Yosh davirlar va ularning o’ziga xos psixologik xususiyatlari
![Yosh dav irlar v a
ularning o’ziga xos
psixologik
xususiy at lari](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_1.png)
![Yosh davrlari psixologiyasi va tarbiya jarayoni
Yosh davrlari klassifikastiyasi. Yosh davrlarining xususiyatlari. Yosh davrlari muammolari
haqida. Maktabgacha yoshdagi bolalarning psixologik xususiyatlari. Shaxs xususiyatlarining
shakllanishi. O’smirlik va o’spirinlik davrlarida shaxs taraqqiyotining qonuniyatlari. O’spirinlik
davrida dunyoqarashning va ma’naviy qadriyatlarning shakllanishi. Shaxs dunyoqarashi.
E’tiqodni o’zgartiruvchi psixologik omillar. Ma’naviy tasavvurlarni shakllantirishda ma’rifiy
ishlarning o’rni. Milliy, umuminsoniy qadriyatlar va ulardan yoshlar tarbiyasida samarali
foydalanish.](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_2.png)
![](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_3.png)
![Yosh davrlari klassifikastiyasi.
Shu vaqtgacha psixologiya ilmida shaxs taraqqiyotini
davrlarga bo’lib o’rganishga juda katta e’tibor qaratilgan.
Bir qancha davriy sxemalar ham taklif etilgan. Lekin shu
sohada astoydil ijod qilgan har qanday olim o’zining
«davrlarini» taklif etavergan. Bu tushunarli, zero insonning
hayotiy yo’li va uning asosiy lahzalari tarixiy taraqqiyot
mobaynida o’zgaradi, bir avloddan ikkinchi avlod
taraqqiyotiga o’tishning o’zi ham qator o’zgarishlarni
keltirib chiqaradi.
Davrlarga bo’lishga qaratilgan klassifikastiyalarning o’zi
ham ikki turli bo’ladi: juz’iy (alohida davrlarni yana
qo’shimcha davrlarga bo’lish — «davrlar ichidagi davrlar»)
va umumiy (inson umrining barcha bosqichlarini o’z ichiga
olgan).](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_4.png)
![](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_5.png)
![J. Piajening intellektning rivojlanishini
bosqichlarga bo’lishini kiritish mumkin.
U bu taraqqiyotni 3 bosqichda
tasavvur qilgan:
1 . sensomotor intellekt bosqichi (0 —
2 yosh). Bunda asosan olti bosqich
farqlanadi;
2. konkret operastiyalarni bajarishga
tayyorlash va uni tashkil etish bosqichi
(3 — 11 yoshlar);
3. formal operastiyalar bosqichi (12 —
15 yoshlar). Bu davrda bola nafaqat
bevosita ko’rib turgan narsasi, balki
mavxum tushunchalar va so’zlar
vositasida ham fikr yurita oladi.](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_6.png)
![1
2
3](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_7.png)
![Yosh davrlari Erkaklarda Ayollarda
Chaqaloqlik 1 – 10 kun
1 – 10 kun
Emiziklik davri
10 kundan 1 yoshgacha 10 kundan 1 yoshgacha
Ilk bolalik 1 – 2 yosh 1 — 2 yosh
Bolalikning 1 — davri 3 – 7 yosh 3 — 7 yosh
Bolalikning 2 — davri 8 — 12 yosh 8 – 11 yosh
O’smirlik davri 13 — 16 yosh 12 — 15 yosh
O’spirinlik davri 17 — 21 yosh 16 — 20 yosh
O’rta etuklik davri:
birinchi bosqich 22 — 35 yosh 21 — 35 yosh
ikkinchi bosqich 36 — 60 yosh 36 — 55 yosh
Keksalik davri 61 — 75 yosh 56 — 75 yosh
Qarilik davri 76 — 90 yosh 76 — 90 yosh
Uzoq umr ko’ruvchilar 90 yoshdan ortiq 90 yosh dan ortiq](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_8.png)
![](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_9.png)
![Maktabgacha yoshdagi bolalarning psixik
taraqqiyoti
3-7 yoshgacha bulgan davr bog’cha yoshi davri hisoblanadi.
Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasida juda tez sifat
o’zgarishlari bo’lishini inobatga olgan xolda 3 davrga (3-
4yosh) kichik maktabgacha davri(4-5yosh)kichik bog’cha
yoshi o’rta maktabgacha davr( o’rta bog’cha yoshi) 6-7 yosh
va katta maktabgacha davr katta bog’cha yoshilarga ajratish
mumkin. Bola rivojlvnish jarayonida odamlarning ilgari utgan
avlodlari tomonidan yaratilgan predmet va xodisalar olami
bilan aloxida maxsus munosabatga kirishadi.](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_10.png)
![](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_11.png)
![3-7 yosh davrida bolalar asosiy faoliyati q uyidagi ketma-ketlikda
keladi:
predmetlarni urganish,
individual predmetli uyinlar, kollektiv syujetli-rolli uyinlar,
individual va guruxiy ijod,
musobaka uyinlar,
mulokot uyinlar,
uy mexnati.](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_12.png)
![
/ Maktabga psixologik tayyorgarlik
Bolaning maktabda muvaffaqiyatli o’qishi
kup jixatdan ularning maktabga
tayyorgarlik darajalariga bog’liq. Bola
avvalo maktabga jismoniy jixatdan tayyor
bulishi kerak. 6 yoshli bolalarning
anatomik-fiziologik rivojlanishi uziga xos
tarzda kechadi. Bu yoshda bola organizmi
jadal rivojlanadi. Uning og’irligi oyiga 150-
200 gm dan buyi esa 0,5 sm dan
kupayadi. 6 yoshli bolalar turli tezliklarda
yura oladilar, tez va engil yugura oladilar.](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_13.png)
![](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_14.png)
![E’tiboringiz uchun rahmat !!!
Bajardi :Ochilova Maftuna](/data/documents/1fd6ba1f-a314-46b9-a8c1-5e1447735249/page_15.png)
Yosh dav irlar v a ularning o’ziga xos psixologik xususiy at lari
Yosh davrlari psixologiyasi va tarbiya jarayoni Yosh davrlari klassifikastiyasi. Yosh davrlarining xususiyatlari. Yosh davrlari muammolari haqida. Maktabgacha yoshdagi bolalarning psixologik xususiyatlari. Shaxs xususiyatlarining shakllanishi. O’smirlik va o’spirinlik davrlarida shaxs taraqqiyotining qonuniyatlari. O’spirinlik davrida dunyoqarashning va ma’naviy qadriyatlarning shakllanishi. Shaxs dunyoqarashi. E’tiqodni o’zgartiruvchi psixologik omillar. Ma’naviy tasavvurlarni shakllantirishda ma’rifiy ishlarning o’rni. Milliy, umuminsoniy qadriyatlar va ulardan yoshlar tarbiyasida samarali foydalanish.
Yosh davrlari klassifikastiyasi. Shu vaqtgacha psixologiya ilmida shaxs taraqqiyotini davrlarga bo’lib o’rganishga juda katta e’tibor qaratilgan. Bir qancha davriy sxemalar ham taklif etilgan. Lekin shu sohada astoydil ijod qilgan har qanday olim o’zining «davrlarini» taklif etavergan. Bu tushunarli, zero insonning hayotiy yo’li va uning asosiy lahzalari tarixiy taraqqiyot mobaynida o’zgaradi, bir avloddan ikkinchi avlod taraqqiyotiga o’tishning o’zi ham qator o’zgarishlarni keltirib chiqaradi. Davrlarga bo’lishga qaratilgan klassifikastiyalarning o’zi ham ikki turli bo’ladi: juz’iy (alohida davrlarni yana qo’shimcha davrlarga bo’lish — «davrlar ichidagi davrlar») va umumiy (inson umrining barcha bosqichlarini o’z ichiga olgan).