining huquqiy asoslari va asosiy tamoyillari.
2. O`zbekistonning halqaro va mintaqaviy tashkilotlarga a`zo
bo`lib kirishi.
3. O`zbekistonning Mustaqil davlatlar hamdo`stligidagi o`rni
va mavqei.
4. Jahonning nufuzli davlatlari bilan hamkorlik aloqalari.

Xalqimiz mustaqillik deb atalmish ezgu va muqaddas orzuning ruyobga chiqishi uchun asrlar Xalqimiz mustaqillik deb atalmish ezgu va muqaddas orzuning ruyobga chiqishi uchun asrlar
mobaynida intilib, kurashib keldi. mobaynida intilib, kurashib keldi.
1991 yil 31 avgustdan boshlab halqimiz taqdirida keskin burilish yasagan, butunlay yangi 1991 yil 31 avgustdan boshlab halqimiz taqdirida keskin burilish yasagan, butunlay yangi
taraqqiyot davrini boshlab bergan istiqlol davri tarihi boshlandi. taraqqiyot davrini boshlab bergan istiqlol davri tarihi boshlandi.
130 yillik Rossiya mustamlakasiga mahkum etilgan davrning ilgarigi zamonlardan farqi shuki, 130 yillik Rossiya mustamlakasiga mahkum etilgan davrning ilgarigi zamonlardan farqi shuki,
shu vaqtda ayniqsa, sho`rolar hukmronligi yillarida halqimiz tashqi dunyodan butunlay uzib shu vaqtda ayniqsa, sho`rolar hukmronligi yillarida halqimiz tashqi dunyodan butunlay uzib
quyildi(Karimov I.A. Tarihiy hotirasiz kelajak yo`q.Garchi katta mamlakatning asosiy qonuni quyildi(Karimov I.A. Tarihiy hotirasiz kelajak yo`q.Garchi katta mamlakatning asosiy qonuni
hisoblangan «SSSR Konstitusiyasi» da O`zbekiston boshqa o`n to`rtta «qardosh va jondosh» hisoblangan «SSSR Konstitusiyasi» da O`zbekiston boshqa o`n to`rtta «qardosh va jondosh»
milliy respublikalar singari «teng huquqli», «mustaqil», «suveren» davlat sifatida ta`rifu-milliy respublikalar singari «teng huquqli», «mustaqil», «suveren» davlat sifatida ta`rifu-
tavsif etilsa-da, amalda ko`zga ko`rinmas, ming va million hil ustalik bilan «to`qilgan», tavsif etilsa-da, amalda ko`zga ko`rinmas, ming va million hil ustalik bilan «to`qilgan»,
to`rlar bilan qo`l-oyog`i bandi etilib quyilgan edi. to`rlar bilan qo`l-oyog`i bandi etilib quyilgan edi.
Mustabid sovet tuzumi davrida O`zbekiston tashqi iqtisodiy aloqalarni asosan sosialistik Mustabid sovet tuzumi davrida O`zbekiston tashqi iqtisodiy aloqalarni asosan sosialistik
mamlakatlar bilan, sobiq markazning yo`l-yo`riqlari bilan amalga oshirar, respublikaning mamlakatlar bilan, sobiq markazning yo`l-yo`riqlari bilan amalga oshirar, respublikaning
o`zi tashqi bozorga mustaqil ravishda chiqish huquqiga ega emas edi. o`zi tashqi bozorga mustaqil ravishda chiqish huquqiga ega emas edi.
Respublikaga olib kelinadigan mahsulotlar, respublikadan chiqarila digan mahsulot hajmiga Respublikaga olib kelinadigan mahsulotlar, respublikadan chiqarila digan mahsulot hajmiga
nisbatan ancha ortiq edi. 1990 yil respublikaga 14661,8 mln. so`mlik mahsulot olib kelingan nisbatan ancha ortiq edi. 1990 yil respublikaga 14661,8 mln. so`mlik mahsulot olib kelingan
bo`lsa, chetga chiqarilgan mahsulot hajmi 9351,5 mln. so`mga teng bo`lgan.bo`lsa, chetga chiqarilgan mahsulot hajmi 9351,5 mln. so`mga teng bo`lgan.
XXI XXI
asr bo`sаg`аsida O`zbekiston davlat mustaqilligini qo`lga kiritib jahon hamjamiyatga kirish, asr bo`sаg`аsida O`zbekiston davlat mustaqilligini qo`lga kiritib jahon hamjamiyatga kirish,
integrasiyalashish tomon uz tutdi. integrasiyalashish tomon uz tutdi.

Jahon amaliyotidan ma`lumki, har bir mustaqil davlat, ayniqsa mustaqil taraqqiyot yo`liga kirgan Jahon amaliyotidan ma`lumki, har bir mustaqil davlat, ayniqsa mustaqil taraqqiyot yo`liga kirgan
mamlakatlar, hech qachon o`z qobig`iga o`ralib rivojlanmagan. Aksincha, mustaqil rivojlanish yo`lini mamlakatlar, hech qachon o`z qobig`iga o`ralib rivojlanmagan. Aksincha, mustaqil rivojlanish yo`lini
tanlashi bilanoq jahon hamjamiyatga qo`shilish orqali o`z taqdirini belgilagan (Usmonov Q. va tanlashi bilanoq jahon hamjamiyatga qo`shilish orqali o`z taqdirini belgilagan (Usmonov Q. va
boshqalar. O`zbekiston qaramlik va mustaqillik yillarida.-Toshkent: O`qituvchi, 1996.-B.92).boshqalar. O`zbekiston qaramlik va mustaqillik yillarida.-Toshkent: O`qituvchi, 1996.-B.92).
O`zbekistonning jahon hamjamiyatga qo`shilish davri g`oyat bir murakkab va qaltis davrga to`g`ri keldi. O`zbekistonning jahon hamjamiyatga qo`shilish davri g`oyat bir murakkab va qaltis davrga to`g`ri keldi.
Sobiq ittifoq tarqalib ketgach dunyo asosan ikki qutbli (SSSR va AQSh) bo`lgan bo`lsa, endi ko`p qutbli Sobiq ittifoq tarqalib ketgach dunyo asosan ikki qutbli (SSSR va AQSh) bo`lgan bo`lsa, endi ko`p qutbli
bo`lib qolgan edi. XX asr o`z g`avg`olari, to`palonlarini, qirg`inlarini biz yashayotgan bo`lib qolgan edi. XX asr o`z g`avg`olari, to`palonlarini, qirg`inlarini biz yashayotgan
XXI XXI
asrga meros asrga meros
qilib qoldirib hayr ma`zur qilayotgan bir davrga to`g`ri keldi. qilib qoldirib hayr ma`zur qilayotgan bir davrga to`g`ri keldi.
O`zbekiston geosiyosiy jihatdan qulaylik tug`diruvchi imkoniyatlar bilan birga, bu borada kiyinchiliklar O`zbekiston geosiyosiy jihatdan qulaylik tug`diruvchi imkoniyatlar bilan birga, bu borada kiyinchiliklar
tug`diruvchi bir qancha omillar ham mavjud edi. Garchi, tashqi siyosat sohasidagi an`analarimizning tug`diruvchi bir qancha omillar ham mavjud edi. Garchi, tashqi siyosat sohasidagi an`analarimizning
ildizlari uzoq moziyga borib taqalsa-da, mustamlaka davridagi yo`qotishlar natijasida, dastlabki ildizlari uzoq moziyga borib taqalsa-da, mustamlaka davridagi yo`qotishlar natijasida, dastlabki
paytlarda respublikamiz tashqi siyosat uritish tajribasiga ham, jahon diplomatiyasini biladigan paytlarda respublikamiz tashqi siyosat uritish tajribasiga ham, jahon diplomatiyasini biladigan
kadrlarga ham ega emas edi.kadrlarga ham ega emas edi.
Tashqi siyosiy diplomatik, iqtisodiy va madaniy aloqalarni o`zi mustaqil boshlashga to`g`ri kelsada, Tashqi siyosiy diplomatik, iqtisodiy va madaniy aloqalarni o`zi mustaqil boshlashga to`g`ri kelsada,
respublika rahbariyati bu boradagi muammolarni echishga dadil kirishdi, uqorida ta`kidlab o`tilgan respublika rahbariyati bu boradagi muammolarni echishga dadil kirishdi, uqorida ta`kidlab o`tilgan
kiyinchiliklarni engib o`tib, qisqa davr mobaynida o`z o`rni va mavqeiga ega bo`ldi. kiyinchiliklarni engib o`tib, qisqa davr mobaynida o`z o`rni va mavqeiga ega bo`ldi.
Prezident I.Karimov o`zining «O`zbekistonning o`z istiqlol va taraqqiyot yo`li» va boshqa asarlarida mustaqil Prezident I.Karimov o`zining «O`zbekistonning o`z istiqlol va taraqqiyot yo`li» va boshqa asarlarida mustaqil
tashqi siyosat uritish qoidalarini nazariy va amaliy jihatdan asoslab berdi. 1991 yil 31 avgustda Oliy tashqi siyosat uritish qoidalarini nazariy va amaliy jihatdan asoslab berdi. 1991 yil 31 avgustda Oliy
Kengash Kengash
VIVI
sessiyasida qabul qilingan «Mustaqillik haqidagi Bayonot»da O`zbekistonning tashqi sessiyasida qabul qilingan «Mustaqillik haqidagi Bayonot»da O`zbekistonning tashqi
siyosatdagi yo`li aniq qilib belgilangan edi. Jumladan, unda: «Xalqaro hamjamiyatning to`la huquqli siyosatdagi yo`li aniq qilib belgilangan edi. Jumladan, unda: «Xalqaro hamjamiyatning to`la huquqli
a`zosi bo`lgan O`zbekiston Respublikasi Xalqaro munosabatlarda mustaqil davlat, halqaro huquq a`zosi bo`lgan O`zbekiston Respublikasi Xalqaro munosabatlarda mustaqil davlat, halqaro huquq
sub`ekti sifatida qatnashadi, uning mаqsаdlari mustаhкаm tinchlik, qurolsizlanish, o`z hududini qurol-sub`ekti sifatida qatnashadi, uning mаqsаdlari mustаhкаm tinchlik, qurolsizlanish, o`z hududini qurol-
yarоg`lardan holi qilish, yadroviy qurolni va bоshqа ommaviy qirg`in qurollarini yo`qotish, suveren yarоg`lardan holi qilish, yadroviy qurolni va bоshqа ommaviy qirg`in qurollarini yo`qotish, suveren
davlatlar o`rtаsidagi nizo va ziddiyatlarni hal etishda kuch ishlatish va tazyiqqa yo`l qo`ymaslikdan davlatlar o`rtаsidagi nizo va ziddiyatlarni hal etishda kuch ishlatish va tazyiqqa yo`l qo`ymaslikdan
iborat».iborat».

