logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Общий
  4. Sharquyg’onish davri(xi-xii asrlarda)da talim-tarbiya va pedagogic fikrlar rivoji. (Ibn sino,abu nasr farobiy, abu rayxon beruniy kaykovus al xorazmiy Mahmud qashqariy

Sharquyg’onish davri(xi-xii asrlarda)da talim-tarbiya va pedagogic fikrlar rivoji. (Ibn sino,abu nasr farobiy, abu rayxon beruniy kaykovus al xorazmiy Mahmud qashqariy

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

2473.787109375 KB
Скачать
MAVZU: SHARQUYG’ONISH DAVRI(XI-XII ASRLARDA)DA TALIM-TARBIYA VA PEDAGOGIC FIKRLAR RIVOJI. (IBN SINO,ABU NASR FAROBIY, ABU RAYXON BERUNIY KAYKOVUS AL XORAZMIY MAHMUD QASHQARIY RE JA: 1.    IX-XII ASRLARDAGI SHARQ UYG’ONISH DAVRI VA UNING ASOSIY OMILLARI. 2.              ISLOM MADANIYATI. 3.              SHARQ UYG’ONISH DAVRI ALLOMALARI IJODINING JAHON FANI RAVNAQIDAGI O’RNI. • 1.            IX -X II ASRLARDAGI SHARQ UYG’ON ISH DAV RI VA UN IN G ASOSIY OMILLARI •   • IX-XII ASRLARDA JAHON SIVILIZATSIYASI TARIXIY TARAQQIYOTI DAVOMIDA BIRINCHI BO’LIB SHARQ MO’’JIZASI RO’Y BERDI. HUDDI SHU DAVRDA  QADIMGI SHARQ MINTAQASIGA MANSUB  MISR, MESOPOTAMIYA, HINDISTON, Х ITOY, MARKAZIY OSIYO HUDUDLARI INSONIYAT SIVILIZATSIYASINING ILK SARCHASHMALARI SIFATIDA SHAKLLANDI. • BU JARAYONDA KO’P MING YILLIK TARIXGA EGA BO’LGAN, SHARQU G’ARBNI TUTASHTIRGAN, O’ZARO MADANIYAT, DINU E’TIQOD, URF-ODAT, UDUMU AN’ANALAR  ALMASHINUVINI TA’MINLAGAN BUYUK IPAK YO’LINING O’RNI KATTA BO’LDI. KO’XNA Х ITOY YURTIDAN BOSHLANGAN BU  YO’L AVVALO SHARQ XALQLARINI BIR-BIRI BILAN BOG’LAGAN, ULARNING IQTISODIY, SAVDO-SOTIQ, MADANIY-MA’NAVIY ALOQALARINI RIVOJLANISHI, TURMUSH TARZINI BOYISHIDA SEZILARLI TURTKI BO’LDI. SHARQ XALQLARI, ELATLARINING TILI, URF- ODATLARI, MUSIQASI, TO’YU MA’RAKALARI, DINIY RASM-RUSUMLARIDAGI O’XSHASHLIK JIHATLARINING MAVJUDLIGI HAM BUNI YAQQOL ISBOT ETADI. • SHARQ UYG’ONISH DAVRI O’Z MAZMUN-MOHIYATIGA KO’RA QUYIDAGI MUHIM OMILLAR VA HUSUSIYATLARI BILAN YAQQOL AJRALIB TURADI: • 1) MADANIYATDA DUNYOVIY BILIMLAR, ISLOM AXKOMLARI, AQIDALARNING RIVOJLANISHI, ULARNING JAMIYAT VA ODAMLAR MANFAATLARI NUQTAI NAZARIDAN TALQIN ETILISHI; • 2) TURLI DAVLATLAR, XALQLARNING (ARAB, ERON, YUNON, XIND, TURKIY VA BOSH.) MADANIY MEROSLARI, QADRIYATLARI, YUTUQLARI, MA’NAVIY BOYLIKLARIDAN FOYDALANISH ZARURLIGI; • 3) ASTRONOMIYA, MATEMATIKA, MINEROLOGIYA, JUG’ROFIYA, KIMYO VA BOSHQA TABIIY FANLAR RIVOJI; • 4) USLUB (METODOLOGIYA)DA RATSIONALIZM (OQILONALIK), MANTIQNING USTUVORLIGI; • 5) INSONIY DO’STLIK, YUKSAK AXLOQIYLIK G’OYALARINING TARG’IB ETILISHI, KOMIL INSON SHAXSINI SHAKLLANTIRIB VOYAGA YETKAZISH; • 6) FALSAFA VA TARIX FANLARINING  O’SISHI; • 7) ADABIYOT, MUSIQA, BADIIY MADANIYAT, NOTIQLIKNING KENG RIVOJ TOPISHI; • 8) BILIMDONLIK, DONISHMANDLIKNING QOMUSIY TARZDA KENG E’TIROF TOPISHI VA X.K. • UYG’ONISH DAVRINING BU ASOSIY OMILLARI VA XUSUSIYATLARI DUNYOVIY ILM-FANNING RIVOJLANISHI - BULAR, SHUBXASIZ, BASHARIYAT MA’NAVIYATI YUKSALISHINING MUXIM O’LCHOV MEZONLARI BO’LIB XIZMAT QILDI. • SHARQ MADANIY UYG’ONISHINING O’ZIGA XOS MUHIM JIHATLARIDAN BIRI SHUNDAKI, BU YUKSALISH JARAYONI BIR VAO’TNING O’ZIDA XAM XALIFALIK MARKAZIDA VA XAMDA UNING MAG’RIBU MASHRIQ TOMONLARIDA (ISPANIYA ANDALUZIYASI VA MARKAZIY OSIYODA) BIRDEK NAMOYON BO’LDI. MASALAN: IX ASR BOSHLARIDA XALIFALIK POYTAXTI BAG’DOD BIR VAQTNING O’ZIDA XAM ISLOMIY MADANIYAT VA DUNYOVIY MADANIYAT, ILMU URFONNING YIRIK MARKAZLARIDAN BIRIGA AYLANGANDI. Х ALIFA Х ORUN AR-RASHID (766- 809) DAVRIDA BAG’DODDA TASHKIL ETILGAN “BAYT UL-HIKMAT” (DONISHMANDLAR UYI) – OLIMLARNI BIRLASHTIRGAN ILMIY MUASSASA XALIFA MA’MUN (819-833) DAVRIDA YANADA RIVOJLANDI. UNDA KO’P SONLI QOMUSIY BILIM SOXIBLARI ILMU FANNING TURLI-TUMAN SOXALARI BO’YICHA YIRIK TADQIQOTLAR OLIB BORGANLAR. BU ALLOMALARNING TALAY QISMI O’RTA OSIYO NAMOYANDALARI BO’LGANLIKLARI ESA BIZ UCHUN ALOXIDA G’URUR VA E’TIBORGA ARZIRLIDIR. • BU DAVR DUNYOVIY ILM-FANINING YANA BIR MUXIM YUTUG’I SHUNDAKI, ARAB VA AJAM OLIMLARINING KATTA SA’Y-XARAKATLARI, IZLANISHLARI TUFAYLI YUNON, LOTIN, MISR, XIND TILLARIDA BITILGAN SON-SANOQSIZ NOYOB ILMIY ASARLAR, QO’LYOZMALAR TOPILIB, ULAR ARAB TILIGA TARJIMA ETILDI VA XAYOTGA IJODIY TATBIQ ETILA BORDI. • ARAB MAG’RIBI - ISPANIYA ANDALUZIYASIDA HAM SHARQ UYG’ONISHIGA XOS MUSULMON MADANIYATINING YUKSAK RIVOJLANGANLIGI KO’ZGA TASHLANDI. BU DAVR MODDIY MADANIYATINING GULTOJISI - BU GRENADA (ANDALUZIYA POYTAXTI) TEPALIGIDA BUNYOD TOPGAN ALXAMBRA ME’MORIY OBIDALAR MA JMUIDIR. BU YERDA QAD ROSTLAGAN ARKU QASRLAR, MASJIDLAR, MAQBARALAR, INSHOOTLAR, ULARNING ICHKI VA TASHQI BEZALISHI, ULARNING PESHTOQIGA YUKSAK MAHORAT BILAN BITILGAN QUR’ON SURASIGA OID XUSNIXAT YOZUVLARI BU MADANIYATNING TAKRORLANMAS NAMUNALARIDIR. AMERIKANING TANIQLI ADIBI VASHINGTON IRVING HAM BU MAJMUIDAN OLGAN XAYRATINI O’Z ASARI «ALGAMBRA»DA BATAFSIL BAYON ETGANI TASODIFIY EMASDIR. BU ZAMIN HUDUDLARINING QULAY JUG’ROFIY MINTAQA, BUYUK IPAK YO’LINING MUHIM CHORRAXALARIDA JOYLASHGANLIGI, UNING G’ARB BILAN SHARQNI BOG’LASHDAGI ALOHIDA O’RNI, QOLAVERSA, ULUG’ A JDODLARIMIZNING BUNYODKORLIK, YARATUVCHILIK SALOHIYATI - BULAR UNING BAG’RIDA ASTA- SEKIN XAYRATLANARLI MODDIY VA MA’NAVIY O’ZGARISHLARNI YUZAGA CHIQARA BORDI. BU NARSA DASTAVVAL, SHAHARLAR HAYOTINING O’SISHIDA, SAVDO-SOTIQ, HUNARMANDCHILIK RIVOJIDA, MUSULMON MADANIYATIGA OID MAHOBATLI INSHOOTLAR, MINORALAR, MAQBARALAR, SAROYLAR QURILISHIDA, IPAK YO’LI CHORRAHALARI BO’YLAB KO’PLAB KARVONSAROYLAR, RABOTU SARDOBALAR (ULARNING QOLDIQLARI MALIK, MIRZACHO’L VA BOSHQA JOYLARDA HAM UCHRAYDI) BUNYOD ETILISHIDA YAQQOL KO’RINDI. MASALAN: BIRGINA Х ORAZM VOHASIDA X ASRDA 10 TA SHAHAR MAVJUD BO’LGAN BO’LSA,  Х I ASRGA KELIB ULARNING SONI 40 TAGA YETADI. BUXORONING «QUBBATUL ISLOM» - ISLOM DININING GUMBAZI DEGAN NOMGA, SAMARQANDNING ESA YER YUZINING SAYQALI NOMIGA SAZOVOR BO’LGANLIGI FIKRIMIZ DALILIDIR. • Т ARIXCHI ABU MANSUR AS-SAOLIBIY (961-1038) HAM BUXORO HAQIDA MANA BU SO’ZLARNI BE JIZ AYTMAGAN BO’LSA KERAK: «BUXORO SOMONIYLAR DAVRIDAN BOSHLAB, SHON-SHUXRAT MAKONI, SALTANAT KA’BASI VA ZAMONASINING ILG’OR KISHILARI JAMLANGAN, YER YUZI ADIBLARINING YULDUZLARI PORLAGAN HAMDA O’Z DAVRINING FOZILLARI YIG’ILGAN JOY EDI». [1] • X ASR IKKINCHI YARMIDAN BOSHLAB FAOLIYAT YURITA BOSHLAGAN Х ORAZM MA’MUN AKADEMIYASI HAM BU YURTNING ILMU URFONI RAVNAQIDA ALOHIDA O’RIN TUTDI. • YURT OBODONCHILIGI, MAMLAKAT RAVNAQI, QUDRATINING YUKSALISHI DAVOMIDA UNDA TABIIY RAVISHDA MA’NAVIY MADANIYAT, ILM-FAN RIVOJI XAM JADAL SUR’ATLAR BILAN KO’ZGA TASHLANIB BORDIKI, BUNING NATIJASIDA BU ZAMINDAN O’Z ELINI SHON-SHARAFGA BURKAGAN, DUNYOGA