logo

Yosh davirlar va ularning o’ziga xos psixologik xususiyatlari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1468.62890625 KB
Yosh dav irlar v a 
ularning o’ziga xos 
psixologik   
xususiy at lari                                                                          Yosh davrlari psixologiyasi va tarbiya jarayoni
Yosh davrlari klassifikastiyasi. Yosh davrlarining xususiyatlari. Yosh davrlari muammolari 
haqida. Maktabgacha yoshdagi bolalarning psixologik xususiyatlari. Shaxs xususiyatlarining 
shakllanishi. O’smirlik va o’spirinlik davrlarida shaxs taraqqiyotining qonuniyatlari. O’spirinlik 
davrida dunyoqarashning va ma’naviy qadriyatlarning shakllanishi. Shaxs dunyoqarashi. 
E’tiqodni o’zgartiruvchi psixologik omillar. Ma’naviy tasavvurlarni shakllantirishda ma’rifiy 
ishlarning o’rni. Milliy, umuminsoniy qadriyatlar va ulardan yoshlar tarbiyasida samarali 
foydalanish.                                           Yosh davrlari klassifikastiyasi.
Shu vaqtgacha psixologiya ilmida shaxs taraqqiyotini 
davrlarga bo’lib o’rganishga juda katta e’tibor qaratilgan. 
Bir qancha davriy sxemalar ham taklif etilgan. Lekin shu 
sohada astoydil ijod qilgan har qanday olim o’zining 
«davrlarini»  taklif etavergan. Bu tushunarli, zero insonning 
hayotiy yo’li va uning asosiy lahzalari tarixiy taraqqiyot 
mobaynida o’zgaradi, bir avloddan ikkinchi avlod 
taraqqiyotiga o’tishning o’zi ham qator o’zgarishlarni 
keltirib chiqaradi.
Davrlarga bo’lishga qaratilgan klassifikastiyalarning o’zi 
ham ikki turli bo’ladi: juz’iy (alohida davrlarni yana 
qo’shimcha davrlarga bo’lish — «davrlar ichidagi davrlar») 
va umumiy (inson umrining barcha bosqichlarini o’z ichiga 
olgan).	
                                       J. Piajening intellektning rivojlanishini 
bosqichlarga bo’lishini kiritish mumkin. 
U bu taraqqiyotni 3 bosqichda 
tasavvur qilgan:
 1 . sensomotor intellekt bosqichi (0 — 
2 yosh). Bunda asosan olti bosqich 
farqlanadi;
 2. konkret operastiyalarni bajarishga 
tayyorlash va uni tashkil etish bosqichi 
(3 — 11 yoshlar);
 3. formal operastiyalar bosqichi (12 — 
15 yoshlar). Bu davrda bola nafaqat 
bevosita ko’rib turgan narsasi, balki 
mavxum tushunchalar va so’zlar 
vositasida ham fikr yurita oladi.                    1
2
3                 Yosh davrlari Erkaklarda Ayollarda
Chaqaloqlik 1 – 10 kun
1 – 10 kun
Emiziklik davri
10 kundan 1 yoshgacha 10 kundan 1 yoshgacha
Ilk bolalik 1 – 2 yosh 1 — 2 yosh
Bolalikning 1 — davri 3 – 7 yosh 3 — 7 yosh
Bolalikning 2 — davri 8 — 12 yosh 8 – 11 yosh
O’smirlik davri 13 — 16 yosh 12 — 15 yosh
O’spirinlik davri   17 — 21 yosh   16 — 20 yosh
O’rta etuklik davri:
birinchi bosqich   22 — 35 yosh 21 — 35 yosh
ikkinchi bosqich   36 — 60 yosh   36 — 55 yosh
Keksalik davri   61 — 75 yosh   56 — 75 yosh
Qarilik davri   76 — 90 yosh   76 — 90 yosh
Uzoq umr ko’ruvchilar 90   yoshdan ortiq    90 yosh dan ortiq                                        Maktabgacha yoshdagi bolalarning psixik 
taraqqiyoti
3-7 yoshgacha bulgan davr bog’cha yoshi davri hisoblanadi. 
Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasida juda tez sifat 
o’zgarishlari bo’lishini inobatga olgan xolda 3 davrga (3-
4yosh) kichik maktabgacha davri(4-5yosh)kichik bog’cha 
yoshi o’rta maktabgacha davr( o’rta bog’cha yoshi) 6-7 yosh 
va katta maktabgacha davr katta bog’cha yoshilarga ajratish 
mumkin. Bola rivojlvnish jarayonida odamlarning ilgari utgan 
avlodlari tomonidan yaratilgan predmet va xodisalar olami 
bilan aloxida maxsus munosabatga kirishadi.                                        3-7 yosh davrida bolalar asosiy faoliyati  q uyidagi ketma-ketlikda 
keladi:
predmetlarni urganish,
individual predmetli uyinlar, kollektiv syujetli-rolli uyinlar,
individual va guruxiy ijod,
musobaka uyinlar,
mulokot uyinlar,
uy mexnati.                    
/ Maktabga psixologik tayyorgarlik
Bolaning maktabda muvaffaqiyatli o’qishi 
kup jixatdan ularning maktabga 
tayyorgarlik darajalariga bog’liq. Bola 
avvalo maktabga jismoniy jixatdan tayyor 
bulishi kerak. 6 yoshli bolalarning 
anatomik-fiziologik rivojlanishi uziga xos 
tarzda kechadi.  Bu yoshda bola organizmi 
jadal rivojlanadi. Uning og’irligi oyiga 150- 
200 gm dan buyi esa 0,5 sm dan 
kupayadi. 6 yoshli bolalar turli tezliklarda 
yura oladilar, tez va engil yugura oladilar.                                         E’tiboringiz uchun rahmat !!!
                  Bajardi :Ochilova Maftuna

