logo

Asteklar va Inklar svilizatsiyasining o’ziga xos xususiyatlari

Yuklangan vaqt:

16.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

268.65625 KB
Mavzu: Asteklar va Inklar 
svilizatsiyasining o’ziga xos 
xususiyatlari    
Asteklar — XIV asrda Meksika vodiysida yuksak taraqqiy 
topgan madaniyat yarata  olgan qadimiy xalqlardan 
biri. Ular taxminan 1345- yili Meksika vodiysiga kelib   
o‘rnashishgan. Asteklar Teskoko dengizi o‘rtasidagi 
orolda ulkan shahar bunyod etishadi.  Shaharni 
Tenochtitlan deb nomlashadi. Ushbu shaharni yaxshi 
bilasiz. Bugungi kunda   ushbu shahar — Mexiko deb 
ataladi. Tenochtitlan asteklar davlatining poytaxtiga  
aylanadi. Shaharda xalq mehnati bilan kanallar quriladi, 
daryolarda to‘g‘onlar barpo  qilinadi. Asteklar ma’daniyati      
Asteklar pul muomalasida qurol 
va kakao donidan 
foydalanishgan. Ko‘pgina 
asteklar  xom g‘ishtdan 
qurilgan kichikroq kulbalarda 
yashashgan. Erkaklar va bolalar 
dalalarda  ishlagan bolsa, 
ayollar va qizlar uyda o‘tirib non 
yopish, makkajo‘xori (mais) 
yanchish,  paxtadan tudi 
kiyimlar to‘qish bilan mashg‘ul 
bo‘lishgan.  Barcha hokimiyat 
ishlari imperator tasarrufida 
edi. Unga sarkardalar, kohinlar 
va  badavlat savdogarlar itoat 
etishgan. Inklardan farqli 
ravishda asteklarda oddiy 
aholining   huquqlari 
cheklangan edi.      Inklar ma’daniyati

Inkalar (ispancha incas) — dastlab 
11 —13-a. larda Peru ( Jan. 
Amerika)da yashagan kechua tillari 
gu-ruhiga mansub indeys 
qabilalari, keyinchalik — qabilalar 
ittifoqi tomonidan 1438-yilda barpo 
etilgan Tau-antinsuyu davlatidagi 
xukmron tabaqa.      Bu davlatda 
(poytaxti — Kusko sh.) qulchilik 
hukm surib, Inklar boʻysundirilgan 
qabilalardan oʻlpon olishgan, 
jamoaning oddiy aʼzolari, 
hunarmandlar va qullar — 
yanakonalarning mehnatidan 
foydalanishgan.      
Inklar meʼmorligi va   sanʼati 
deganda, odatda, Peru, Boliviya, 
Ekvador va Chilining shimimoli 
da yashagan qadadimgi  
xalqlarning sanʼati koʻzda 
tutiladi. Mil. av. I ming yillikda bu 
yerlarda qudratli sugʻorish tizimi 
mavjud boʻlgan, xom gʻishtdan 
binolar kurilib (devorlarining 
qalinligi 30 sm dan 12 m gacha), 
ularning tashqarisi boʻrtma 
naqshlar bilan bezalgan, 
ichkarisi suvalgan, baʼzan boʻyab 
bezatilgan. Xarsang toshdan 
mudofaa inshootlari qurilgan, 
yirik toshlardan yoʻnib ishlangan 
binolar ham bor      
Inka me'morchiligining eng 
yuqori yutug'i Koricancha (Oltin 
Hovli) ibodatxonalari ansambli 
hisoblanadi. Ansamblning 
asosiy tuzilishi quyosh 
xudosining ibodatxonasi - Inti 
edi, u erda katta zumrad bilan 
bezatilgan xudoning oltin tasviri 
bor edi. Ushbu rasm g'arbiy 
qismida joylashgan bo'lib, u 
ko'tarilgan quyoshning birinchi 
nurlari bilan yoritilgan. Ma'bad 
devorlarining barchasi 
qoplamali oltin bilan qoplangan 
edi. Shiftni yog'och o'ymakorligi 
bilan qoplashdi, polga oltin iplar 
bilan o'ralgan gilamlar tushdi. 
Derazalar va eshiklar 
qimmatbaho toshlar bilan 
to'ldirilgan edi

Mavzu: Asteklar va Inklar svilizatsiyasining o’ziga xos xususiyatlari

 Asteklar — XIV asrda Meksika vodiysida yuksak taraqqiy topgan madaniyat yarata olgan qadimiy xalqlardan biri. Ular taxminan 1345- yili Meksika vodiysiga kelib o‘rnashishgan. Asteklar Teskoko dengizi o‘rtasidagi orolda ulkan shahar bunyod etishadi. Shaharni Tenochtitlan deb nomlashadi. Ushbu shaharni yaxshi bilasiz. Bugungi kunda ushbu shahar — Mexiko deb ataladi. Tenochtitlan asteklar davlatining poytaxtiga aylanadi. Shaharda xalq mehnati bilan kanallar quriladi, daryolarda to‘g‘onlar barpo qilinadi. Asteklar ma’daniyati

 Asteklar pul muomalasida qurol va kakao donidan foydalanishgan. Ko‘pgina asteklar xom g‘ishtdan qurilgan kichikroq kulbalarda yashashgan. Erkaklar va bolalar dalalarda ishlagan bolsa, ayollar va qizlar uyda o‘tirib non yopish, makkajo‘xori (mais) yanchish, paxtadan tudi kiyimlar to‘qish bilan mashg‘ul bo‘lishgan. Barcha hokimiyat ishlari imperator tasarrufida edi. Unga sarkardalar, kohinlar va badavlat savdogarlar itoat etishgan. Inklardan farqli ravishda asteklarda oddiy aholining huquqlari cheklangan edi.