DOVRUG’ TARATGAN MASHHUR ALLOMALAR, ILM-FAN YULDUZLARI YETISHIB CHIQDILAR. • 2. ISLOM MADAN IYATI • ARAB XALIFALIGI VII-VIII ASRLAR DAVOMIDA MAG’RIBU MASHRIQNING KENG HUDUDLARINI, SHU JUMLADAN MARKAZIY OSIYO YERLARINI HAM O’Z TASARRUFIGA KIRITGAN EDI. Х ALIFALIKKA KIRGAN HUDUDLARGA ASTA-SEKIN ARAB MADANIYATI, UNING KO’PLAB UNSURLARI KIRIB KELA BOSHLADI. ENG ASOSIYSI, ISLOMNING MUQADDAS KITOBI «QUR’ONI KARIM» G’OYALARI TURLI XALQLAR ORASIDA KENG YOYILA BOSHLADI.  BUNING UCHUN BU YERLARDA ARAB TILI, ARAB YOZUVI JORIY ETILDI. MUSULMON MADANIYATINING KO’RKI HISOBLANGAN NAQSHINKOR BEZAKLAR BILAN ZIYNATLANGAN SALOBATLI MASJIDU MADRASALAR, XONAQOYU MAQBARALAR, DINIY VA ILMIY KITOBLAR, QO’LYOZMALARGA BOY KUTUBXONALAR VA BOSHQA INSHOOTLAR QAD ROSTLAY BOSHLADI. ULAR SHU XALQLARNING AVVALGI MODDIY MADANIYATI XAROBALARI O’RNIDA BARPO ETILDI. • «QUR’ONI KARIM” («QIROAT» SO’ZIDAN OLINGAN) G’OYALARI, QADRIYATLARI (ODAMLARNI TO’G’RILIK, ROSTGO’YLIK, POKLIK, HALOLLIK, EZGULIK, YAXSHILIK, SAXOVAT, DO’STLIK, BIRODARLIK, O’ZARO TOTUVLIK, HAMJIHATLIK, TINCHLIGU OSOYISHTALIKKA UNDASH VA H.K.), ISLOMIY AHKOMLAR, JAMIYATU ODAMLAR HAYOTIGA SINGDIRIB BORILIB, SHU ASOSDA ULAR AVVALGI KO’PXUDOLIK, G’AYRIDINIY SARQITLARDAN, XUROFOT TUSHUNCHALARIDAN XALOS BO’LIB BORDILAR. Х ALIFA USMON PAYG’AMBARIMIZ O’LIMIDAN KEYIN OG’IZMA-OG’IZ KO’CHIB YURGAN “QUR’ONI KARIM” MATNLARINI BIR JOYGA TO’PLAB, YAGONA MUKAMMAL MATNNI YARATIB,  ISLOM MADANIYATI TARIXIDA NOM QOLDIRGAN. U KOTIB MUXAMMAD ZAYD IBN SOBIT KO’MAGIDA VA PAYG’AMBARIMIZNING TIRIK SAHOBALARI GUVOHLIGIDA “QUR’ONI KARIM”NING YAGONA NUSXASINI TUZIB CHIQADI. SO’NG YAGONA NUSXADAN BESH NUSXA KO’CHIRIB MAKKA, MADINA, DAMASHQ, KUFA VA BASRA SHAHARLARIDA SAQLASHGA BUYURADI. • Х ALIFA USMON QUR’ONI AMIR Т EMUR SHOM (SURIYA) YURISHIDAN O’LJA SIFATIDA O’Z POYTAXTIGA OLIB KELGAN. Т EMURIYLAR TARIXI DAVLAT MUZEYIDA SAQLANAYOTGAN MAVJUD “QUR’ONI KARIM” DASTLABKI TAYYORLANGAN ISLOMIY MANBADIR. AYNI CHOG’DA ISLOM MADANIYATINING GULTOJISI HISOBLANGAN HADISSHUNOSLIK ILMI RIVOJ TOPIB BORDIKI, BUNDA XAM PESHQADAMLIKNI O’RTA OSIYOLIK BUYUK MUHADDIS OLIMLAR EGALLADILAR. ISLOM OLAMIDA QUR’ONI KARIMDAN KEYIN MO’’TABAR MANBA, BU