Toshkent viloyatidagi so’ngi paleolit davri yodgorliklari
Reja: 1. So’ngi paleolit haqida umumiy tushuncha. 2. Toshkentning so’ngi paleolit yodgorliklari. 3. Ko’lbuloq makoni.Mav zu: Toshk ent v iloy at idagi so’ngi paleolit dav ri y odgorlik lari.
Ilmiy adabiyotlarda so‘nggi paleolit davri yuqori paleolit davri tushunchasi bilan ham ishlatiladi. Bu davr mil.avv. 40— 12 ming yilliklarni o‘z ichiga oladi. Keyingi yillarda 0 ‘zbekiston arxeologiyasining yutuqlariga ko‘ra, bu davr mil.avv. 100-12 ming yilliklar bilan belgilanmoqda. So‘nggi paleolit davrida ibtidoiy odamlar qon-qarindoshlik aloqalari asosida birlashgan jamoa bo‘lib yashay boshlaganlar, ya’ni ibtidoiy urug‘chilik jamoasi davri boshlangan.
Urug'ni boshqaruv ayollar qoMida boMgan, chunki ular uy yumushi bilan band boMganliklari sababli oilani boshqarish zimmasida boMgan, erkaklar esa, doimo ovda boMganlar. Bunday davr tarixda matriarxat, ya’ni onalar hukmronligi davri deb ataladi. So‘nggi paleolit davrida hozirgi zamon odami qiyofasiga o‘xshash-kromanon odami yashagan. Kromanon odami suyak qoldiqlari dastlab Fransiyaning Kromanon makonidan topilgani uchun shunday nom olgan. Olimlar bu davr odamini homo sapiens-aql-idrokli odam deb ham ataydilar.
So‘nggi paleolit davri yodgorliklari 0 ‘zbekiston hududida o‘rta paleolitga nisbatan kam topilgan. Bunga asosiy sabab, muzliklar eriy boshlagach, odamlar vodiy va daryo bo‘ylarida chayla, ertoMa va yarim ertoMalarda yashay boshlaganlar. Chayla va yarim ertoMalar vaqt o‘tishi bilan shamol, yomg‘ir, insonlar tomonidan erlarning o‘zlashtirilishi natijasida yo‘q boMib ketgan. ErtoMalarni topish esa, qiyin. Shu sababli so‘nggi paleolit davri makonlarining ko‘pchiligi tasodifiy ravishda topilgan. So‘nggi paleolit davri odamlari xo‘jaligining asosini ovchilik tashkil etgan.
Tosh qurollari ishlash uslubi o'zgargan. Yorma texnika usuli ilk bosqichda keng qoMlanilgan boMsa, keyingi bosqichlarda retushlash usuli ixtiro qilingan.