logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Indoneziya, Malayziya, Singapur davlatlari

Indoneziya, Malayziya, Singapur davlatlari

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

20464.356445312 KB
Ko'chirib olish
Indoneziy a, Malay ziy a, Singapur dav lat lari Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм INDONEZIYA Maydoni – 1919,4 ming km². Aholisi (2018-y) – 265 mln. Poytaxti – Jakarta Janubi-sharqiy Osiyo, orol mamlakat, qulay Iqtisodiy geografik o‘rin, seysmik faollik, ekvatorial iqlim, yangi industrial mamlakatlar. Indoneziya Janubi-sharqiy Osiyoda, Tinch va Hind okeanlari orasida joylashgan bir necha ming orollardan iborat davlat. Jahondagi orol mamla katlaridan eng yirigi hisoblanadi. Indoneziyada gi eng katta orollar – Yangi Gvineya (g‘arbiy qismi), Kalimantan (markaziy va janubiy qis mi), Sumatra, Yava hamda Sulavesi. Yangi Gvineya Kalimantan Sumatra Yava Sulavesi2 53 4 1 Aholisining 60 % ga yaqini Yava orolida yashaydi. Bu orol sayyoramizdagi aholi eng zich joylashgan hu dudlardan biri hisoblanadi. Indoneziya poytaxti Jakarta shahri ham Yavada joylashgan. Yava oroli Iqtisodiy geografik o‘rnining qulayligi ikki okean (Tinch va Hind) va ikki qit’a (Osiyo hamda Avstraliya va Okeaniya) orasida joylashganligi bilan belgilanadi. Boshqaruv shakli prezidentlik respublikasi. Siyosiy-ma’muriy jihatdan 34 provinsiyaga bo‘linadi. Prezident Joko VidodoPrezident qarorgohi - Merdeka saroyi Tabiiy sharoiti va resurslari. Indoneziya hududi «Tinch okean olovli halqasi»ning bir qismi bo‘lib, unga tog‘li relyef va yuqori seysmiklik xos. Indoneziyada 150 taga yaqin harakatda gi vulqonlar bor, ulardan eng yiriklari Bro mo, Krakatau, Selak, Tamboro hisoblanadi. Indoneziya neft, gaz, ko‘mir, qalayi, temir, marganes, nikel va boshqa foydali qazilma larga boy. neft va gaz ko‘mir temir marganets qalayi nikel Iqlimi, asosan, ekvatorial, yil bo‘yi issiq va nam, yil fasllari orasidagi tafovutlar deyar li sezilmaydi. Sernam iqlim va tog‘li relyef tufayli Indoneziya suv va gidroenergetika re surslari bilan yaxshi ta’minlangan. Shuning dek, Indoneziya jahonning o‘rmon resursla riga eng boy davlatlaridan biri hisoblanadi. Aholisi. Indoneziya aholi soni bo‘yicha dunyoda Xitoy, Hindiston va AQSHdan keyingi 4-o‘rinni egallaydi. Indo neziya aholisining yarmidan ko‘prog‘i shaharlarda istiqomat qiladi. Mam lakatda 10 tadan ziyod «millioner» shahar mavjud, eng yirigi – Jakartada 10 mln. kishi istiqomat qiladi. Indoneziyada 300 taga yaqin millat va elatlar yashaydi. Mamlakat aho lisining 40 % idan ko‘prog‘ini yavaliklar tashkil etadi (72- rasm). Asosiy dini – islom dini bo‘lib, Indoneziya musulmonlar soni bo‘yicha jahon mamlakatlari orasida birinchi o‘rinda turadi. Iqtisodiyoti. Indoneziya YIM hajmi bo‘yicha jahonning 10 ta pesh qadam davlat qatoriga kiradi. Pul birligi - Rupiya Sanoatning yetakchi tarmoqlari – yoqilg‘i (ko‘mirni qazib olish bo‘yicha jahonda 5-o‘rin, tabiiy gazni qazib olish bo‘yicha 10-o‘rin), kimyo, oziq-ovqat, yengil, avtomobilsozlik, o‘rmon, metallurgiya (qalayini qazib olish bo‘yicha jahonda 1-o‘rin). Asosiy qishloq xo‘jalik ekinlari qatoriga sholi, makkajo‘xori, kokos palmasi, tabiiy kauchuk, tabiiy kauchuksholi kokos palmasi makkajo‘xori choy, kofe, shakarqamish, kakao, tamaki, turli ziravorlar kiradi. Tabiiy kauchukchoy ziravorlarkofe shakarqamish Indoneziya ko‘p ekinlarning yalpi hosili bo‘yicha jahon da yetakchi o‘rinlarni egallaydi. Baliq ovlash bo‘yicha jahonda 3-o‘rinda turadi. MALAYZIYA Maydoni – 329,7 ming km². Aholisi (2018-y) – 32,5 mln. Poytaxti – Kuala-Lumpur Malayziya hududi Janubiy Xitoy dengizi bilan bir-biridan ajralib tur gan ikkita qismdan iborat. Bitta qismi Malakka yarimorolining janubini egallasa, ikkinchisi Kalimantan orolining shimo liy qismida joylashgan. Malayziyaning yarimorol qismi yonidan Hind va Tinch okeanlarini tutash tiruvchi dengiz yo‘llari o‘tadi Malakka yarim oroli 1 2 Kalimantan oroli Hind okeani Tnch okeani3 4 Boshqaruv shakli – konstitutsion monarxiya. Malayziya 13 ta shtat va 3 ta federal hududni birlashtiruvchi federativ davlat. 