HADISI SHARIFDIR. SHARIF DEGAN SO’Z ARABCHA BO’LIB, SHARAFLI, AZIZ, QADRLI DEGAN MA’NOLARNI ANGLATADI. SHARIF UNVONIGA SAZOVOR BO’LGAN SHAHARLAR,BULAR: SHOM, BAG’DOD, QUDDUS, MOZORI SHARIF VA BUXOROYI SHARIFDIR. MUHAMMAD SALLOLLOHU ALAYHI VA SALLAMNING AYTGAN GAPLARI, QILGAN ISHLARI,  SHULARNING HAMMASI SUNNAT HISOBLANADI. BULAR HAQIDAGI DALOLAT ESA XADISDIR. • BUTUN MUSULMON DUNYOSIDA BIRDAN-BIR TO’G’RI, ISHONCHLI DEB TAN OLINGAN 6 NAFAR HADISCHILAR: IMOM BUXORIY, IMOM MUSLIM AL HAJJOJ, ISO AT- Т ERMIZIY, IMOM ABU DOVUD SIJISTONIY, IMOM AN-NASAFIY, IMOM ABDULLA IBN YAZIB IBN MOJJALAR HAMMASI ASLAN MARKAZIY OSIYOLIK BO’LIB, ULARNING «QUTUBI SITTA» («OLTI KITOB») ASARI BUTUN DUNYOGA MASHHURDIR. ULAR ORASIDA IMOM BUXORIY (810-870) VA UL ZOTGA MANSUB «AL JOME’ AS- SAHIH» («ISHONARLI TO’PLAM») ASARI YAGONADIR. BU ASARNI ISLOMSHUNOSLAR «QUR’ONI KARIM»DAN KEYINGI ULUG’ O’RINGA QO’YADILAR. 4 JILDDAN IBORAT BU MUBORAK KITOBGA 7275 TA ENG SAHIH (ISHONARLI) HADISLAR KIRITILGAN BO’LIB, ULAR NIHOYATDA QIMMATLI TARBIYAVIY-MA’RIFIY AHAMIYATGA EGADIR. ALLOMANING «AL ADAB AL-MUFRAD» («ADAB DURDONALARI») ASARI HAM MASHHURDIR. BULAR MUSTAQILLIK YILLARIDA O’ZBEK TILIDA BIRINCHI BOR CHOP ETILDI. UNING BULARDAN TASHQARI YANA 20 DAN ZIYOD ASARLARI MAVJUD. ALLOMA TAVALLUDINING 1225 YILLIGI O’LKAMIZDA 1998 YILNING OKTABRIDA KENG NISHONLANDI HAMDA UNING XOKI-POYI DAFN ETILGAN SAMARQAND YAQINIDAGI HARTANG QISHLOG’IDA ESA UNGA BAG’ISHLAB YODGORLIK MAJMUI BARPO ETILDI. • IMOM BUXORIY SHOGIRDI VA IZDOSHI IMOM AT- Т ERMIZIY (824-892) XAM BUYUK XADISSHUNOS ALLOMALARDAN BIRIDIR. UNING  MASHXUR ASARI «AL-JOME’» DEB ATALADI. «ASH-SHAMOIL AN-NABAVIYYA» («PAYG’AMBARNING ALOXIDA FAZILATLARI», 408 TA XADISU SHARIFNI O’Z ICHIGA OLGAN MAZKUR ASAR 1991 YILDA O’ZBEK TILIDA BIRINCHI BOR CHOP ETILGAN), «KITOB AZ-ZUXD» (« Т AQVO HAQIDA») VA BOSHQA KITOBLAR HAM BU ZOTI SHARIF QALAMIGA MANSUBDIR. ISLOM TA’LIMOTIDA SHARIAT VA UNING RUKNLARI XAM MUXIM O’RIN TUTADI. SHARIAT (ARABCHADA TO’G’RI YO’L, QONUNCHILIK MA’NOSIDA) - ISLOM DINIY XUQUQI, YA’NI BARCHA MUSULMONLAR UCHUN BAJARILISHI MAJBURIY BO’LGAN QONUNLAR, HUQUQIY-AXLOQIY KO’RSATMALAR MAJMUIDIR. • ISLOMIY ILM TARAQQIYOTIDA ALLOMA