Yosh dav irlar v a ularning o’ziga xos psixologik xususiy at lari

Yosh davrlari psixologiyasi va tarbiya jarayoni Yosh davrlari klassifikastiyasi. Yosh davrlarining xususiyatlari. Yosh davrlari muammolari haqida. Maktabgacha yoshdagi bolalarning psixologik xususiyatlari. Shaxs xususiyatlarining shakllanishi. O’smirlik va o’spirinlik davrlarida shaxs taraqqiyotining qonuniyatlari. O’spirinlik davrida dunyoqarashning va ma’naviy qadriyatlarning shakllanishi. Shaxs dunyoqarashi. E’tiqodni o’zgartiruvchi psixologik omillar. Ma’naviy tasavvurlarni shakllantirishda ma’rifiy ishlarning o’rni. Milliy, umuminsoniy qadriyatlar va ulardan yoshlar tarbiyasida samarali foydalanish.

Yosh davrlari klassifikastiyasi. Shu vaqtgacha psixologiya ilmida shaxs taraqqiyotini davrlarga bo’lib o’rganishga juda katta e’tibor qaratilgan. Bir qancha davriy sxemalar ham taklif etilgan. Lekin shu sohada astoydil ijod qilgan har qanday olim o’zining «davrlarini» taklif etavergan. Bu tushunarli, zero insonning hayotiy yo’li va uning asosiy lahzalari tarixiy taraqqiyot mobaynida o’zgaradi, bir avloddan ikkinchi avlod taraqqiyotiga o’tishning o’zi ham qator o’zgarishlarni keltirib chiqaradi. Davrlarga bo’lishga qaratilgan klassifikastiyalarning o’zi ham ikki turli bo’ladi: juz’iy (alohida davrlarni yana qo’shimcha davrlarga bo’lish — «davrlar ichidagi davrlar») va umumiy (inson umrining barcha bosqichlarini o’z ichiga olgan).