ТАРИХ ФАЛСАФАСИ

ТАРИХ ФАЛСАФАСИ

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

440 KB

1ТАРИХ ФАЛСАФАСИТАРИХ ФАЛСАФАСИ

2Аврелий Августин
Тарих нинг м аз м уни – боқийликка
элтувчи йўлдан боришда,
инсон ҳаётининг м аз м уни
эса – Худог а х из м ат қилиш,
гуноҳлардан ф ориғ бўлишдадир .

3Ибн Х алду н
Аввало,
тарихнинг
мазмуни, у
тагаганидан
кейин аниқ
бўлади Шунингдек, тарих
нинг мазмуни
ҳақида эркинлик,
ижод тушунча
ларига таяниб
сўз юритиш
ҳам мумкин.

4Тарихнинг мазмуни мутлақ руҳ ўзини
ўзи англаб етишидадир.

5Карл Ясперс
Т арих нинг қуйидаги бос қ ичлар и ни фарқлайди:
Тилларнинг
вужудга
келиши, Меҳнат
қуроллари
ихтиро
қилиниши, Оловдан
фойдаланишга
киришилиши

6Тарихнинг м аз м у ни

Ум у м и нсони й м адани ятни ва вақ т ў қ и ни нг
аввали да ш ак лланган анъаналарни
сақ лаш ва ри вож ланти ри ш дади р.

7XIX асрда
фалсафадан
а жралиб
чиқди . социология
Ф ан жамиятни
тушунишга
нисбатан
фалсафий
ёндашувларни
асосан тан
олади А йни вақтда
ўз предмети
ва тадқиқот
методларига
эга

8О.Конт
Б иринчи қ исм иж тим ои й
статик ани, яъни и ж тим оий
тизим ларнинг м авж у длик
ш артларини ва у ларнинг ам ал
қ илиш
қ ону нларини , ик к инчи қ исм эса – иж тим оий
динам ик ани,
яъни ж ам иятнинг
ривож лани ш ва ў згариш
қ ону нларини ў рганади.

9К.Маркс
(1818-1883) Ф.Энгельс
(1820-1895)
Ж амиятни ўз-ўзидан ривожланадиган, иқтисодий
р ивожланишнинг бир босқичидаги барча
мамлакатлар учун умумий бўлган ўта мураккаб
тизим сифатида тавсифлайди.

10Г ерберт Спенсер (1820-1903)
Социол огияда органик йў нал иш асосчиси
Ж ам иятга и нди видлар бирлаш м аси сиф атида ёндаш ади .
Унинг ф ик ри ча, м азк у р индивидларнинг ривож ланиш идаги
ф арқ лар ж ам ият эволю циясининг
дастлабк и ш артлари ҳ исобланади .

11Э.Д ю рк ге йм
(1858-1917) Ж амиятни тушунишни
қадриятлар тизими билан
боғлаган, фақат шу йўл билан
тарихни унинг ўзига хос
хусусиятига мувофиқ тарзда
ўрганиш мумкин, деб ҳисоблаган

12Мак с Вебер (1864-1920)
О нгнинг ў заро алоқ аси
зам и рида су бъ ек тни нг
қ адриятга бў лган
м у айян м у носабати ётади . Т аҳ лил қ и линаётган м атериал
нинг иқ ти содий , диний
ва ах лоқ ий қ адриятлар
билан ў заро ни сбатини
ани қ лаш ло зи м .

13И.А. К арим ов (1938 й.т.)
Тарих ий х отираси бор инсон
иродали и нсон, ж ам и ятнинг ҳ ар бир
аъзоси ў з ў тм иш ини ях ш и билса,
бу ндай одам ларни й ў лдан у ри ш ,
ҳ ар х ил ақ идалар таъсири га олиш
м у м к ин эм ас.
Тарих сабоқ лари инсонни ҳ у ш ёрли к к а
ў ргатади, иродаси ни м у стаҳ к ам лай ди.
Тарих сабоқ лари инсонни ҳ у ш ёрли к к а
ў ргатади,иродаси ни м у стаҳ к ам лайди.

14Н.Ж ўрае в ( 1952 й.т.)
Ҳозирги замон тарих фалсафасининг қуйидаги
вазифаларини белгилайди:
Инсоният тари-
хи ривожланиш
қонуниятларини,
уларнинг манба-
лари ва моҳиятини
ўрганиш; Инсоният тарихини,
жумладан, миллий
тарихни ҳам ҳозиргача
таъсирини ўтказиб
келаётган коммунистик
мафкура асосидаги
Илмий методологияда
мавжуд бўлган тамойил-
лардан воз кечиб,
миллий истиқлол ғояси
асосида ўрганиш ва
даврлаштириш
муаммосини ҳал этиш; Цивилизациялар ва
маданиятлар юзага
келишининг яхлит
тизимини ишлаб
чиқиш, улар инқирози
сабабларини
чуқур таҳлил этиш;
Умуммий шаклини
таҳлил этиш, уларни
ўтмиш, бугун, кела-
жак тизимида мантиқан
ўрганиш ҳамда инсоният
истиқболи ҳақида тасав-
вурларга аниқлик
киритиш; Тарихий тараққиёт омилларини
диний ва дунёвий қонунлар
нуқтаи назаридан ўрганиш,
назарий жиҳатдан бақувват
илмий ва амалий асосланган
хулосаларни ишлаб чиқиш;
Қадриятлар тизимини
ҳозирги замон талаблари
нуқтаи назаридан тадқиқ
этиш ва баҳолаш;