O`zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining 17-moddasida mamlakatimiz tashqi
siyosat qoidalari qonunlashtirildi va u jahondagi ko`plab mamlakatlar bilan
hamkorlik jarayonlari ortga qaytmasligining huquqiy kafoloti bo`lib hizmat
qilmoqda. O`zbekistonni halqaro huquq sub`ekti sifatida belgilaydigan,
respublikaning tashqi siyosiy va tashqi iqtisodiy aloqalarini tartibga soladigan
qonunlar qabul qilindi.
«O`zbekiston Respublikasi tashqi siyosiy faoliyatining asosiy prinsiplari tug`risida»gi,
«Chet el investisiyalari», «Xorijiy investorlar faoliyatining kafolotlari to`g`risida»gi,
«Tashqi iqtisodiy faoliyat to`g`risida» va bоshqа qonunlar hamda normativ hujjatlar
аna shular jumlasidandir. Bular faol va keng ko`lamli hamkorlik uchun mustаhкаm
huquqiy kafolot yaratib beradi.
Xalqaro huquq normalarining ichki qonunlardan ustunligi respublika qonunchilik
faoliyatida o`z ifodasini topmoqda. Birinchidan, respublika qonunlari halqaro
huquq normalariga doimo muvofiqlashtirilmоqda va yaqinlashtirilmоqda.
Ikkinchidan, mamlakatimiz halqaro normalarning bajarilishini kafolotlaydigan hamma
majburiyatlarni o`z zimmasiga oldi.
Tashqi aloqalarni ta`minlaydigan vazirliklar va muassasalar tashkil etildi: Tashqi ishlar
vazirligi, Tashqi iqtisodiy aloqalar vazirligi, Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki.
1992 yilda Toshkentda «Jаhоn iqtisodi va diplomatiya universiteti» ochildi.
I.Кarimov o`zining asarlari, ma`ruza va nutqlarida mamlakatimiz tashqi siyosiy va
tashqi iqtisodiy aloqalarining asosiy tamoyillarini nazariy amaliy jihаtdan puhta
asoslab berdi. Tashqi siyosiy va tashqi iqtisodiy yo`lni belgilashda jahon
tajribasidan foydalanildi, mamlakatimiz, halqimiz hususiyatlari va manfaatlari
hisobga olindi. Tashqi siyosatga tinchlik, barqarorlik, hamkorlik yo`li asos qilib
olindi.

O`zbekiston Respublikasi tashqi siyosatining asosiy qoidalari quyidagilardan iborat:O`zbekiston Respublikasi tashqi siyosatining asosiy qoidalari quyidagilardan iborat:
•
Mafkuraviy qarashlardan qat`iy nazar hamkorlik uchun ochiqlik, umuminsoniy Mafkuraviy qarashlardan qat`iy nazar hamkorlik uchun ochiqlik, umuminsoniy
qadriyatlarga, tinchlik va havfsizlikni saqlashga sodiqlik; qadriyatlarga, tinchlik va havfsizlikni saqlashga sodiqlik;
•
Davlatlarning suveren tengligi va chegaralar dahlsizligini hurmat qilish; Davlatlarning suveren tengligi va chegaralar dahlsizligini hurmat qilish;
•
bоshqа davlatlarning ichki ishlariga aralashmaslik; bоshqа davlatlarning ichki ishlariga aralashmaslik;
•
NizNiz
oo
ll
aa
rni tinch yorni tinch yo
``
l bill bil
aa
n hn h
aa
l etishl etish
; ;
•
Kuch ishlatmaslik va kuch bilan tahdid qilmaslik; Kuch ishlatmaslik va kuch bilan tahdid qilmaslik;
•
Inson huquqlari va erkinliklarini hurmatlash; Inson huquqlari va erkinliklarini hurmatlash;
•
Ichki milliy qonunlar va huquqiy normalardan halqaro huquqning umum e`tirof Ichki milliy qonunlar va huquqiy normalardan halqaro huquqning umum e`tirof
etilgan qoidalari va normalarining ustivorligi; etilgan qoidalari va normalarining ustivorligi;
•
Davlatning, halqning oliy manfaatlari, farovonligi va havfsizligini ta`minlash Davlatning, halqning oliy manfaatlari, farovonligi va havfsizligini ta`minlash
mm
аа
qsqs
аа
dida ittifoqlar tuzish, hamdo`stliklarga kirish va ulardan ajralib chiqish; dida ittifoqlar tuzish, hamdo`stliklarga kirish va ulardan ajralib chiqish;
•
Tajavuzkor harbiy bloklar va uushmalarga kirmaslik; Tajavuzkor harbiy bloklar va uushmalarga kirmaslik;
•
Davlatlararo aloqalarda teng huquqlilik va o`zaro manfaatdorlik, davlat milliy Davlatlararo aloqalarda teng huquqlilik va o`zaro manfaatdorlik, davlat milliy
manfaatlarining ustunligi; manfaatlarining ustunligi;
•
Tashqi aloqalarni ham ikki tomonlama, ham ko`p tomonlama kelishuvlar asosida Tashqi aloqalarni ham ikki tomonlama, ham ko`p tomonlama kelishuvlar asosida
rivojlantirish, bir davlat bilan yaqinlashish hisobiga brivojlantirish, bir davlat bilan yaqinlashish hisobiga b
оо
shqshq
аа
sidan sidan
uzoqlashmaslik.uzoqlashmaslik.

Mamlakatimizning jahon halqlari tinchligi va havfsizligiga mos bo`lib to`tgan tinchliksevar tashqi siyosati, Mamlakatimizning jahon halqlari tinchligi va havfsizligiga mos bo`lib to`tgan tinchliksevar tashqi siyosati,
uni jahonda mustaqil davlat sifatida tezda tan olinishini ta`minladi.uni jahonda mustaqil davlat sifatida tezda tan olinishini ta`minladi.
O`zbekistonni dunyodagi 180 dan ortiqO`zbekistonni dunyodagi 180 dan ortiq
..
barcha nufuzli davlatlar tan oldi, ularning 120 tasi bilan diplomatik barcha nufuzli davlatlar tan oldi, ularning 120 tasi bilan diplomatik
siyosiy, iqtisodiy, ilmiy- tehnikaviy va madaniy aloqalar o`rnsiyosiy, iqtisodiy, ilmiy- tehnikaviy va madaniy aloqalar o`rn
аа
tildi. Toshkentda 40 ga yaqin tildi. Toshkentda 40 ga yaqin
mamlakatning elchihonasi ochildi. O`zbekistonda 88 ta horijiy vakolmamlakatning elchihonasi ochildi. O`zbekistonda 88 ta horijiy vakol
аа
thona, 24 ta hukumatlararo va 13 ta thona, 24 ta hukumatlararo va 13 ta
hukumatga qarashli bo`lmagan tashkilotlar faoliyat ko`rsatmhukumatga qarashli bo`lmagan tashkilotlar faoliyat ko`rsatm
оо
qda. Jahonning 20 dan ortiq mamlakatida qda. Jahonning 20 dan ortiq mamlakatida
O`zbekistonning elchihonalari, 9 ta mamlakatda konsulhonalari faoliyat ko`rsatmO`zbekistonning elchihonalari, 9 ta mamlakatda konsulhonalari faoliyat ko`rsatm
оо
qda. qda.
2. Mustaqil davlat halqaro tashkilotlarda qanchalik keng qatnashsa, u halqaro hamjamiyatga shu darajada 2. Mustaqil davlat halqaro tashkilotlarda qanchalik keng qatnashsa, u halqaro hamjamiyatga shu darajada
keng kirib boradi, jahonda tinchlik, osoyishtalik, o`zaro hamkorlik uchun kurashda tegishli darajada faol keng kirib boradi, jahonda tinchlik, osoyishtalik, o`zaro hamkorlik uchun kurashda tegishli darajada faol
qatnasha oladi, imkoniyat taraqqiyotiga qo`shayotgan o`z ulushini yanada oshirib boradi, jahonning qatnasha oladi, imkoniyat taraqqiyotiga qo`shayotgan o`z ulushini yanada oshirib boradi, jahonning
ilg`or davlatlari bilan tobora yaqinlashdi, ularning fan-tehnika va tehnologiya sohasidagi yangiliklarini ilg`or davlatlari bilan tobora yaqinlashdi, ularning fan-tehnika va tehnologiya sohasidagi yangiliklarini
saraliroq qabul kilib oladi. Shu nuqtai-nazardan mustaqil O`zbekistonning halqaro tashkilotlar bilan saraliroq qabul kilib oladi. Shu nuqtai-nazardan mustaqil O`zbekistonning halqaro tashkilotlar bilan
aloqalarini yil sayin kengaytirishi juda katta ahamiyatga egadir. aloqalarini yil sayin kengaytirishi juda katta ahamiyatga egadir.
Xalqaro tashkilotlarda faol qatnashish -mustaqil O`zbekistonni jahon miqyosida tanitishning, uning halqaro Xalqaro tashkilotlarda faol qatnashish -mustaqil O`zbekistonni jahon miqyosida tanitishning, uning halqaro
mavqeining oshirishning muhim va samarali yo`lidir. Hozirgi kunda jahonda 350 dan ortiq mavqeining oshirishning muhim va samarali yo`lidir. Hozirgi kunda jahonda 350 dan ortiq
hukumatlararo tashkilotlar mavjud.hukumatlararo tashkilotlar mavjud.
O`zbekiston, o`z mustaqilligini e`lon qilgandan so`ng, 50 dan ortiq jahonning eng nufuzli tashkilotlariga a`zo O`zbekiston, o`z mustaqilligini e`lon qilgandan so`ng, 50 dan ortiq jahonning eng nufuzli tashkilotlariga a`zo
bo`ldi. Bu - BMT, UNESKO, Ovrupada Xavfsizlik va Hamkorlik tashkiloti, Xalqaro valuta jamg`armasi, bo`ldi. Bu - BMT, UNESKO, Ovrupada Xavfsizlik va Hamkorlik tashkiloti, Xalqaro valuta jamg`armasi,
Xalqaro moliya korporasiyasi, Xalqaro mehnat tashkiloti, jahon sog`liqni saqlash tashkiloti va bXalqaro moliya korporasiyasi, Xalqaro mehnat tashkiloti, jahon sog`liqni saqlash tashkiloti va b
оо
shqshq
аа

halqaro-mintaqaviy tashkilotlar hamda assohalqaro-mintaqaviy tashkilotlar hamda asso
цц
asiyalardir. asiyalardir.
1992 yil 29 yanvarda BMT havfsizlik kengashi o`zining 737 -qarorini ovozga qo`ymasdan qabul qildi va Bosh 1992 yil 29 yanvarda BMT havfsizlik kengashi o`zining 737 -qarorini ovozga qo`ymasdan qabul qildi va Bosh
Assambleyaga O`zbekiston Respublikasini BMT ga qabul qilishni tavsiya etdi. Assambleyaga O`zbekiston Respublikasini BMT ga qabul qilishni tavsiya etdi.