BURHONIDDIN MARG’INONIY (1123-1197) NING XIZMATI HAM BUYUKDIR. U 1178 YILI “HIDOYA” (“ Т O’G’RI YO’L”)  NOYOB ASARINI YARATADI. BU KITOBDA O’SHA ZAMONLARDA, JUMLAI MUSULMONLAR DUCH KELADIGAN DOLZARB MASALALAR, JUMLADAN, OILAVIY VA IJTIMOIY MUNOSABATLAR, MULKCHILIK, SAVDO-SOTIQ, JINOIY JAZO VA INSONNING BURCH VA MAS’ULIYATLARIGA TAALLUQLI JUDA KO’P MURAKKAB MUAMMOLARNI ISLOMIY HUQUQ NUQTAI NAZARIDAN HAL ETIB BERADI. MAZKUR KITOB NAFAQAT MOVAROUNNAHRDA, BALKI BUTUN ISLOM SHARQIDA XAM ISLOM-HUQUQSHUNOSLIGI BO’YICHA NUFUZLI HUQUQIY MANBA – ASOSIY QO’LLANMA SIFATIDA FOYDALANILGAN. • 4.ME’MORCHILIK VA TASV IRIY SAN ’AT Y UKSALISHI. • BIZ KO’ZDAN KECHIRAYOTGAN ASRLARDA SHARQDA ILM-FAN VA MADANIYATNING YUKSAK DARAJADA RAVNAQ TOPGANLIGI AYNI CHOG’DA BOSHQA SOHALARDA, XUSUSAN ME’MORCHILIK HAMDA TASVIRIY SAN’ATDA HAM O’Z IFODASINI TOPDI. BUNDA KO’P JIHATDAN BU DAVRDA O’LKA HUDUDLARIDA HUKM SURGAN TINCHLIK, OSOYISHTALIKNING SHAROFATI HAM KATTA BO’LDI. SHU DAVRDA MAHALLIY HUKMDORLARNING SA’Y-HARAKATLARI TUFAYLI SHAHARLARDA NOYOB TARIXIY OBIDALAR, HASHAMATLI BINOLAR, ILMIY-MADANIY MASKANLAR, KUTUBXONALAR, MASJIDU-MADRASALAR QAD KO’TARDI. AYNIQSA XALQ ICHIDAN CHIQQAN MAHALLIY USTALAR, NAQQOSHLAR, KULOLLAR, ZARGARLAR TOMONIDAN YURT DOVRUG’INI OLAMGA TANITGAN, AJOYIB ME’MORCHILIK OBIDALARI, TASVIRIY SAN’AT NAMUNALARI YARATILDI. BU DAVR SHAHARSOZLIGIDA  XOM G’ISHTLAR VA PAXSALARDAN KENG FOYDALANILGAN. ULARNI SHINAMLIGI VA KO’RINISHINI YANADA KO’RKAMLASHTIRISHDA OHAKLI QORISHMALAR ISHLATILIB, GAJAKDOR QILIB ISHLOV BERILGAN. QURILGAN AYRIM MASJIDLARNING MEHROBLARI ESA SILLIQLANGAN G’ISHTLAR, O’YMA GANCHLAR VA HATTO TILLO SUVLARI BILAN HAM BEZATILGAN. HAR BIR SHAHAR MARKAZLARIDA KITOB DO’KONLARI, MADANIY MOLLAR BO’LISHIGA ALOHIDA E’TIBOR BERILGAN. • 311-GURUH • ABDULLAYEV • BURXON

MAVZU: SHARQUYG’ONISH DAVRI(XI-XII ASRLARDA)DA TALIM-TARBIYA VA PEDAGOGIC FIKRLAR RIVOJI. (IBN SINO,ABU NASR FAROBIY, ABU RAYXON BERUNIY KAYKOVUS AL XORAZMIY MAHMUD QASHQARIY RE JA: 1.    IX-XII ASRLARDAGI SHARQ UYG’ONISH DAVRI VA UNING ASOSIY OMILLARI. 2.              ISLOM MADANIYATI. 3.              SHARQ UYG’ONISH DAVRI ALLOMALARI IJODINING JAHON FANI RAVNAQIDAGI O’RNI.

