logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Yevropaning geografik o‘rni, chegaralari va siyosiy xaritasi

Yevropaning geografik o‘rni, chegaralari va siyosiy xaritasi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

9777.306640625 KB
Ko'chirib olish
Yev ropaning geografi k o‘rni, chegaralari v a siy osiy xarit asi Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Ma’lumki, Yevrosiyo materigi ikkita qit’a — Yevropa va Osiyoga bo‘linadi. Yevropa qit’asi Yevrosiyo materigining g‘arbiy qismida joylashgan.Geografi k o‘rni v a chegaralari “ Yevropa” so‘zi qadimiy assuriyaliklar tilidan kelib chiqqan bo‘lib, “quyosh botishi”, ya’ni “g‘arb” ma’nosini anglatadi. Yevropa ekvatorga nisbatan Shimoliy yarimsharda, bosh meridianga nisbatan esa asosan Sharqiy yarimsharda joylashgan (44-rasm). Lekin Portugaliya, Irlandiya, Islandiya butunligicha, Ispaniya va Buyuk Britaniyaning katta qismlari hamda Fransiyaning chekka g‘arbiy hududlari G‘arbiy yarimsharda joylashgan. Qit’a maydoni 10 mln km2 ga teng. Yevropa qirg‘oqlari shimolda Shimoliy Muz okeani, g‘arbda Atlantika okeani, janubda O‘rta va Qora dengiz suvlari bilan yuviladi. Shimoliy Muz okeani Atlantika okeani Qora dengizO‘rtayer dengizi1 2 3 4 O‘rta dengiz va Gibraltar bo‘g‘izi uni Afrikadan ajratib turadi. Sharqda Yevropa asosan quruqlik orqali Osiyo qit’asi bilan chegaradosh. 12 O‘rta dengiz Gibral tar bo‘g‘izi Yevropa va Osiyoning chegarasi ko‘plab geografik adabiyotlarda Ural tog‘lari, Emba daryosi, Kaspiy dengizining Shimoli-g‘arbiy qirg‘oqlari, Rossiya janubidagi Kuma-Manich botig‘i, Azov va Qora dengizlari, Bosfor bo‘g‘izi, Marmar dengizi, Dardanell bo‘g‘izi va Egey dengizi orqali o‘tkaziladi. Yevropa va Osiyo chegarasi Yevropa va Osiyoning chegarasi ko‘plab geografik adabiyotlarda Ural tog‘lari, Emba daryosi, Kaspiy dengizining Shimoli-g‘arbiy qirg‘oqlari, Ural tog‘iEmba daryosiKaspiy dengizi Rossiya janubidagi Kuma-Manich botig‘i, Azov va Qora dengizlari, Kuma-Manich botig‘i Azov dengizi Qora dengiz Bosfor bo‘g‘izi, Marmar dengizi, Dardanell bo‘g‘izi va Egey dengizi orqali o‘tkaziladi. Bosfor bo ‘g‘izi Marmar dengizi Dardanell bo‘g‘izi Egey dengizi Ayrim manbalarda ikki qit’aning Kaspiy va Qora dengizlari orasidagi chegarasi Katta Kavkaz tizmasi orqali o‘tkaziladi. Yevropaning hozirgi siyosiy xaritasida (45-rasm) , ikki qit’ada joylashgan Rossiya Federatsiyasini qo‘shganda, 44 ta mustaqil davlat mavjud. Siy osiy xarit asi Yevropa kichik mamlakatlar qit’asidir. Qit’ada Andorra, San Marino, Malta, Monako, Vatikan, Lixtenshteyn singari “mitti” mamlakatlar joylashgan. VatikanMonako Mazkur davlatlardan tashqari, Yevropadagi yana 12 ta davlatning maydoni 50 ming km2 dan kichikroqdir. 1.Albaniya 2.Belgiya 3. Daniya 4. Estoniya 5. Moldova 6. Niderlandiya 7. Slovakiya 8. Sloveniya 9. Shimoliy Makedoniya 10. Shveytsariya (A) 11. Chernogoriya (B)16 54 3 2 BA 98 7 Qit’adagi 10 ta mamlakat hududi 50 mingdan 100 ming km2 gacha boradi. 1. Avstriya 2. Bosniya va Gertsegovina 3. Irlandiya 4. Latviya 5. Litva 6. Portugaliya 7. Serbiya 8. Vengriya 9. Xorvatiya 10. Chexiya (A)A 9 8 7 6 5 4 3 21 12 ta davlatning maydoni 100 mingdan 500 ming km2 gacha kattalikka ega. 1. Belarus 2. Bolgariya 3. Buyuk Britaniya 4. Finlyandiya 5. Germaniya 6. Gretsiya 7. Islandiya 8. Italiya 9. Norvegiya 10. Polsha (A) 11. Ruminiya (B) 12. Shvetsiya (C)1 1 85 BA97 C 4 3 2 6 Faqat Fransiya, Ukraina va Ispaniyaning hududi 500 ming km2 dan oshadi. Rossiya esa maydonining kattaligi bo‘yicha nafaqat Yevropa, balki butun dunyoda eng yirik davlatdir. 3 2 1 4 Fransiya Ukraina Ispaniya Rossiya 4,1 mln. km² Rossiya hududining 4,1 mln km2 ga teng bo‘lgan qismi (24% i) Yevropa qit’asida joylashgan. 10 mln. km² Yevropa davlatlari orasida orol, yarimorol, dengizbo‘yi kontinental hamda ichki kontinental davlatlar mavjud (46-rasm). Yevropadagi 44 mamlakatdan 32 tasi respublika, 12 tasi monarxiya hisoblanadi. Monarxiya davlatlar g ‘ arb va shimol qismida joylashgan. Boshqaruv shakli Andorra, Belgiya, Buyuk Britaniya, Daniya, Ispaniya, Lixtenshteyn, Lyuksemburg, Monako, Niderlandiya, Norvegiya, Shvetsiya davlatlari konstitutsion monarxiya, Vatikan davlati esa mutlaq teokratik monarxiya boshqaruv shakliga ega. A B 3 9 72 1 4 8 6 5 C Vatikan Yevropadagi respublikalarning katta qismi parlamentar respublikalar hisoblanadi (to‘q sariq rangda). Germaniya Ma’muriy-hududiy jihatidan Yevropadagi 6 ta davlat federativ tuzilishga ega — Avstriya, Belgiya, Bosniya va Gersegovina, Germaniya, Rossiya, Shveysariya.6 342 1 5Davlat tuzilishi Yevropa qit’asi 4 ta subregionga bo‘linadi: Shimoliy Yevropa, G‘arbiy Yevropa, Janubiy Yevropa va Sharqiy Yevropa (47-rasm). Bu subregionlar Yevropa davlatlari orasidagi tabiiy, iqtisodiy va tarixiymadaniy o‘xshashlik hamda tafovutlarni hisobga olgan holda ajratilgan.Subregionlari 1 32 4 © Foydalanilgan adabiyotlar: • V. N. Fedorko, N. I. Safarova, J. A. Ismatov, E. Y. Nazaraliyeva – Geografiya (Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi), umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10- sinf o‘quvchilari uchun darslik, Respublika ta’lim markazi, 2022 • @ edurtm_uz