1992 yil 2 martda BMT Bosh Assambleyasining 46-sessiyasida O`zbekiston ovozga quyilmasdan, yakdillik 1992 yil 2 martda BMT Bosh Assambleyasining 46-sessiyasida O`zbekiston ovozga quyilmasdan, yakdillik
bilan ma`qullash asosida BMT ga qabul qilindi. bilan ma`qullash asosida BMT ga qabul qilindi.
O`zbekiston Respublikasi o`z tarihida birinchi bor Xalqaro Ùamjamiyatning teng huquqli sub`ekti sifatida O`zbekiston Respublikasi o`z tarihida birinchi bor Xalqaro Ùamjamiyatning teng huquqli sub`ekti sifatida
BMT a`zoligiga qabul qilindi. BMT a`zoligiga qabul qilindi.
Bu tarihiy voqea O`zbekistonning mustaqil davlat sifatida halqaro hamjamiyatdan munosib o`rin olishda Bu tarihiy voqea O`zbekistonning mustaqil davlat sifatida halqaro hamjamiyatdan munosib o`rin olishda
katta ahamiyatga ega bo`ldi. katta ahamiyatga ega bo`ldi.
Mamalakatimiz Prezidenti I.Karimovning BMT Bosh Assambleyasining 1993 yilda bo`lgan 48-sessiyasida Mamalakatimiz Prezidenti I.Karimovning BMT Bosh Assambleyasining 1993 yilda bo`lgan 48-sessiyasida
ishtirok etishi va unda qilgan ma`ruzasi O`zbekistonni jahonga ko`hna va navqiron davlat sifatida ishtirok etishi va unda qilgan ma`ruzasi O`zbekistonni jahonga ko`hna va navqiron davlat sifatida
tanitdi. tanitdi.
O`zbekiston BMT minbaridan Markaziy Osiyoda tinchlik va barqarorlikni mustO`zbekiston BMT minbaridan Markaziy Osiyoda tinchlik va barqarorlikni must
аа
hh
кака
mlash, qo`shni mlash, qo`shni
Afg`onistonda birodarkushlik urushini to`htatish, Markaziy Osiyoni yadro qurolidan ozod zonaga Afg`onistonda birodarkushlik urushini to`htatish, Markaziy Osiyoni yadro qurolidan ozod zonaga
aylantirish, narkobiznesga qarshi kurashda barcha davlatlar hatti-harakatlarini muvofiqlashtirish, aylantirish, narkobiznesga qarshi kurashda barcha davlatlar hatti-harakatlarini muvofiqlashtirish,
Markaziy Osiyoda ekologik vaziyatni sog`lomlashtirish mMarkaziy Osiyoda ekologik vaziyatni sog`lomlashtirish m
аа
qsqs
аа
dlarida, ya`ni umummanfaat yo`lida dlarida, ya`ni umummanfaat yo`lida
foydalanmfoydalanm
оо
qda. 1993 yil fevralida Toshkentda BMT ning vakolqda. 1993 yil fevralida Toshkentda BMT ning vakol
аа
thonasi ta`sis etildi va u ish boshladi. thonasi ta`sis etildi va u ish boshladi.
O`zbekiston Respublikasi va BMT rahbarlarining sa`yi-harakatlari natijasida respublikamizdagi BMT O`zbekiston Respublikasi va BMT rahbarlarining sa`yi-harakatlari natijasida respublikamizdagi BMT
vv
аа
kk
оо
ll
аа
thonasi BMT ning Taraqqiyot dasturi, Qochoqlar ishi bo`yicha olib qo`mita komissari, Jahon thonasi BMT ning Taraqqiyot dasturi, Qochoqlar ishi bo`yicha olib qo`mita komissari, Jahon
sog`liqni saqlash tashkiloti, Aholi joylashish jamg`armasi, narkotik moddalarni nazorat qilish dasturi, sog`liqni saqlash tashkiloti, Aholi joylashish jamg`armasi, narkotik moddalarni nazorat qilish dasturi,
Sanoat taraqqiyoti dasturi, «Bolalar jamg`armasi» singari ihtisoslashgan muassasalarni o`z tarkibiga Sanoat taraqqiyoti dasturi, «Bolalar jamg`armasi» singari ihtisoslashgan muassasalarni o`z tarkibiga
birlashtirishga muvofiq bo`ldi. Xususan, uning boshlig`i (sobiq) Xolid Malikning faol ishtirokida birlashtirishga muvofiq bo`ldi. Xususan, uning boshlig`i (sobiq) Xolid Malikning faol ishtirokida
O`zbekistonda ko`plab halqaro tadbirlar o`tkazildi. O`zbekistonda ko`plab halqaro tadbirlar o`tkazildi.
O`zbekistonning jahon hamjamiyat bilan integrallashuvida BMT doirasidagi ihtisoslashgan tashkilotlar bilan O`zbekistonning jahon hamjamiyat bilan integrallashuvida BMT doirasidagi ihtisoslashgan tashkilotlar bilan
hamkorlik muhim ahamiyatga ega. hamkorlik muhim ahamiyatga ega.

1993 yil 29 oktyabrda BMT ta`lim, fan va madaniyat bo`yicha qo`mitasi (UNESKO) ning Parijdagi 1993 yil 29 oktyabrda BMT ta`lim, fan va madaniyat bo`yicha qo`mitasi (UNESKO) ning Parijdagi
qarorgohida O`zbekiston UNESKO a`zoligiga qabul qilindi. O`zbekiston BMT doirasidagi qarorgohida O`zbekiston UNESKO a`zoligiga qabul qilindi. O`zbekiston BMT doirasidagi
ihtisoslashgan muassasalar -jahon sog`liqni saqlash tashkiloti, halqaro mehnat tashkiloti, jahon ihtisoslashgan muassasalar -jahon sog`liqni saqlash tashkiloti, halqaro mehnat tashkiloti, jahon
intelektual mulk tashkiloti, BMT ning bolalar fondi, halqaro pochta ittifoqi, Xalqaro Olimpiada intelektual mulk tashkiloti, BMT ning bolalar fondi, halqaro pochta ittifoqi, Xalqaro Olimpiada
qo`mitasi va ko`plab bqo`mitasi va ko`plab b
оо
shqshq
аа
tashkilotlarning a`zosi bo`ldi. tashkilotlarning a`zosi bo`ldi.
O`zbekiston BMT ning 50 yilligiga bag`ishlangan tantanalarda faol qatnashdi. Mamlakatimiz O`zbekiston BMT ning 50 yilligiga bag`ishlangan tantanalarda faol qatnashdi. Mamlakatimiz
Prezidenti I.A.Karimov BMT Bosh Assambleyasining 1995 yil sentyabr-noyabr oylarida bo`lib Prezidenti I.A.Karimov BMT Bosh Assambleyasining 1995 yil sentyabr-noyabr oylarida bo`lib
o`tgan 50-ubiley sessiyasida qatnashib bu nufuzli tashkilot faoliyatini yahshilashga doir o`z o`tgan 50-ubiley sessiyasida qatnashib bu nufuzli tashkilot faoliyatini yahshilashga doir o`z
takliflarini bayon qildi. takliflarini bayon qildi.
Prezident I.Karimov bu ulkan minbardan turib, davlat arboblari va siyosatdonlar diqqatini quyidagi Prezident I.Karimov bu ulkan minbardan turib, davlat arboblari va siyosatdonlar diqqatini quyidagi
masalalarga qaratdi : masalalarga qaratdi :
Birinchidan-milliy havfsizlik masalasini hozirgi zamon talab va ehtiyojlari nazaridan qaytadan ko`rib Birinchidan-milliy havfsizlik masalasini hozirgi zamon talab va ehtiyojlari nazaridan qaytadan ko`rib
chiqish: chiqish:
Ikkinchi masala BMT Bosh kotibi vIkkinchi masala BMT Bosh kotibi v
аа
kk
оо
ll
аа
tlarini kengaytirish, uning jahon mamlakatlari taraqqiyotiga tlarini kengaytirish, uning jahon mamlakatlari taraqqiyotiga
qo`shadigan hissasidan kelib chiqib, o`z maqomini kuchaytirish masalasidir: qo`shadigan hissasidan kelib chiqib, o`z maqomini kuchaytirish masalasidir:
Uchinchi masala qator mamlakatlararo va mintaqalararo faoliyat ko`rsatayotgan halqaro tashkilotlar Uchinchi masala qator mamlakatlararo va mintaqalararo faoliyat ko`rsatayotgan halqaro tashkilotlar
maqomini bir oz o`zgartirib, uni BMT doirasiga kiritish zarur. maqomini bir oz o`zgartirib, uni BMT doirasiga kiritish zarur.
Prezident I.Karimov halqaro tashkilotlar yagona tizimini vujudga keltirish XXI asr taqdirini Prezident I.Karimov halqaro tashkilotlar yagona tizimini vujudga keltirish XXI asr taqdirini
belgilaydigan muhim omil ekanligini ko`rsatib berdi. O`zbekiston 1992 yil fevral oyida dunyoda belgilaydigan muhim omil ekanligini ko`rsatib berdi. O`zbekiston 1992 yil fevral oyida dunyoda
tinchlikni musttinchlikni must
аа
hh
кака
mlash, inson huquqlarini himoya qilish bo`yicha katta tadbirlar amalga mlash, inson huquqlarini himoya qilish bo`yicha katta tadbirlar amalga
oshirayotgan nufuzli halqaro tashkilot -Evropada havfsizlik va hamkorlik tashkilotiga a`zo bo`lib oshirayotgan nufuzli halqaro tashkilot -Evropada havfsizlik va hamkorlik tashkilotiga a`zo bo`lib
kirdi. I.Karimovning 1992 yil 9-10 iulda bo`lgan Evropada havfsizlik va hamkorlik tashkilotining kirdi. I.Karimovning 1992 yil 9-10 iulda bo`lgan Evropada havfsizlik va hamkorlik tashkilotining
majlisida ishtirok etib, unda nutq so`zlashi va Kengashning 10 iulda bo`lgan majlisiga raislik majlisida ishtirok etib, unda nutq so`zlashi va Kengashning 10 iulda bo`lgan majlisiga raislik
qilishi O`zbekistonning jahon hamjamiyatda munosib o`rin egallayotganligining dalilidir.qilishi O`zbekistonning jahon hamjamiyatda munosib o`rin egallayotganligining dalilidir.