• 1.            IX -X II ASRLARDAGI SHARQ UYG’ON ISH DAV RI VA UN IN G ASOSIY OMILLARI •   • IX-XII ASRLARDA JAHON SIVILIZATSIYASI TARIXIY TARAQQIYOTI DAVOMIDA BIRINCHI BO’LIB SHARQ MO’’JIZASI RO’Y BERDI. HUDDI SHU DAVRDA  QADIMGI SHARQ MINTAQASIGA MANSUB  MISR, MESOPOTAMIYA, HINDISTON, Х ITOY, MARKAZIY OSIYO HUDUDLARI INSONIYAT SIVILIZATSIYASINING ILK SARCHASHMALARI SIFATIDA SHAKLLANDI. • BU JARAYONDA KO’P MING YILLIK TARIXGA EGA BO’LGAN, SHARQU G’ARBNI TUTASHTIRGAN, O’ZARO MADANIYAT, DINU E’TIQOD, URF-ODAT, UDUMU AN’ANALAR  ALMASHINUVINI TA’MINLAGAN BUYUK IPAK YO’LINING O’RNI KATTA BO’LDI. KO’XNA Х ITOY YURTIDAN BOSHLANGAN BU  YO’L AVVALO SHARQ XALQLARINI BIR-BIRI BILAN BOG’LAGAN, ULARNING IQTISODIY, SAVDO-SOTIQ, MADANIY-MA’NAVIY ALOQALARINI RIVOJLANISHI, TURMUSH TARZINI BOYISHIDA SEZILARLI TURTKI BO’LDI. SHARQ XALQLARI, ELATLARINING TILI, URF- ODATLARI, MUSIQASI, TO’YU MA’RAKALARI, DINIY RASM-RUSUMLARIDAGI O’XSHASHLIK JIHATLARINING MAVJUDLIGI HAM BUNI YAQQOL ISBOT ETADI.

• SHARQ UYG’ONISH DAVRI O’Z MAZMUN-MOHIYATIGA KO’RA QUYIDAGI MUHIM OMILLAR VA HUSUSIYATLARI BILAN YAQQOL AJRALIB TURADI: • 1) MADANIYATDA DUNYOVIY BILIMLAR, ISLOM AXKOMLARI, AQIDALARNING RIVOJLANISHI, ULARNING JAMIYAT VA ODAMLAR MANFAATLARI NUQTAI NAZARIDAN TALQIN ETILISHI; • 2) TURLI DAVLATLAR, XALQLARNING (ARAB, ERON, YUNON, XIND, TURKIY VA BOSH.) MADANIY MEROSLARI, QADRIYATLARI, YUTUQLARI, MA’NAVIY BOYLIKLARIDAN FOYDALANISH ZARURLIGI; • 3) ASTRONOMIYA, MATEMATIKA, MINEROLOGIYA, JUG’ROFIYA, KIMYO VA BOSHQA TABIIY FANLAR RIVOJI; • 4) USLUB (METODOLOGIYA)DA RATSIONALIZM (OQILONALIK), MANTIQNING USTUVORLIGI; • 5) INSONIY DO’STLIK, YUKSAK AXLOQIYLIK G’OYALARINING TARG’IB ETILISHI, KOMIL INSON SHAXSINI SHAKLLANTIRIB VOYAGA YETKAZISH; • 6) FALSAFA VA TARIX FANLARINING  O’SISHI; • 7) ADABIYOT, MUSIQA, BADIIY MADANIYAT, NOTIQLIKNING KENG RIVOJ TOPISHI; • 8) BILIMDONLIK, DONISHMANDLIKNING QOMUSIY TARZDA KENG E’TIROF TOPISHI VA X.K. • UYG’ONISH DAVRINING BU ASOSIY OMILLARI VA XUSUSIYATLARI DUNYOVIY ILM-FANNING RIVOJLANISHI - BULAR, SHUBXASIZ, BASHARIYAT MA’NAVIYATI YUKSALISHINING MUXIM O’LCHOV MEZONLARI BO’LIB XIZMAT QILDI.

Похожие

Sharq uyg’onish davri(IX-XII asrlar)da ta’lim tarbiya va pedagogiK fikrlar rivoji.(Ibn Sino, Abu Nasr Farobiy,Abu Rayhon Beruniy, Kaykovus, al-Xorazmiy,Mahmud Qoshg’ariy)
ABU NASR FAROBIY ILMIY MEROSI
Abu Ali Ibn Sino ilmiy merosi
Abu Rayhon Beruniy
Sharq Uyg'onish davri ( IX-XI asrlar)da ta'lim-tarbiya va pedagogik fikrlar rivoji