9 ta shtati mahal liy monarxlar tomonidan boshqariladi hamda har 5 yilda ular o‘z oralaridan bir hukmdorni davlat rahbari – qirol lavozimiga saylaydi. Bosh vazir – Ismoil Sabri YoqubMalayziya sultoni – Abdulloh IIMalayziya parlamenti Tabiiy sharoiti va resurslari. . Malayziya relyefining xususiyatlariga ko‘ra tog‘li mamlakat. Asosiy foydali qazilmalari neft, qalayi, volfram, boksit, oltin, mis hisoblanadi. Neft, asosan, mamlakatning orol qismidagi dengiz sayozligidan qazib olinadi. Iqlimi ekvatorial, yil davomida issiq va seryog‘in. Bunday iqlim tufayli Malayziyada sersuv daryolar ko‘p. Suv toshqinlari mamlakat aholisiga katta zarar yetkazadi. Mamlakat hududining salkam 60 % ini o‘simlik va hayvonot olami juda boy bo‘lgan ekvatorial o‘rmonlar qoplaydi (73-rasm). Aholisi. Malayziya aholisi tabiiy va migratsion ko‘payish hisobiga tez o‘smoqda. Urbanizatsiya darajasi 75 %, eng yirik shahar – mamlakat poytaxti Kuala-Lumpur. Mamlakat aholisi hududiy jihatdan juda notekis joylashgan. Hududi ning 40 % ini egallagan yarimorol qismida mamlakat aholisining 80 % i istiqomat qiladi. Ayniqsa dengizbo‘yi hududlarida aholi zich darajada joy lashgan. Mamlakat ichki qismidagi tog‘li hududlarda aholi ancha siyrak joylashgan. Malayziyadagi eng yirik millat mamlakat aholisidagi ulushi 50 % dan ziyod bo‘lgan malaylardir. Shuningdek, Malayziyada xi toyliklar, hindlar, Kalimantan orolining tub elatlari vakillari ham ancha ko‘p. Keng tarqalgan din – islom, mamlakat konstitutsiyasiga binoan, davlat dini ma qomiga ega. Ammo Malayziyada buddizm, induizm, xristianlik dinlari ham ma’lum da rajada uchraydi. induizm xristianlik buddizm Iqtisodiyoti. Malayziya iqtisodiyoti yuqori sur’atlar bilan o‘sayotgan yangi industrial mamlakatlardan biri. Pul birligi - Ringgit Malayziya sanoati, asosan, ko‘ptarmoqli mashinasozlikka ixtisoslashgan (elektronika, maishiy tex nika, avtomobil ishlab chiqarish). Shu bilan birga, neft, neft-kimyo va metallurgiya sanoatlari ham yaxshi rivojlangan. elektronika neft maishiy tex nika avtomobil neft-kimyo metallurgiya Qishloq xo‘jaligi sholi, tabiiy kauchuk, moyli palma, kokos palmasi, banan, tamaki, murch va boshqa ekinlarni yetishtirishga ixtisoslashgan sholi tabiiy kauchuk moyli palma kokos palmasi banan murch Malayziyaning tabiati va boy tarixiy-madaniy merosi mamlakatda tu rizmni rivojlantirishga katta imkoniyat yaratadi. So‘nggi yillarda Malayziya xorijiy sayyohlar sonining ko‘pligi bo‘yicha jahonning yetakchi 10 ta mamlakatlari qatoriga kirmoqda. SINGAPUR Maydoni – 0,7 ming km². Aholisi (2018-y) – 5,8 mln. Poytaxti – Singapur Singapur Janubi-sharqiy Osiyoda, Malakka yarimorolining janubiy chekkasidan tor bo‘g‘iz bilan ajralib turgan kichik orollarda joylashgan. Singapur Osiyo va butun jahondagi eng kichik davlatlardan biri bo‘lib, to‘liq ravishda bitta shahardan iborat. Singapur serqatnov dengiz yo‘llari bo‘yida joylashganligi uning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi uchun juda katta ahami yatga ega. Boshqaruv shakli jihatidan parlamentar respublikadir. Davlatning siyosiy boshqaruv tizimida asosiy rolni bosh vazir o‘ynaydi. Prezident Halima Yoqub Bosh vazir Li Syan LunSingapur parlamenti Tabiiy sharoiti va resurslari. Singapurning relyefi pasttekislik ko‘rinishiga ega bo‘lib, mamlakatning eng baland nuqtasi dengiz sat hidan bor-yo‘g‘i 166 metrda joylashgan. Singapur hech qanday foydali qazilmalariga ega emas. Singapur ekvator chizig‘iga juda yaqin joylashgan va uning iqlimi tipik ekvatorial xarakterga ega. Iyul va yanvar oylarining o‘rtacha haroratlari 2 o C ga farq qiladi, xolos. Aholisi. Singapur aholi zichligi bo‘yicha dunyoda Monakodan keyingi 2- o‘rinda turadi. Singapur butunligicha bitta shahardan iborat bo‘lganligi uchun urbanizatsiya darajasi 100 % teng. Singapur Osiyoning aholi tabiiy ko‘payishi eng past bo‘lgan davlatlardan biridir va aholisi, asosan, tashqi migratsiya hisobiga o‘smoqda. Singapur aholisining 75 % dan ortig‘ini xitoyliklar tashkil qiladi. Malaylarning ulushi 15 % atrofida, hindlarga esa aholining 8 % i to‘gri keladi. Rasmiy tillari – ingliz, xitoy, malay, tamil. Eng ko‘p tarqalgan dinlar bud dizm va konfutsiylik. Iqtisodiyoti. Nisbatan qisqa tarixiy davr ichida Singapur jahondagi texnologik va iqtisodiy jihatdan peshqadam davlatlardan biriga aylandi. Hozirgi bosqichda Singapur aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan YIM miq dori bo‘yicha jahon mamlakatlari ichida eng yuqori ko‘rsatkichlardan bi riga ega. Pul birligi - Dollar Sanoatning elektronika, elektrotexnika, kemasozlik, neftni qayta ishlash, kimyo, farmasevtika tarmoqlari yaxshi rivojlangan va eksportga yo‘naltirilgan. Sanoat uchun xomashyo resurslari qo‘shni davlatlardan im port qilinadi. Axborot texnologiyalari va biotexnologiya sohalarida ham Singapur katta yutuqlarga erishgan. elektronika elektrotexnika kemasozlik neftni qayta ishlash kimyo farmasevtika Xalqaro transport va bank-moliya xizmatlarini ko‘rsatish, turizm sohalari ham Singapur uchun katta iqtisodiy ahamiyatga ega. Singapur shahri dunyodagi eng yirik port shaharlardan biri hisoblanadi (74-rasm). TurizmXalqaro transport Moliya Singapur porti © Foydalanilgan adabiyotlar: • A. AbduQayyumov, I. Safarov, M. Tillaboyeva, V. Fedorko – Geografiya (Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi), umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9- sinf o‘quvchilari uchun darslik, Toshkent – “O‘zbekiston” – 2019