1995 yil iulda Toshkentda E.X.H.Tning aloqalar bo`yicha mintaqaviy burosi ochildi va faoliyat 1995 yil iulda Toshkentda E.X.H.Tning aloqalar bo`yicha mintaqaviy burosi ochildi va faoliyat
ko`rsatmko`rsatm
оо
qda. qda.
ЕЕ
XHXH
ТТ
ning 1996 yil dekabrda Lissabonda bo`lgan samitida I.Karimov ning 1996 yil dekabrda Lissabonda bo`lgan samitida I.Karimov
mojarolar uz bergan hududlarga yashirincha qurol-yarog` etkazib berishni to`htatish, 1999 mojarolar uz bergan hududlarga yashirincha qurol-yarog` etkazib berishni to`htatish, 1999
yil 12-12 noyabr kunlari Stambulda bo`lgan sammitida terrorizmga qarshi kurash halqaro yil 12-12 noyabr kunlari Stambulda bo`lgan sammitida terrorizmga qarshi kurash halqaro
markazini tashkil etish to`g`risida muhim takliflarni ilgari surdi va ular sammit markazini tashkil etish to`g`risida muhim takliflarni ilgari surdi va ular sammit
ishtirokchilari tomonidan ma`qullandi. ishtirokchilari tomonidan ma`qullandi.
O`zbekiston ko`pgina mintaqaviy tashkilotlar, chunonchi Evropa ittifoqi, NATO, EKO, Islom O`zbekiston ko`pgina mintaqaviy tashkilotlar, chunonchi Evropa ittifoqi, NATO, EKO, Islom
konferensiyasi tashkiloti, qo`shilmaslik harakati va bkonferensiyasi tashkiloti, qo`shilmaslik harakati va b
оо
shqshq
аа
lar bilan samarali hamkorlik lar bilan samarali hamkorlik
qilmqilm
оо
qda. qda.
1996 iul oyida Florensiya shahrida Evropa ittifoqi bilan O`zbekiston o`rt1996 iul oyida Florensiya shahrida Evropa ittifoqi bilan O`zbekiston o`rt
аа
sida sherikchilik va sida sherikchilik va
hamkorlik to`g`risida Bitim imzolandi. Bu hujjat O`zbekiston, Evropa ittifoqi va unga a`zo hamkorlik to`g`risida Bitim imzolandi. Bu hujjat O`zbekiston, Evropa ittifoqi va unga a`zo
bo`lgan mamlakatlar o`rtbo`lgan mamlakatlar o`rt
аа
sidagi o`zaro munosabatlarning huquqiy negizi bo`lib, siyosiy, sidagi o`zaro munosabatlarning huquqiy negizi bo`lib, siyosiy,
iqtisodiy, ilmiy-tiqtisodiy, ilmiy-t
ее
hnikaviy, madaniy aloqalar uchun keng imkoniyatlar ochdi. hnikaviy, madaniy aloqalar uchun keng imkoniyatlar ochdi.
O`zbekiston bilan Shimoliy Atlantika shartnomasi tashkilotlari -NATO o`rtO`zbekiston bilan Shimoliy Atlantika shartnomasi tashkilotlari -NATO o`rt
аа
sida o`zaro tushunish sida o`zaro tushunish
va hamkorlik mavjud. 1995 yil iul oyida O`zbekiston NATO ning «Tinchlik yo`lida hamkorlik» va hamkorlik mavjud. 1995 yil iul oyida O`zbekiston NATO ning «Tinchlik yo`lida hamkorlik»
dasturi tomonidan 1995 yilda AQShda, 1997 yilda Qozog`iston va O`zbekistonda o`tkazilgan dasturi tomonidan 1995 yilda AQShda, 1997 yilda Qozog`iston va O`zbekistonda o`tkazilgan
harbiy mashqlarida O`zbekiston harbiy qismilarining ishtiroki zobit va askarlarning harbiy harbiy mashqlarida O`zbekiston harbiy qismilarining ishtiroki zobit va askarlarning harbiy
tehnik tayyorgarligini yanada ko`tarishga hizmat qildi. tehnik tayyorgarligini yanada ko`tarishga hizmat qildi.
O`zbekiston tarihan qisqa bir davrda halqaro va mintaqaviy muammolarni hal qilishda, umumiy O`zbekiston tarihan qisqa bir davrda halqaro va mintaqaviy muammolarni hal qilishda, umumiy
va mintaqaviy havfsizlikni mustva mintaqaviy havfsizlikni must
аа
hh
кака
mlashda faol qatnashmlashda faol qatnash
аа
yotgan nufuzli davlat yotgan nufuzli davlat
darajasiga ko`tarildi.darajasiga ko`tarildi.

3.Mustaqil davlatlar hamdo`stligi (MDH) - bir butun davlat, federasiya yoki mamlakat emas, harbiy blok 3.Mustaqil davlatlar hamdo`stligi (MDH) - bir butun davlat, federasiya yoki mamlakat emas, harbiy blok
ham emas, davlatlar hamdo`stligining yangicha shakli. Unga kiruvchi har bir davlat halqaro ham emas, davlatlar hamdo`stligining yangicha shakli. Unga kiruvchi har bir davlat halqaro
huquqning mustaqil va teng huquqli sub`ektidir. huquqning mustaqil va teng huquqli sub`ektidir.
MDH 1991 yil 8 dekabrda Minsk shahrida, SSSR ning barham topishi munosabati bilan shakllandi. MDH 1991 yil 8 dekabrda Minsk shahrida, SSSR ning barham topishi munosabati bilan shakllandi.
O`sha kuni Belovejskoe - Pushcheda Rossiya, Ukraina, Belorussiya rahbarlari -B.Elsin, L. Kravchuk O`sha kuni Belovejskoe - Pushcheda Rossiya, Ukraina, Belorussiya rahbarlari -B.Elsin, L. Kravchuk
S. Shushkevichlar MDH ni tuzish to`g`risida shartnoma imzoladilar. 1991 yil 13 dekabrda S. Shushkevichlar MDH ni tuzish to`g`risida shartnoma imzoladilar. 1991 yil 13 dekabrda
Ashgabadda O`zbekiston, Qozog`iston, Qirg`iziston, Tojikiston va Turkmaniston Prezidentlari Ashgabadda O`zbekiston, Qozog`iston, Qirg`iziston, Tojikiston va Turkmaniston Prezidentlari
uchrashib MDHga, uni ta`sis etuvchilar maqomida kirishga tayyor ekanliklarini bildirib, Bayonot uchrashib MDHga, uni ta`sis etuvchilar maqomida kirishga tayyor ekanliklarini bildirib, Bayonot
e`lon qildilar. e`lon qildilar.
1991 yil 21 dekabrda Almatida 11 davlat-Rossiya, Ukraina, Belorus, Qozog`iston, O`zbekiston, 1991 yil 21 dekabrda Almatida 11 davlat-Rossiya, Ukraina, Belorus, Qozog`iston, O`zbekiston,
Qirg`iziston, Tojikiston, Turkmaniston, Qirg`iziston, Tojikiston, Turkmaniston,
ОО
zarbayjon, Armaniston, Moldaviya boshliqlarining zarbayjon, Armaniston, Moldaviya boshliqlarining
kengashi bo`ldi. O`sha kuni ular Belovejskoe-Pushche shartnomasi uzasidan protokol imzolab, kengashi bo`ldi. O`sha kuni ular Belovejskoe-Pushche shartnomasi uzasidan protokol imzolab,
«Teng huquqli va ahdlashayotgan oliy tomonlar» maqomida MDH muassisi bo`ldilar. «Teng huquqli va ahdlashayotgan oliy tomonlar» maqomida MDH muassisi bo`ldilar.
MDH ning tashkil topishi XX asrning muhim voqealaridan biri sifatida tarihga kirdi.MDH ning tashkil topishi XX asrning muhim voqealaridan biri sifatida tarihga kirdi.
1991-2000 yillarda MDH davlatlari boshliqlarining 30ga yaqin kengashlari bo`lib o`tdi. Ularda umumiy 1991-2000 yillarda MDH davlatlari boshliqlarining 30ga yaqin kengashlari bo`lib o`tdi. Ularda umumiy
manfaatlarga doir 1400 ga yaqin shartnoma, bitim va bmanfaatlarga doir 1400 ga yaqin shartnoma, bitim va b
оо
shqshq
аа
hujjatlar imzolandi. Ularning hujjatlar imzolandi. Ularning
barchasi uzoq yillar bir davlat bo`lib kelgan mamlakatlararo iqtisodiy, madaniy, harbiy va bbarchasi uzoq yillar bir davlat bo`lib kelgan mamlakatlararo iqtisodiy, madaniy, harbiy va b
оо
shqshq
аа

aloqalarni yangi sharoitlarda-mustaqil davlatlaro munosabatlar tarzida davom ettirishga aloqalarni yangi sharoitlarda-mustaqil davlatlaro munosabatlar tarzida davom ettirishga
qaratildi.qaratildi.
ИИ
stiqlol yillarida O`zbekiston o`zining qat`iy mustaqil taraqqiyot yo`lidan borish, puhta ishlab stiqlol yillarida O`zbekiston o`zining qat`iy mustaqil taraqqiyot yo`lidan borish, puhta ishlab
chiqilgan tashqi siyosat tamoyillariga to`liq amal qilish bilan MDH da o`zining munosib va qat`iy chiqilgan tashqi siyosat tamoyillariga to`liq amal qilish bilan MDH da o`zining munosib va qat`iy
nuqtai nazariga ega bo`ldi.nuqtai nazariga ega bo`ldi.