15Тарих ф ал саф аси
Ф алсафанинг тарихий жараённи ва тарихий
билишни талқин қилиш билан
боғлиқ бўлган бўлими

16Тарих фалсафаси
Бу фалсафанинг тарихий
жараён мазмуни,унинг қонуниятлари
ва асосий йўналишларини тушунтириш билан
шуғулланувчи, шунингдек
уни билиш методларини
асословчи бўлими.

17Тарих ф алсаф асини нг
ту зилиш и Тарих ф ал саф аси
онтол огияси Тарих ф ал саф аси
гносе ол огияси
Тарих ф ал саф аси
тарих и Тарих ф ал саф аси
антропол огия си

18Тари х ф алсаф аси ни нг ф у нк ци ялари
ду нё қ арашга доир ф у нк цияси
наз арий ф у нк цияси
м е тодол огик ф у нк ция си
прогностик ф у нк ция си

19диний-мифологик

теологик
о нтологик 
аксиологик технократикидеалистик
натурализмОбъектив
идеализм
гносеологик натуралистик
Тарих ф ал саф асининг
к онце пциял ари

20ТАРИХ Ф АЛС АФ АС ИНИНГ УЧ МУҲИМ
ЙЎНАЛИШ И
прогрессив,
регрессив циклли

21Ҳоз ирг и з ам он тарих ф алсаф асида тарих ий жараён
м антиғ и ва йўналишини тушунтиришг а нисбатан
икки асосий ёндашув
Ф ОРМАЦ ИОН ЁНДАШ УВ ЦИВИЗАЦИОН ЁНДАШ УВ

22Х у лосалар :
Тарих ф алсаф аси – бу фалсафанинг тарихий жараён мазмуни, унинг
қонуниятлари ва асосий йўналишларини тушунтириш
билан шуғулланувчи, шунингдек уни билиш методларини
асословчи бўлими. Қ уйидагилар тарих фалсафасининг таркибий қисмлари
ҳисобланади: тарих фалсафаси онтологияси, тарих фалсафаси
гносеологияси, тарих фалсафаси тарихи, тарих фалсафаси
антропологияси. Тарих фалсафасининг дунёқарашга доир,
назарий, методологик ва прогностик функциялари фарқланади.
Тарих фалсафасининг ҳозирги концепциялари орасида гносеологик
й ўналиш (танқидий тарих фалсафаси), онтологик концепция,
аксиологик концепция, тарихнинг технократик концепциялари
алоҳида ўрин эгаллайди.
Формацион ва цивилизацион ёндашувлар тарихий жараён
йўналишини айниқса тўлиқ ва теран акс эттиради.
Айрим тадқиқотчилар кўрсатилган ёндашувларга мувофиқ
монадага доир ёндашувни
тахмин қиладилар.

1ТАРИХ ФАЛСАФАСИТАРИХ ФАЛСАФАСИ

2Аврелий Августин Тарих нинг м аз м уни – боқийликка элтувчи йўлдан боришда, инсон ҳаётининг м аз м уни эса – Худог а х из м ат қилиш, гуноҳлардан ф ориғ бўлишдадир .

3Ибн Х алду н Аввало, тарихнинг мазмуни, у тагаганидан кейин аниқ бўлади Шунингдек, тарих нинг мазмуни ҳақида эркинлик, ижод тушунча ларига таяниб сўз юритиш ҳам мумкин.

4Тарихнинг мазмуни мутлақ руҳ ўзини ўзи англаб етишидадир.

5Карл Ясперс Т арих нинг қуйидаги бос қ ичлар и ни фарқлайди: Тилларнинг вужудга келиши, Меҳнат қуроллари ихтиро қилиниши, Оловдан фойдаланишга киришилиши

Похожие

Абу Али Ибн Сино фалсафаси

Абу Наср ал-Форобий фалсафаси

Ислом_фалсафасининг_шаклланиши_ва_хусусиятлари

Шарқнинг_илк_ўрта_асрлар_даври_мутафккирлари

Абу_Абдуллоҳал_Хоразмий_ижтимоий_фалсафий_қарашлари