logo

Tomirlar sistemasi haqida talimot Arteriya Vena va kapilyarning tuzilishi qon aylanish doiralari

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

161.794921875 KB
TOMIRLAR SISTEMASI HAQIDA 
TALIMOT ARTERIYA VENA VA 
KAPILYARNING TUZILISHI QON 
AYLANISH DOIRALARI  
REJA:

1.  Qon aylanish sistemasi va uning        
ahamiyati haqida umumiy tushuncha

2.  Yurak

3 .   Limfa aylanishi

4.  Qonning tomirlar bo'ylab harakatlanishi  
1.1TOMIRLAR SISTEMASI HAQIDA TA’LIMOT 
(ANGIOLOGIYA) 

O’quv maqsadi: Qon tomirlar haqida umumiy 
tushuncha. Yurakning rivojlanishi, tuzilishi,  

topografiyasi va funksiyasi. Katta va kichik 
qon aylanish doiralari. Aorta, uning qismlari  

topografiyasi. Bosh miyaning qon bilan 
ta'minlanishi. Yelka kamari va erkin qo'l 
sohasining qon  

bilan ta'minlanishi.Aortaning ko'krak qismi, 
tuzilishi,topografiyasi, tarmoqlari.  
1.2. Angiologiya (yunoncha angeion – tomir, logos – 
ta’limot) XVIII asrdan boshlab  

termin sifatida ishlatiladi.  

Tomirlar sistemasi organizmda boshqa a’zolar 
sistemasi singari muhim vazifani  

bajaradi. Tomirlar ichidagi suyuqliklar (qon – sangues 
va limfa) oziq moddalarni  

ichaklardan, kislorodni o‘pkadan hujayra va 
to‘qimalarga yetkazib beradi, shu bilan  

birga ularning tarkibidagi organizmga kerak 
bo‘lmagan (chiqindi) moddalarni  

ma’lum a’zolar (buyrak, o‘pka va h.k.)ga olib boradi.     
1.3. 

Yurak qon tomir sistemasining markaziy 
a’zosidir. U nerv, gormonlar  

regulatsiyasi ta’sirida doimo bir maromda 
qisqarib va kengayib turadi,  

organizmdagi qon suyuqligi har xil kattalikdagi 
qon tomirlar yordamida hujayra va  

to‘qimalarga oziq moddalarni olib boradi 
hamda boshqa qon tomirlar orqali yurakka  

qaytib kelad  
1.4.Yurakdan chiqadigan arteriya qon tomirlari 
(aorta, o‘pka poyasi)  

markazdan uzoqlashgan sari tarmoqchalar 
chiqarib asta-sekin kichiklasha boradi.  

Nihoyat, a’zolar devorida mikroskop ostida 
ko‘rinadigan juda ham ingichka arteriya  

tomirlari – arteriola (arteriolae) va kapillarlarga 
aylanadi. Arteriolalar devori  

tarkibida qisqarish qobiliyatiga ega bo‘lgan 
elementlar bor.  	1	.4	.Y	u	r	a	k	d	a	n	 c	h	iq	a	d	ig	a	n	 a	r	t	e	r	iy	a	 q	o	n	 	
t	o	m	ir	la	r	i (a	o	r	t	a	, o	‘p	k	a	 p	o	y	a	s	i)  	
	m	a	r	k	a	z	d	a	n	 u	z	o	q	la	s	h	g	a	n	 s	a	r	i t	a	r	m	o	q	c	h	a	la	r	 	
c	h	iq	a	r	ib	 a	s	t	a	-s	e	k	in	 k	ic	h	ik	la	s	h	a	 b	o	r	a	d	i.  	
	N	ih	o	y	a	t	, a	’z	o	la	r	 d	e	v	o	r	id	a	 m	ik	r	o	s	k	o	p	 o	s	t	id	a	 	
k	o	‘r	in	a	d	ig	a	n	 ju	d	a	 h	a	m	 in	g	ic	h	k	a	 a	r	t	e	r	iy	a	  	
	t	o	m	ir	la	r	i – a	r	t	e	r	io	la	 (a	r	t	e	r	io	la	e	) v	a	 	
k	a	p	illa	r	la	r	g	a	 a	y	la	n	a	d	i. A	r	t	e	r	io	la	la	r	 d	e	v	o	r	i  	
	t	a	r	k	ib	id	a	 q	is	q	a	r	is	h	 q	o	b	iliy	a	t	ig	a	 e	g	a	 b	o	‘lg	a	n	 	
e	le	m	e	n	t	la	r	 b	o	r.      
1.6. 

Odamning arteriya sistemasini sxema tarzida 
sershox daraxtga oxshatish  

mumkin. Aorta asosiy stvol (poya) deb 
hisoblanadigan bolsa, undan bir qancha  

asosiy tarmoqlar (uyqu arteriyalari, omrov 
osti arteriyalari, ichak tutqich  

arteriyalari va hokazolar) chiqadi, bular oz 
navbatida ikkinchi tartibdagi  

tarmoqlarga bo`linadi. Bu tarmoqlar ham 
shoxlab, nihoyat, kapillyarlar hosil qiladi.  E tiboringiz ʼ
uchun rahmat

TOMIRLAR SISTEMASI HAQIDA TALIMOT ARTERIYA VENA VA KAPILYARNING TUZILISHI QON AYLANISH DOIRALARI

 REJA:  1. Qon aylanish sistemasi va uning ahamiyati haqida umumiy tushuncha  2. Yurak  3 . Limfa aylanishi  4. Qonning tomirlar bo'ylab harakatlanishi

 1.1TOMIRLAR SISTEMASI HAQIDA TA’LIMOT (ANGIOLOGIYA)  O’quv maqsadi: Qon tomirlar haqida umumiy tushuncha. Yurakning rivojlanishi, tuzilishi,  topografiyasi va funksiyasi. Katta va kichik qon aylanish doiralari. Aorta, uning qismlari  topografiyasi. Bosh miyaning qon bilan ta'minlanishi. Yelka kamari va erkin qo'l sohasining qon  bilan ta'minlanishi.Aortaning ko'krak qismi, tuzilishi,topografiyasi, tarmoqlari.

 1.2. Angiologiya (yunoncha angeion – tomir, logos – ta’limot) XVIII asrdan boshlab  termin sifatida ishlatiladi.  Tomirlar sistemasi organizmda boshqa a’zolar sistemasi singari muhim vazifani  bajaradi. Tomirlar ichidagi suyuqliklar (qon – sangues va limfa) oziq moddalarni  ichaklardan, kislorodni o‘pkadan hujayra va to‘qimalarga yetkazib beradi, shu bilan  birga ularning tarkibidagi organizmga kerak bo‘lmagan (chiqindi) moddalarni  ma’lum a’zolar (buyrak, o‘pka va h.k.)ga olib boradi.