Buni quyidagilarda ko`rish mumkin:Buni quyidagilarda ko`rish mumkin:
O`zbekiston avval boshdan MDH tarafdori bo`lib chiqdi. Chunki, sobiq Ittifoq davridagi respublikalararo O`zbekiston avval boshdan MDH tarafdori bo`lib chiqdi. Chunki, sobiq Ittifoq davridagi respublikalararo
an`anaviy munosabatlar yangi vaziyatga mos ravishda davom ettirilishi kerak edi. an`anaviy munosabatlar yangi vaziyatga mos ravishda davom ettirilishi kerak edi.
Bunday Ùamdo`stlik mamlakatlararo iqtisodiy aloqalarni yanada mustBunday Ùamdo`stlik mamlakatlararo iqtisodiy aloqalarni yanada must
аа
hh
кака
mlab, bu davlatlarning siyosiy mlab, bu davlatlarning siyosiy
mustaqilligiga dahl qilmasligi lozim. O`tish davri qiyinchiliklarini MDH davlatlarining barchasi o`z mustaqilligiga dahl qilmasligi lozim. O`tish davri qiyinchiliklarini MDH davlatlarining barchasi o`z
boshidan kechirdi. boshidan kechirdi.
Bu esa iqtisodiy bo`hronlarni bartaraf etish, bozor munosabatlarini shakllantirish jarayonida yillar Bu esa iqtisodiy bo`hronlarni bartaraf etish, bozor munosabatlarini shakllantirish jarayonida yillar
mobaynida bir-biriga o`zaro chambarchas bog`liq ishlab chiqarish va ho`jalik munosabatlarini yanada mobaynida bir-biriga o`zaro chambarchas bog`liq ishlab chiqarish va ho`jalik munosabatlarini yanada
yahshilash zarur edi. Bu kabi masalalarni hal etishga hizmat qiluvchi ko`plab me`yoriy hujjatlarni ishlab yahshilash zarur edi. Bu kabi masalalarni hal etishga hizmat qiluvchi ko`plab me`yoriy hujjatlarni ishlab
chiqish va joriy etishda O`zbekiston alohida o`ringa ega bo`ldi. chiqish va joriy etishda O`zbekiston alohida o`ringa ega bo`ldi.
O`zbekiston MDH ga a`zo davlatlar bilan o`zaro ikki taraf uchun ham foydali hamkorliO`zbekiston MDH ga a`zo davlatlar bilan o`zaro ikki taraf uchun ham foydali hamkorli
кк
qilishga hamisha qilishga hamisha
tayyor va o`z tashqi siyosatida shunga intilib keltayyor va o`z tashqi siyosatida shunga intilib kel
аа
yapti. yapti.
MDH ga a`zo ko`p mamlakatlar bilan ana MDH ga a`zo ko`p mamlakatlar bilan ana
shunday hamkorlikda ish olib borilmshunday hamkorlikda ish olib borilm
оо
qdqd
аа
. .
1991-2001 yillarda Rossiya, Ukraina, Belorus, Moldava, Gruziya, Ozarbayjon, Litva, Latviya va Markaziy Osiyo 1991-2001 yillarda Rossiya, Ukraina, Belorus, Moldava, Gruziya, Ozarbayjon, Litva, Latviya va Markaziy Osiyo
respublikalari bilan diplomatik, iqtisodiy, madaniy, ilmiy-tehnikaviy aloqalar o`rnatildi va u rivojlanib respublikalari bilan diplomatik, iqtisodiy, madaniy, ilmiy-tehnikaviy aloqalar o`rnatildi va u rivojlanib
bormborm
оо
qda. qda.
Xususan, O`zbekiston va Rossiya o`rtXususan, O`zbekiston va Rossiya o`rt
аа
sida o`zaro manfaatli hamkorlik aloqalari rivojlanib bormsida o`zaro manfaatli hamkorlik aloqalari rivojlanib borm
оо
qda. Rossiya qda. Rossiya
Federasiyasi Prezidenti V.V.Putinning 2000 yil 18-19 may kunlari O`zbekiston Respublikasiga davlat Federasiyasi Prezidenti V.V.Putinning 2000 yil 18-19 may kunlari O`zbekiston Respublikasiga davlat
tashrifi, savdo iqtisodiy va harbiy hamkorlik qilish to`g`risida imzolangan bitimlar ikki davlat tashrifi, savdo iqtisodiy va harbiy hamkorlik qilish to`g`risida imzolangan bitimlar ikki davlat
o`rto`rt
аа
sidagi aloqalarning yangi bosqichga ko`tarilishiga hizmat qilmsidagi aloqalarning yangi bosqichga ko`tarilishiga hizmat qilm
оо
qda. qda.
2000 yil 20 iun kuni Moskvada bo`lib o`tgan MDH mamlakatlari davlat rahbarlari Kengashi samarali bo`ldi. 2000 yil 20 iun kuni Moskvada bo`lib o`tgan MDH mamlakatlari davlat rahbarlari Kengashi samarali bo`ldi.
Sammitda 2000 yilgacha bo`lgan muddatda Ùamdo`stlikni rivojlantirish borasidagi ishlar dasturi Sammitda 2000 yilgacha bo`lgan muddatda Ùamdo`stlikni rivojlantirish borasidagi ishlar dasturi
muhokama qilindi. Qabul qilingan mazkur hujjat MDH doirasida erkin savdo zonasi barpo etish muhokama qilindi. Qabul qilingan mazkur hujjat MDH doirasida erkin savdo zonasi barpo etish
borasidagi to`lovlar va soliqlar tartibini muvofiqlashtirishga kelishib olindi. Sammitda MDH ning borasidagi to`lovlar va soliqlar tartibini muvofiqlashtirishga kelishib olindi. Sammitda MDH ning
terrorchilikka qarshi kurash markazini tashkil etish, shuningdek MDH davlatlarining 2003 yilgacha terrorchilikka qarshi kurash markazini tashkil etish, shuningdek MDH davlatlarining 2003 yilgacha
halqaro terrorchilik va ekstremizmga qarshi kurash borasidagi dasturi to`g`risidagi masalalar halqaro terrorchilik va ekstremizmga qarshi kurash borasidagi dasturi to`g`risidagi masalalar
muhokama qilindi va tegishli qarorlar qabul qilindi.muhokama qilindi va tegishli qarorlar qabul qilindi.

O`zbekiston Prezidenti I.Karimovning Evropada havfsizlik va hamkorlik tashkilotining O`zbekiston Prezidenti I.Karimovning Evropada havfsizlik va hamkorlik tashkilotining
1999 yil noyabrdagi Istambul sammitida ilgari surgan terrorchilikka qarshi 1999 yil noyabrdagi Istambul sammitida ilgari surgan terrorchilikka qarshi
davlatlararo miqyosdagi kurashni muvofiqlashtiruvchi markaz tuzish g`oyasi davlatlararo miqyosdagi kurashni muvofiqlashtiruvchi markaz tuzish g`oyasi
amalga oshdi. Moskva sammiti MDH mamlakatlari o`rtamalga oshdi. Moskva sammiti MDH mamlakatlari o`rt
аа
sidagi ma`lum darajada sidagi ma`lum darajada
yakdillik paydo bo`lganligidan guvohlik beradi.yakdillik paydo bo`lganligidan guvohlik beradi.
Ma`lumki, dekabr oyida MDH tashkil topganiga 10 yil to`ldi. Shu munosabat bilan Ma`lumki, dekabr oyida MDH tashkil topganiga 10 yil to`ldi. Shu munosabat bilan
2001 yil 30 noyabr yakuniy ubiley sammiti bo`lib o`tdi. Prezidentlar o`tgan davr 2001 yil 30 noyabr yakuniy ubiley sammiti bo`lib o`tdi. Prezidentlar o`tgan davr
mobaynida qilingan ishlarni sarhisob qildilar. MDH ning bugungi ahvoli va mobaynida qilingan ishlarni sarhisob qildilar. MDH ning bugungi ahvoli va
kelajagi hususida fikr almashdilar. Mamlakatimiz rahbari I.Karimov hamdo`stlik kelajagi hususida fikr almashdilar. Mamlakatimiz rahbari I.Karimov hamdo`stlik
faoliyatida birgalikda o`zaro foydali hamkorlikni rivojlantirish, iqtisodiy faoliyatida birgalikda o`zaro foydali hamkorlikni rivojlantirish, iqtisodiy
integrasiya masalalariga e`tiborni yanada kuchaytirmintegrasiya masalalariga e`tiborni yanada kuchaytirm
оо
q kerakligini har hil q kerakligini har hil
harbiy -siyosiy mavzularga chalg`imay, o`zaro manfaatli munosabatlarni ravnaq harbiy -siyosiy mavzularga chalg`imay, o`zaro manfaatli munosabatlarni ravnaq
toptirishga intilishi mtoptirishga intilishi m
аа
qsqs
аа
dga muvofiqligini ta`kidladi. Zotan, MDH ni tuzishdan dga muvofiqligini ta`kidladi. Zotan, MDH ni tuzishdan
mm
аа
qsqs
аа
d ham mavjud iqtisodiy rishtalarni saqlab kolish va rivojlantirishdan d ham mavjud iqtisodiy rishtalarni saqlab kolish va rivojlantirishdan
iborat edi. iborat edi.
MDH hususidagi qisqacha fikrlarga yakun yasab shuni aytish mumkinki, u o`zining MDH hususidagi qisqacha fikrlarga yakun yasab shuni aytish mumkinki, u o`zining
qisqa bosib o`tgan faoliyat yo`lida, zolvorli qadamlar tashlayotgan li gi ni hamda qisqa bosib o`tgan faoliyat yo`lida, zolvorli qadamlar tashlayotgan li gi ni hamda
iqtisodiy integrasiya va mintaqaviy mojarolarni echishga qodir tuzilma iqtisodiy integrasiya va mintaqaviy mojarolarni echishga qodir tuzilma
ekanligini ko`rsatdi. Shekanligini ko`rsatdi. Sh
акак
-shubhasiz o`tgan yillardagi MDH faoliyatida -shubhasiz o`tgan yillardagi MDH faoliyatida
O`zbekiston o`z o`rni va alohida mavqega ega ekanligini isbot etdi.O`zbekiston o`z o`rni va alohida mavqega ega ekanligini isbot etdi.