Indoneziy a, Malay ziy a, Singapur dav lat lari Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

INDONEZIYA Maydoni – 1919,4 ming km². Aholisi (2018-y) – 265 mln. Poytaxti – Jakarta

Janubi-sharqiy Osiyo, orol mamlakat, qulay Iqtisodiy geografik o‘rin, seysmik faollik, ekvatorial iqlim, yangi industrial mamlakatlar.

Indoneziya Janubi-sharqiy Osiyoda, Tinch va Hind okeanlari orasida joylashgan bir necha ming orollardan iborat davlat. Jahondagi orol mamla katlaridan eng yirigi hisoblanadi. Indoneziyada gi eng katta orollar – Yangi Gvineya (g‘arbiy qismi), Kalimantan (markaziy va janubiy qis mi), Sumatra, Yava hamda Sulavesi. Yangi Gvineya Kalimantan Sumatra Yava Sulavesi2 53 4 1

Aholisining 60 % ga yaqini Yava orolida yashaydi. Bu orol sayyoramizdagi aholi eng zich joylashgan hu dudlardan biri hisoblanadi. Indoneziya poytaxti Jakarta shahri ham Yavada joylashgan. Yava oroli

O'xshashlar

SHARQIY VA JANUBI-SHARQIY OSIYO DAVLATLARI
Sharqiy,Janubiy Osiyo
Ilk õrta asrlarda Janubiy sharqiy Osiyo
Osiyo mamlakatlarining iqtisodiy rivojlanganligI
Osiyo qit’asining geografik o‘rni, chegaralari va siyosiy xaritasi