Yev ropaning geografi k o‘rni, chegaralari v a siy osiy xarit asi Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Ma’lumki, Yevrosiyo materigi ikkita qit’a — Yevropa va Osiyoga bo‘linadi. Yevropa qit’asi Yevrosiyo materigining g‘arbiy qismida joylashgan.Geografi k o‘rni v a chegaralari

“ Yevropa” so‘zi qadimiy assuriyaliklar tilidan kelib chiqqan bo‘lib, “quyosh botishi”, ya’ni “g‘arb” ma’nosini anglatadi.

Yevropa ekvatorga nisbatan Shimoliy yarimsharda, bosh meridianga nisbatan esa asosan Sharqiy yarimsharda joylashgan (44-rasm). Lekin Portugaliya, Irlandiya, Islandiya butunligicha, Ispaniya va Buyuk Britaniyaning katta qismlari hamda Fransiyaning chekka g‘arbiy hududlari G‘arbiy yarimsharda joylashgan. Qit’a maydoni 10 mln km2 ga teng.

O'xshashlar

Yevropaning geografik o‘rni, chegaralari va siyosiy xaritasi
Osiyo qit’asining geografik o‘rni, chegaralari va siyosiy xaritasi
Afrika geografik o‘rni va siyosiy xaritasi.
Amerikaning siyosiy xaritasi
Jahonning siyosiy xaritasi