4. Har bir davlatning obro`si va qudrati uning qancha va qaysi davlatlar bilan olib borayotgan tashqi 4. Har bir davlatning obro`si va qudrati uning qancha va qaysi davlatlar bilan olib borayotgan tashqi
aloqalariga ham bevosita bog`liqdir. aloqalariga ham bevosita bog`liqdir.
O`zbekiston bugungi kunda dunyoning barcha mintaqalarida ishonchli hamkor sifatida o`z mavqeini O`zbekiston bugungi kunda dunyoning barcha mintaqalarida ishonchli hamkor sifatida o`z mavqeini
to`la nomoyon eta oldi. to`la nomoyon eta oldi.
1. O`zbekiston va O`rta Osiyo davlatlari: O`zbekiston tashqi siyosatining asosiy yunalishlaridan biri 1. O`zbekiston va O`rta Osiyo davlatlari: O`zbekiston tashqi siyosatining asosiy yunalishlaridan biri
Markaziy Osiyodagi mustaqil davlatlar - Qozog`iston, Qirg`iziston, Tojikiston va Turkmaniston Markaziy Osiyodagi mustaqil davlatlar - Qozog`iston, Qirg`iziston, Tojikiston va Turkmaniston
bilan hamkorlik, do`stlik rishtalarini mustbilan hamkorlik, do`stlik rishtalarini must
аа
hh
кака
mlashga qaratilgan. Markaziy Osiyodagi bu beshta mlashga qaratilgan. Markaziy Osiyodagi bu beshta
davlatning qadimiy tarihi, madaniyati, tili va dilining birligi, tomirlarining tutashib ketganligi davlatning qadimiy tarihi, madaniyati, tili va dilining birligi, tomirlarining tutashib ketganligi
shuni taqozo etadi.shuni taqozo etadi.
O`zbekiston rahbariyati bu hududdagi davlatlar, halqlar manfaatlariga mos tushadigan teng huquqli O`zbekiston rahbariyati bu hududdagi davlatlar, halqlar manfaatlariga mos tushadigan teng huquqli
hamkorlik ko`lamini tobora kengaytirib, musthamkorlik ko`lamini tobora kengaytirib, must
аа
hh
кака
mlab bormmlab borm
оо
qda. Tojikiston fojeasini bartaraf qda. Tojikiston fojeasini bartaraf
etishda O`zbekistonning siyosiy va iqtisodiy ko`magi, qardosh besh mamlakatning O`rta er etishda O`zbekistonning siyosiy va iqtisodiy ko`magi, qardosh besh mamlakatning O`rta er
dengizi, Hind okeani, Tinch okeani bilan bog`lovchi temir yo`llar qurilishida hamda orolni dengizi, Hind okeani, Tinch okeani bilan bog`lovchi temir yo`llar qurilishida hamda orolni
qutqarish harakatida O`zbekistonning faol ishtiroki buning yorqin misolidir. qutqarish harakatida O`zbekistonning faol ishtiroki buning yorqin misolidir.
Markaziy Osiyo davlatlarining 1990 yil iundagi Almata uchrashuvida o`zaro do`stlik va hamkorlikning Markaziy Osiyo davlatlarining 1990 yil iundagi Almata uchrashuvida o`zaro do`stlik va hamkorlikning
muhimligi ko`rsatildi. Bu uchrashuv, iqtisodiy inqirozdan chiqish uchun besh davlat o`z iqtisodiy muhimligi ko`rsatildi. Bu uchrashuv, iqtisodiy inqirozdan chiqish uchun besh davlat o`z iqtisodiy
resurslarini birlashtirishi zaruriyatini ko`rsatdi. Bu davlat rresurslarini birlashtirishi zaruriyatini ko`rsatdi. Bu davlat r
аа
hbhb
аа
rlrl
аа
ri har yili uchrashish ri har yili uchrashish
to`g`risida kelishib oldilar. Bu an`ana davom etib, har yili 2-3 marotaba Markaziy Osiyo davlatlari to`g`risida kelishib oldilar. Bu an`ana davom etib, har yili 2-3 marotaba Markaziy Osiyo davlatlari
rahbarlari kengashlari bo`lib o`tmrahbarlari kengashlari bo`lib o`tm
оо
qda. qda.
1994 yil 30 aprelda Qirg`izistonning Cho`lponota shahrida O`zbekiston, Qozog`iston va Qirg`iziston 1994 yil 30 aprelda Qirg`izistonning Cho`lponota shahrida O`zbekiston, Qozog`iston va Qirg`iziston
o`rto`rt
аа
sida tovarlar, hizmatlar, sarmoyalar va ishchi kuchlarining erkin o`tib turishini nazarda sida tovarlar, hizmatlar, sarmoyalar va ishchi kuchlarining erkin o`tib turishini nazarda
tutuvchi hamda o`zaro kelishilgan kredit hisob-kitob, budjet, soliq, narh, boj va valuta siyosatini tutuvchi hamda o`zaro kelishilgan kredit hisob-kitob, budjet, soliq, narh, boj va valuta siyosatini
ta`minlovchi yagona iqtisodiy makonni tashkil etish to`g`risidagi shartnomaning imzolanishi bu ta`minlovchi yagona iqtisodiy makonni tashkil etish to`g`risidagi shartnomaning imzolanishi bu
mamlakatlar o`rtmamlakatlar o`rt
аа
sidagi hamkorlikni yangi pog`onaga ko`tardi.sidagi hamkorlikni yangi pog`onaga ko`tardi.

1994 yil iul oyi boshida Q1994 yil iul oyi boshida Q
оо
zz
оо
g`istg`ist
оо
n, O`zbekiston va Qirg`izistn, O`zbekiston va Qirg`izist
оо
n Prezidentlarining uchrashuvida o`zaro n Prezidentlarining uchrashuvida o`zaro
integrasiyani kuchaytirish bo`yicha bitimlar imzolandi. integrasiyani kuchaytirish bo`yicha bitimlar imzolandi.
Tomonlar Davlataro Kengash hamda uning doimiy ijroiya Tomonlar Davlataro Kengash hamda uning doimiy ijroiya
оо
rganini, shuningdek, Bosh vazirlar rganini, shuningdek, Bosh vazirlar
Kengashi, Tashqi Ishlar vazirligi, Mudofaa vazirligining Kegashini ta`sis etdilar. Kengashi, Tashqi Ishlar vazirligi, Mudofaa vazirligining Kegashini ta`sis etdilar.
Ayniqsa, 1996 yil 12 yanvarda Ko`kchatovda, 1997 yil 9-10 yanvarda Bishkekda, 1997 yil 12 yanvarda Ayniqsa, 1996 yil 12 yanvarda Ko`kchatovda, 1997 yil 9-10 yanvarda Bishkekda, 1997 yil 12 yanvarda
Oqmoloda bo`lib o`tgan O`zbekiston, Qirg`izistOqmoloda bo`lib o`tgan O`zbekiston, Qirg`izist
оо
n Prezidentlarining, 1998 yil Ashgabodda n Prezidentlarining, 1998 yil Ashgabodda
Turkmaniston, O`zbekiston, Qirg`izistTurkmaniston, O`zbekiston, Qirg`izist
оо
n va Qn va Q
оо
zz
оо
g`istg`ist
оо
n Prezidentlarining nihoyat, 1998 yil 26 n Prezidentlarining nihoyat, 1998 yil 26
martda Toshkentda O`zbekiston, Qmartda Toshkentda O`zbekiston, Q
оо
zz
оо
g`istg`ist
оо
n, Qirg`izistn, Qirg`izist
оо
n, Tojikiston Prezident larining o`zaro n, Tojikiston Prezident larining o`zaro
uchrashuvlari hamda 2000 yil 14 iun kuni Dushanbeda Markaziy iqtisodiy hamjamiyat uchrashuvlari hamda 2000 yil 14 iun kuni Dushanbeda Markaziy iqtisodiy hamjamiyat
davlatlararo kengashining navbatdagi majlisi va bdavlatlararo kengashining navbatdagi majlisi va b
оо
shqshq
аа
lar Markaziy Osiyo respublikalari lar Markaziy Osiyo respublikalari
hayotida katta ahamiyatga ega bo`ldi.hayotida katta ahamiyatga ega bo`ldi.
Yaqin Sharq va O`rta Sharq mamlakatlari bilan aloqalar: 1991-1999 yillar davomida O`zbekiston Yaqin Sharq va O`rta Sharq mamlakatlari bilan aloqalar: 1991-1999 yillar davomida O`zbekiston
Prezidenti I.Karimov boshliq davlat delegasiyasining Turkiya, Eron, Pokiston, HindistonPrezidenti I.Karimov boshliq davlat delegasiyasining Turkiya, Eron, Pokiston, Hindiston
гага
v v
аа

mm
аа
zz
кк
ur dur d
аа
vlvl
аа
tltl
аа
rning davlat va hukumat boshliqlarining O`zbekistonga rasmiy safari paytida rning davlat va hukumat boshliqlarining O`zbekistonga rasmiy safari paytida
imzolagan hujjatlari davlatlaro munosabatlarni yanada rivojlantirishga hizmat qilmimzolagan hujjatlari davlatlaro munosabatlarni yanada rivojlantirishga hizmat qilm
оо
qda. 1992 yil qda. 1992 yil
6 fevralda O`zbekiston, Pokiston, Eron va Turkiya tomonidan tuzilgan iqtisodiy hamkorlik 6 fevralda O`zbekiston, Pokiston, Eron va Turkiya tomonidan tuzilgan iqtisodiy hamkorlik
tashkilotiga (EKO) a`zo bo`lib kirdi. 1992 yil 10 mayda Ashgabadda O`zbekiston, Qtashkilotiga (EKO) a`zo bo`lib kirdi. 1992 yil 10 mayda Ashgabadda O`zbekiston, Q
оо
zz
оо
g`istg`ist
оо
n, n,
Turkmaniston, Eron, Turkiya, Pokiston davlat va hukumat rahbarlari Trans - Osiyo temir yo`lini Turkmaniston, Eron, Turkiya, Pokiston davlat va hukumat rahbarlari Trans - Osiyo temir yo`lini
vujudga keltirish mvujudga keltirish m
аа
qsqs
аа
dida Tdida T
аа
jj
аа
n-Sn-S
аа
rahs-Mashhad temir yo`lini qurish haqida bitimni, bojhona rahs-Mashhad temir yo`lini qurish haqida bitimni, bojhona
hizmatini tashkil etish haqidagi hujjatlarni imzoladilar. Uzunligi 295 km bo`lgan mazkur temir yo`l hizmatini tashkil etish haqidagi hujjatlarni imzoladilar. Uzunligi 295 km bo`lgan mazkur temir yo`l
1996 yil tugallandi va ishga tushirildi.1996 yil tugallandi va ishga tushirildi.

Bu yo`l orqali O`zbekiston Fors ko`rfazigacha, undan so`ng dunyoning istalgan Bu yo`l orqali O`zbekiston Fors ko`rfazigacha, undan so`ng dunyoning istalgan
burchagiga chiqishi mumkin.burchagiga chiqishi mumkin.
O`zbekistonning Sharq va Tinch okean havzasi mamlakatlari bilan munosabatlari. O`zbekistonning Sharq va Tinch okean havzasi mamlakatlari bilan munosabatlari.
Prezidentimizning 1992 yildagi rasmiy safari natijasida -Xitoy, Janubiy Koreya, Prezidentimizning 1992 yildagi rasmiy safari natijasida -Xitoy, Janubiy Koreya,
Yaponiya, Malayziya, Indoneziya bilan diplomatik, iqtisodiy va madaniy aloqalar Yaponiya, Malayziya, Indoneziya bilan diplomatik, iqtisodiy va madaniy aloqalar
yo`lga quyildi. Ana shu aloqalar chog`ida Xitoy tomoni bilan 20 dan ortiq yo`lga quyildi. Ana shu aloqalar chog`ida Xitoy tomoni bilan 20 dan ortiq
shartnomalar imzolandi. Bugungi kunda O`zbekistonda 80 ga yaqin O`zbekiston -shartnomalar imzolandi. Bugungi kunda O`zbekistonda 80 ga yaqin O`zbekiston -
Xitoy qo`shma korhonalari faoliyat ko`rsatmXitoy qo`shma korhonalari faoliyat ko`rsatm
оо
qda. qda.
1992 -1996 yillar davomida «UZDEU avto» O`zbekiston -Janubiy Koreya qo`shma 1992 -1996 yillar davomida «UZDEU avto» O`zbekiston -Janubiy Koreya qo`shma
korhonasi ishga tushirildi.korhonasi ishga tushirildi.
1998 yilda 54 400 ta «Damas», «Tiko», «Neksiya» rusumli avtomobillari ishlab 1998 yilda 54 400 ta «Damas», «Tiko», «Neksiya» rusumli avtomobillari ishlab
chiqarildi. chiqarildi.
O`zbekiston -Yaponiya hamkorligida, Yaponiyaning dunyoga mashhur «Misui» va KO O`zbekiston -Yaponiya hamkorligida, Yaponiyaning dunyoga mashhur «Misui» va KO
LTD «Misubisi Korporeyshen», «Sumitoto korporeyshn», «Tomen kor korporeyshn», LTD «Misubisi Korporeyshen», «Sumitoto korporeyshn», «Tomen kor korporeyshn»,
«Chori» kompaniyalarining o`rni salm«Chori» kompaniyalarining o`rni salm
оо
qlidir. Bunday aloqalar Malayziya, qlidir. Bunday aloqalar Malayziya,
Indoneyziya, Ve`tnam, Tayland, Avstraliya va bIndoneyziya, Ve`tnam, Tayland, Avstraliya va b
оо
shqshq
аа
mamlakatlar bilan mamlakatlar bilan
оо
lib lib
bb
оо
rilril
аа
yotyot
гага
n n
аа
ll
оо
qq
аа
ll
аа
rdrd
аа
ham ijobiy natijalar berm ham ijobiy natijalar berm
оо
qda. qda.
AQSh va Evropa mamlakatlari bilan hamkorlik.AQSh va Evropa mamlakatlari bilan hamkorlik.
Bundan qariyib 2,5 ming yil muqaddam Iskandar Zulqarnaynning bosqinchilik Bundan qariyib 2,5 ming yil muqaddam Iskandar Zulqarnaynning bosqinchilik
urishlaridan boshlab biz Ovrupo sivilizasiyasi bilan o`zaro ta`sirda bo`lib urishlaridan boshlab biz Ovrupo sivilizasiyasi bilan o`zaro ta`sirda bo`lib
kelmkelm
оо
qdamiz.qdamiz.

Prezidentimiz I.Karimovning AQSh, Avstriya, Shveysariya, Finlandiya, Germaniya, Fransiya, Buuk Prezidentimiz I.Karimovning AQSh, Avstriya, Shveysariya, Finlandiya, Germaniya, Fransiya, Buuk
Britaniya, Gollandiyaga qilgan rasmiy davlat tashriflari natijasida G`arbning ilg`or mamlakatlari Britaniya, Gollandiyaga qilgan rasmiy davlat tashriflari natijasida G`arbning ilg`or mamlakatlari
bilan o`z hamkorligini yahshi yo`lga qo`ydi. Xususan, O`zbekistonning AQSh bilan hamkorlik bilan o`z hamkorligini yahshi yo`lga qo`ydi. Xususan, O`zbekistonning AQSh bilan hamkorlik
aloqalari rivojlanib bormaloqalari rivojlanib borm
оо
qda. 1996 yil 28-29 iul kunlari I.Karimovning Bill Klinton bilan qda. 1996 yil 28-29 iul kunlari I.Karimovning Bill Klinton bilan
uchrashuvi, 2003 yil 16-19 aprelda AQSh davlat kotibi Madlan Olbrayt Xonimning O`zbekistonda uchrashuvi, 2003 yil 16-19 aprelda AQSh davlat kotibi Madlan Olbrayt Xonimning O`zbekistonda
bo`lishi katta ahamiyatga ega bo`ldi. bo`lishi katta ahamiyatga ega bo`ldi.
1996 yil boshlarigacha 200 ta O`zbek- Amerika qo`shma korhonalari tashkil topdi va faoliyat ko`rsatdi. 1996 yil boshlarigacha 200 ta O`zbek- Amerika qo`shma korhonalari tashkil topdi va faoliyat ko`rsatdi.
Bular orasida tog` jinslaridan oltin ajratib oluvchi «Zarafshon-N`umont» korhonasini alohida qayd Bular orasida tog` jinslaridan oltin ajratib oluvchi «Zarafshon-N`umont» korhonasini alohida qayd
etmetm
оо
q lozim. Biri Osiyo, ikkinchisi Evropa qit`asida joylashgan O`zbekiston va Germaniya nomlari q lozim. Biri Osiyo, ikkinchisi Evropa qit`asida joylashgan O`zbekiston va Germaniya nomlari
tez-tez, yonma-yon matbuot sahifalarida tilga olinmtez-tez, yonma-yon matbuot sahifalarida tilga olinm
оо
qda. qda.
I.Karimovning 1993 yil Germaniyaga tashrifi ikki davlat o`rtI.Karimovning 1993 yil Germaniyaga tashrifi ikki davlat o`rt
аа
sida o`zaro hamkorlikka asos solgan sida o`zaro hamkorlikka asos solgan
bo`lsa, Germaniya Federal Prezidenti Roman Gersogning 1995 yil aprel oyidagi respublikamizga bo`lsa, Germaniya Federal Prezidenti Roman Gersogning 1995 yil aprel oyidagi respublikamizga
tashrifi esa shu hamkorlikning uqori pog`onaga ko`tarishda muhim qadam bo`ldi. tashrifi esa shu hamkorlikning uqori pog`onaga ko`tarishda muhim qadam bo`ldi.
Umuman olganda hozirgi kunda respublikamizda horijiy mamlakatlarning sarmoyadorlari Umuman olganda hozirgi kunda respublikamizda horijiy mamlakatlarning sarmoyadorlari
ishtiroki bilan 3200 dan ortiq qo`shma korhona faoliyat ko`rsatmishtiroki bilan 3200 dan ortiq qo`shma korhona faoliyat ko`rsatm
оо
qda. O`zbekiston tashqi qda. O`zbekiston tashqi
siyosatining hududi uzluksiz kengayib bormsiyosatining hududi uzluksiz kengayib borm
оо
qda. qda. Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, O`zbekiston bilan dunyo mamlakatlari o`rtXulosa qilib shuni aytish mumkinki, O`zbekiston bilan dunyo mamlakatlari o`rt ааsidagi har sidagi har
tomonlama hamkorlik aloqalar kelajagi buuk davlat qurayotgan mamlakatimizning yorqin tomonlama hamkorlik aloqalar kelajagi buuk davlat qurayotgan mamlakatimizning yorqin
istiqboli uchun o`zining ijobiy natijalarini berishi shubhasizdir. Darhaqiqat, O`zbekiston jahon istiqboli uchun o`zining ijobiy natijalarini berishi shubhasizdir. Darhaqiqat, O`zbekiston jahon
hamjamiyatdan munosib o`rin olishga muvofiq bo`ldi. Eshiklarimiz dunyo uchun, dunyo eshiklari hamjamiyatdan munosib o`rin olishga muvofiq bo`ldi. Eshiklarimiz dunyo uchun, dunyo eshiklari
ham biz uchun tobora kattaroq ochilib bormham biz uchun tobora kattaroq ochilib borm ооqdaqda

FOYDALANILGAN MANBA VA ADABIYOTLAR RO`YXATI:FOYDALANILGAN MANBA VA ADABIYOTLAR RO`YXATI:
1.1.
O`zbekiston Respublikasining konstitusiyasi. Toshkent: O`zbekiston, 1992 y.O`zbekiston Respublikasining konstitusiyasi. Toshkent: O`zbekiston, 1992 y.
2.2.
Karimov I.A. Buyuk kelajagimizning huquqiy kafolati.-Toshkent: Sharq, 1993y.Karimov I.A. Buyuk kelajagimizning huquqiy kafolati.-Toshkent: Sharq, 1993y.
3.3.
Karimov I.A. O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: Xavfsizlikka tahdid, taraqqiyot kafolotlari va Karimov I.A. O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: Xavfsizlikka tahdid, taraqqiyot kafolotlari va
barqarorlik shartlari.-Toshkent: O`zbbarqarorlik shartlari.-Toshkent: O`zb
екек
istist
оо
n,1997 y. n,1997 y.
4.4.
Karimov I.A. Tarihiy hotirasiz kelajak yo`q.-T.: Sharq 1998 y. Karimov I.A. Tarihiy hotirasiz kelajak yo`q.-T.: Sharq 1998 y.
5.5.
Karimov I.A. 2006 yilda mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2007 yilda Karimov I.A. 2006 yilda mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2007 yilda
iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning eng muhim ustivor yo'nalishlariga iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning eng muhim ustivor yo'nalishlariga
bag'ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma'ruzasi bag'ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma'ruzasi

Xalq so'zi.-2007.-13 fev.Xalq so'zi.-2007.-13 fev.
6.6.
Abdullaev M. va bAbdullaev M. va b
оо
shq. Mustaqillik izohli ilmiy-ommabop lug`at. shq. Mustaqillik izohli ilmiy-ommabop lug`at.
Toshkent: Sharq,1998 y. Toshkent: Sharq,1998 y.
7.7.
Bobobekov H. va bоshq. O`zbekiston tarihi: qisqacha ma`lumotnoma. Bobobekov H. va bоshq. O`zbekiston tarihi: qisqacha ma`lumotnoma.
8.8.
Salimov O. va bоshq.-Yangi O`zbekistonning 7 zafarli yili.-T.: Sharq,1999 y. Salimov O. va bоshq.-Yangi O`zbekistonning 7 zafarli yili.-T.: Sharq,1999 y.
9.9.
Usmanov Q. va bоshq.-O`zbekiston qaramlik va mustaqillik yillarida.-Toshkent: O`qituvchi, Usmanov Q. va bоshq.-O`zbekiston qaramlik va mustaqillik yillarida.-Toshkent: O`qituvchi,
1996 y.1996 y.
10.10.
O'zbekiston tarixi. Oliy o'quv yurtlarining nomutaxassis fakultetlari talabalri uchun darslik O'zbekiston tarixi. Oliy o'quv yurtlarining nomutaxassis fakultetlari talabalri uchun darslik

R.Murtazayevaningumuiy tahriri ostida.-T.: Yangi asr avlodi, 2003.-676b.R.Murtazayevaningumuiy tahriri ostida.-T.: Yangi asr avlodi, 2003.-676b.

MAVZU: O`zbekiston va jahon O`zbekiston va jahon hamjamiyatihamjamiyati

R E J A : 1. Mustaqil Respublikaning mustaqil tashqi siyosat uritishining huquqiy asoslari va asosiy tamoyillari. 2. O`zbekistonning halqaro va mintaqaviy tashkilotlarga a`zo bo`lib kirishi. 3. O`zbekistonning Mustaqil davlatlar hamdo`stligidagi o`rni va mavqei. 4. Jahonning nufuzli davlatlari bilan hamkorlik aloqalari.

Xalqimiz mustaqillik deb atalmish ezgu va muqaddas orzuning ruyobga chiqishi uchun asrlar Xalqimiz mustaqillik deb atalmish ezgu va muqaddas orzuning ruyobga chiqishi uchun asrlar mobaynida intilib, kurashib keldi. mobaynida intilib, kurashib keldi. 1991 yil 31 avgustdan boshlab halqimiz taqdirida keskin burilish yasagan, butunlay yangi 1991 yil 31 avgustdan boshlab halqimiz taqdirida keskin burilish yasagan, butunlay yangi taraqqiyot davrini boshlab bergan istiqlol davri tarihi boshlandi. taraqqiyot davrini boshlab bergan istiqlol davri tarihi boshlandi. 130 yillik Rossiya mustamlakasiga mahkum etilgan davrning ilgarigi zamonlardan farqi shuki, 130 yillik Rossiya mustamlakasiga mahkum etilgan davrning ilgarigi zamonlardan farqi shuki, shu vaqtda ayniqsa, sho`rolar hukmronligi yillarida halqimiz tashqi dunyodan butunlay uzib shu vaqtda ayniqsa, sho`rolar hukmronligi yillarida halqimiz tashqi dunyodan butunlay uzib quyildi(Karimov I.A. Tarihiy hotirasiz kelajak yo`q.Garchi katta mamlakatning asosiy qonuni quyildi(Karimov I.A. Tarihiy hotirasiz kelajak yo`q.Garchi katta mamlakatning asosiy qonuni hisoblangan «SSSR Konstitusiyasi» da O`zbekiston boshqa o`n to`rtta «qardosh va jondosh» hisoblangan «SSSR Konstitusiyasi» da O`zbekiston boshqa o`n to`rtta «qardosh va jondosh» milliy respublikalar singari «teng huquqli», «mustaqil», «suveren» davlat sifatida ta`rifu-milliy respublikalar singari «teng huquqli», «mustaqil», «suveren» davlat sifatida ta`rifu- tavsif etilsa-da, amalda ko`zga ko`rinmas, ming va million hil ustalik bilan «to`qilgan», tavsif etilsa-da, amalda ko`zga ko`rinmas, ming va million hil ustalik bilan «to`qilgan», to`rlar bilan qo`l-oyog`i bandi etilib quyilgan edi. to`rlar bilan qo`l-oyog`i bandi etilib quyilgan edi. Mustabid sovet tuzumi davrida O`zbekiston tashqi iqtisodiy aloqalarni asosan sosialistik Mustabid sovet tuzumi davrida O`zbekiston tashqi iqtisodiy aloqalarni asosan sosialistik mamlakatlar bilan, sobiq markazning yo`l-yo`riqlari bilan amalga oshirar, respublikaning mamlakatlar bilan, sobiq markazning yo`l-yo`riqlari bilan amalga oshirar, respublikaning o`zi tashqi bozorga mustaqil ravishda chiqish huquqiga ega emas edi. o`zi tashqi bozorga mustaqil ravishda chiqish huquqiga ega emas edi. Respublikaga olib kelinadigan mahsulotlar, respublikadan chiqarila digan mahsulot hajmiga Respublikaga olib kelinadigan mahsulotlar, respublikadan chiqarila digan mahsulot hajmiga nisbatan ancha ortiq edi. 1990 yil respublikaga 14661,8 mln. so`mlik mahsulot olib kelingan nisbatan ancha ortiq edi. 1990 yil respublikaga 14661,8 mln. so`mlik mahsulot olib kelingan bo`lsa, chetga chiqarilgan mahsulot hajmi 9351,5 mln. so`mga teng bo`lgan.bo`lsa, chetga chiqarilgan mahsulot hajmi 9351,5 mln. so`mga teng bo`lgan. XXI XXI asr bo`sаg`аsida O`zbekiston davlat mustaqilligini qo`lga kiritib jahon hamjamiyatga kirish, asr bo`sаg`аsida O`zbekiston davlat mustaqilligini qo`lga kiritib jahon hamjamiyatga kirish, integrasiyalashish tomon uz tutdi. integrasiyalashish tomon uz tutdi.

Jahon amaliyotidan ma`lumki, har bir mustaqil davlat, ayniqsa mustaqil taraqqiyot yo`liga kirgan Jahon amaliyotidan ma`lumki, har bir mustaqil davlat, ayniqsa mustaqil taraqqiyot yo`liga kirgan mamlakatlar, hech qachon o`z qobig`iga o`ralib rivojlanmagan. Aksincha, mustaqil rivojlanish yo`lini mamlakatlar, hech qachon o`z qobig`iga o`ralib rivojlanmagan. Aksincha, mustaqil rivojlanish yo`lini tanlashi bilanoq jahon hamjamiyatga qo`shilish orqali o`z taqdirini belgilagan (Usmonov Q. va tanlashi bilanoq jahon hamjamiyatga qo`shilish orqali o`z taqdirini belgilagan (Usmonov Q. va boshqalar. O`zbekiston qaramlik va mustaqillik yillarida.-Toshkent: O`qituvchi, 1996.-B.92).boshqalar. O`zbekiston qaramlik va mustaqillik yillarida.-Toshkent: O`qituvchi, 1996.-B.92). O`zbekistonning jahon hamjamiyatga qo`shilish davri g`oyat bir murakkab va qaltis davrga to`g`ri keldi. O`zbekistonning jahon hamjamiyatga qo`shilish davri g`oyat bir murakkab va qaltis davrga to`g`ri keldi. Sobiq ittifoq tarqalib ketgach dunyo asosan ikki qutbli (SSSR va AQSh) bo`lgan bo`lsa, endi ko`p qutbli Sobiq ittifoq tarqalib ketgach dunyo asosan ikki qutbli (SSSR va AQSh) bo`lgan bo`lsa, endi ko`p qutbli bo`lib qolgan edi. XX asr o`z g`avg`olari, to`palonlarini, qirg`inlarini biz yashayotgan bo`lib qolgan edi. XX asr o`z g`avg`olari, to`palonlarini, qirg`inlarini biz yashayotgan XXI XXI asrga meros asrga meros qilib qoldirib hayr ma`zur qilayotgan bir davrga to`g`ri keldi. qilib qoldirib hayr ma`zur qilayotgan bir davrga to`g`ri keldi. O`zbekiston geosiyosiy jihatdan qulaylik tug`diruvchi imkoniyatlar bilan birga, bu borada kiyinchiliklar O`zbekiston geosiyosiy jihatdan qulaylik tug`diruvchi imkoniyatlar bilan birga, bu borada kiyinchiliklar tug`diruvchi bir qancha omillar ham mavjud edi. Garchi, tashqi siyosat sohasidagi an`analarimizning tug`diruvchi bir qancha omillar ham mavjud edi. Garchi, tashqi siyosat sohasidagi an`analarimizning ildizlari uzoq moziyga borib taqalsa-da, mustamlaka davridagi yo`qotishlar natijasida, dastlabki ildizlari uzoq moziyga borib taqalsa-da, mustamlaka davridagi yo`qotishlar natijasida, dastlabki paytlarda respublikamiz tashqi siyosat uritish tajribasiga ham, jahon diplomatiyasini biladigan paytlarda respublikamiz tashqi siyosat uritish tajribasiga ham, jahon diplomatiyasini biladigan kadrlarga ham ega emas edi.kadrlarga ham ega emas edi. Tashqi siyosiy diplomatik, iqtisodiy va madaniy aloqalarni o`zi mustaqil boshlashga to`g`ri kelsada, Tashqi siyosiy diplomatik, iqtisodiy va madaniy aloqalarni o`zi mustaqil boshlashga to`g`ri kelsada, respublika rahbariyati bu boradagi muammolarni echishga dadil kirishdi, uqorida ta`kidlab o`tilgan respublika rahbariyati bu boradagi muammolarni echishga dadil kirishdi, uqorida ta`kidlab o`tilgan kiyinchiliklarni engib o`tib, qisqa davr mobaynida o`z o`rni va mavqeiga ega bo`ldi. kiyinchiliklarni engib o`tib, qisqa davr mobaynida o`z o`rni va mavqeiga ega bo`ldi. Prezident I.Karimov o`zining «O`zbekistonning o`z istiqlol va taraqqiyot yo`li» va boshqa asarlarida mustaqil Prezident I.Karimov o`zining «O`zbekistonning o`z istiqlol va taraqqiyot yo`li» va boshqa asarlarida mustaqil tashqi siyosat uritish qoidalarini nazariy va amaliy jihatdan asoslab berdi. 1991 yil 31 avgustda Oliy tashqi siyosat uritish qoidalarini nazariy va amaliy jihatdan asoslab berdi. 1991 yil 31 avgustda Oliy Kengash Kengash VIVI sessiyasida qabul qilingan «Mustaqillik haqidagi Bayonot»da O`zbekistonning tashqi sessiyasida qabul qilingan «Mustaqillik haqidagi Bayonot»da O`zbekistonning tashqi siyosatdagi yo`li aniq qilib belgilangan edi. Jumladan, unda: «Xalqaro hamjamiyatning to`la huquqli siyosatdagi yo`li aniq qilib belgilangan edi. Jumladan, unda: «Xalqaro hamjamiyatning to`la huquqli a`zosi bo`lgan O`zbekiston Respublikasi Xalqaro munosabatlarda mustaqil davlat, halqaro huquq a`zosi bo`lgan O`zbekiston Respublikasi Xalqaro munosabatlarda mustaqil davlat, halqaro huquq sub`ekti sifatida qatnashadi, uning mаqsаdlari mustаhкаm tinchlik, qurolsizlanish, o`z hududini qurol-sub`ekti sifatida qatnashadi, uning mаqsаdlari mustаhкаm tinchlik, qurolsizlanish, o`z hududini qurol- yarоg`lardan holi qilish, yadroviy qurolni va bоshqа ommaviy qirg`in qurollarini yo`qotish, suveren yarоg`lardan holi qilish, yadroviy qurolni va bоshqа ommaviy qirg`in qurollarini yo`qotish, suveren davlatlar o`rtаsidagi nizo va ziddiyatlarni hal etishda kuch ishlatish va tazyiqqa yo`l qo`ymaslikdan davlatlar o`rtаsidagi nizo va ziddiyatlarni hal etishda kuch ishlatish va tazyiqqa yo`l qo`ymaslikdan iborat».iborat».

O`zbekiston va jahon hamjamiyati

10.08.2023

0

19270 KB

Похожие